Bầu cử tổng thống Mỹ: Bản năng giúp ông Trump làm nên ngoạn mục? 

Hình ảnh ông Trump bị ám sát hụt được chiếu trong lúc ông phát biểu tại đại hội toàn quốc của đảng Cộng hoà. (Ảnh: Reuters)

Các cuộc thăm dò cho thấy người Mỹ tin tưởng cựu tổng thống đảng Cộng hòa về kinh tế và nhập cư hơn bà Harris. Họ lý ​​luận rằng tất cả những gì ông cần làm là bám sát vào những vấn đề đó. 

Nhưng ông đã không làm vậy. 

Trong những tháng cuối cùng của chiến dịch tranh cử, ông Trump  làm theo cách của mình: Thoát khỏi những phát biểu chuẩn bị trước, dùng cách tấn công cá nhân, phát biểu mạnh mẽ về chống người nhập cư, đe dọa trả thù các đối thủ và phớt lờ lời khuyên của các đồng minh. 

Mùa này có ít rò rỉ hơn, ít đấu đá nội bộ hơn và một chiến lược thận trọng hơn được các chuyên gia dày dạn kinh nghiệm mài giũa hơn so với 2 chiến dịch trước của ông Trump. Cuối cùng, sức mạnh của nỗ lực tái tranh cử lần thứ ba của ông Trump bắt nguồn từ chính ông, với những bài phát biểu quanh co, công kích chủng tộc và ngôn ngữ trái ngược với các thể chế chính trị của Mỹ. 

Reuters cho biết đã trao đổi với hơn 20 đồng minh, cố vấn, nhà tài trợ và nhân viên đảng Cộng hòa hỗ trợ ông Trump nhằm hiểu cách ứng viên này xoay xở để tạo nên màn trở lại ngoạn mục, trở thành cựu tổng thống đầu tiên sau hơn 1 thế kỷ giành được nhiệm kỳ thứ hai sau khi rời Nhà Trắng. 

Các cuộc phỏng vấn tiết lộ cách ông tạo nên các liên minh quan trọng, trong đó có tỷ phú công nghệ Elon Musk, người đã chi ít nhất 119 triệu USD để vận động cho ông Trump tại 7 bang chiến trường. 

Ông Trump cũng phản đối những lời kêu gọi sa thải các cố vấn cấp cao của chiến dịch tranh cử, chọn cách giữ nguyên một nhóm để tránh tình trạng hỗn loạn nội bộ như những lần trước đây. Và ông tập trung vào vấn đề nhập cư, thay vì phá thai – lĩnh vực đảng Dân chủ có lợi thế với cử tri. 

Ông Trump thử làm việc tại một nhà hàng đồ ăn nhanh để lấy lòng cử tri. (Ảnh: Reuters)

Xé nát kịch bản  

Scott Bessent, một cố vấn kinh tế và nhà tài trợ của ông Trump, nhớ lại cuộc họp với những người viết bài phát biểu cho ông Trump vào tháng 8 để đưa ra ý tưởng cho bài diễn thuyết quan trọng về kinh tế tại bang chiến trường Bắc Carolina. Nhưng khi lên sân khấu, về cơ bản ông Trump đã xé nát kịch bản, thay vào đó ông đi sâu vào vấn đề biên giới và tội phạm, đồng thời chỉ trích bà Harris từ phương diện cá nhân. 

Bessent nói với Reuters rằng, ban đầu ông rất bất ngờ với bài phát biểu của ông Trump, nhưng đám đông có vẻ thích thú. Sau khi nghe lời khen ngợi từ những người lao động chân tay vào cuối ngày hôm đó, Bessent cho biết ông nhận ra sức mạnh của bản năng chính trị ở ông Trump. 

"Tôi phải làm theo cách của mình", ông Trump nói với các phóng viên 1 ngày sau sự kiện ở Bắc Carolina, đồng thời bác bỏ những gợi ý thay đổi cách tiếp cận của mình. 

Các vấn đề khách quan mang đến cho ông Trump một số lợi thế. Mùa vận động tranh cử của bà Harris bị rút ngắn đã thu hẹp thời gian để bà có thể trình bày quan điểm của mình với cử tri và tung ra các quảng cáo tấn công ông Trump. Việc tỷ phú Musk sở hữu mạng xã hội X tạo ra một nền tảng mạnh mẽ để lan truyền thông tin, dù nhiều thông tin bị cho là sai lệch. 

Một điều quan trọng nữa là ông Trump đã tận dụng được tâm trạng bất mãn của cử tri trong thời buổi kinh tế khó khăn, khiến họ mong mỏi sự thay đổi trong hàng ngũ lãnh đạo. 

Sắc đỏ của đảng Cộng hoà lấn át trong bản đồ kiểm phiếu ngày 5/11. (Nguồn: Reuters)

Giá cả hàng hoá cao một cách dai dẳng đã gây áp lực lên cử tri, một vấn đề mà ông Trump đổ lỗi cho đảng Dân chủ. Tỷ lệ lạm phát đã giảm mạnh trong năm nay, nhưng điều đó đến quá muộn đối với bà Harris. 

Theo Cục Thống kê Lao động, giá cả trong 35 tháng đầu tiên của chính quyền Tổng thống Joe Biden đã tăng 17,6%, gần gấp 3 lần mức 6,2% trong 35 tháng đầu tiên của chính quyền Trump giai đoạn 2017-2021. 

“Yếu tố chính dẫn đến chiến thắng của ông Trump là nhiều người nhớ rằng nền kinh tế thời ông Trump trước đại dịch tốt hơn so với thời chính quyền Biden-Harris”, chuyên gia thăm dò ý kiến ​​của đảng Cộng hòa Whit Ayres cho biết. 

Phần lớn cử tri cho biết họ tin tưởng ông Trump hơn bà Harris trong điều hành kinh tế, với tỷ lệ 51% - 47%, theo kết quả sơ bộ từ cuộc thăm dò ý kiến ​​cử tri toàn quốc do hãng khảo sát Edison Research thực hiện. Và những cử tri coi kinh tế là mối quan tâm chính của họ đã bỏ phiếu áp đảo cho ông Trump thay vì bà Harris, với tỷ lệ 79% - 20%. 

Những người Mỹ đó, đặc biệt là những cử tri da trắng, thuộc tầng lớp lao động ở các thị trấn đang gặp khó khăn về kinh tế, một lần nữa coi ông Trump là nhân vật chống lại thể chế, là người hiểu được những nỗi bất bình của họ. 

>> Ông Trump đắc cử, tiền số là người chiến thắng lớn nhất?