"Chiến thuật" đầu tư khi doanh nghiệp ra tin chia cổ phiếu thưởng 

Cổ phiếu thưởng và bản chất 

Cổ phiếu thưởng còn được biết đến như là cổ phiếu mà các công ty phát hành dành để trả cho các cổ đông, hoặc những người có công đóng góp nhiều trong quá trình hoạt động và xây dựng của công ty đó. Đây là hình thức trả thưởng thay thế tiền mặt được các doanh nghiệp hiện nay ưa chuộng và áp dụng phổ biến. 

Chia cổ phiếu thưởng là hình thức chia tách cổ phiếu của doanh nghiệp. Việc thực hiện chia tách cổ phiếu thực tế chỉ làm thay đổi các giá trị trên sổ sách kế toán, chứ sẽ không phát sinh thêm một nguồn tiền mới nào cho doanh nghiệp. Cổ phiếu thưởng lúc này sẽ được tiến hành chia cho các cổ đông ở trong công ty đó. Khi đó, các cổ đông sẽ nhận được cổ phiếu thưởng thay vì cổ tức hay tiền mặt. 

Cổ phiếu thưởng được hạch toán từ nguồn lợi nhuận giữ lại và thặng dư vốn cổ phần chuyển thành vốn điều lệ của doanh nghiệp. Như vậy, nguồn lợi nhuận giữ lại và thặng dư vốn cổ phần sẽ giảm xuống và vốn điều lệ (vốn cổ phần) của doanh nghiệp tăng lên. 

Việc chia cổ phiếu thưởng như vậy sẽ không làm tăng vốn chủ sở hữu của các cổ đông. Thực chất, đây chỉ là việc chuyển đổi giữa các khoản mục trên bảng cân đối kế toán (giảm lợi nhuận giữ lại và nguồn thặng dư vốn cổ phần sang tăng vốn điều lệ nên tổng nguồn vốn không thay đổi). 

Cổ phiếu được phát thêm cho các cổ đông đã làm tăng số lượng cổ phiếu của công ty. Khi số lượng cổ phiếu tăng lên, nguồn vốn chủ sở hữu vẫn không đổi, giá trị sổ sách (nguồn vốn chủ sở hữu/tổng số cổ phiếu) của cổ phiếu sẽ giảm đi theo tỷ lệ tương ứng. Tỷ lệ sở hữu của mỗi cổ đông trong công ty trước và sau khi phát hành thêm cổ phiếu là không đổi. 

Việc phát hành thêm cổ phiếu để thưởng cho các cổ đông sẽ làm tăng số lượng cổ phiếu. Như vậy, giá cổ phiếu rẻ đi, giúp nhà đầu tư ít vốn có cơ hội tham gia. Đây cũng là một cách để doanh nghiệp tạo thanh khoản trên thị trường song cũng sẽ gây khó dễ cho quá trình đầu cơ của nhà đầu tư. 

Quan điểm chuyên gia về thưởng cổ phiếu 

Dẫn nguồn tinnhanhchungkhoan.vn, anh Quốc Trung, một nhà đầu tư có nhiều năm tham gia thị trường chứng khoán chia sẻ, bản thân anh không thích cổ phiếu thưởng vì giá trị tài khoản không tăng lên, trong khi lại phải chịu thêm thuế thu nhập 5% do phát sinh thêm cổ phiếu. Chưa kể, cổ phiếu thưởng thường bị hạn chế chuyển nhượng trong một khoảng thời gian nhất định. Bởi thế, anh Trung thường không mua cổ phiếu vào ngày giao dịch không hưởng quyền để tránh bị “treo” cổ phiếu. 

Ông Trương Quang Bình, Phó Giám đốc phân tích, Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam so sánh, cổ phiếu trước khi phát hành thêm tỷ lệ 1:1 như chai nước được bán với giá 10.000 đồng và sau khi phát hành thêm thì vẫn chai nước ấy nhưng san thành hai chai và bán với giá 5.000 đồng/chai. 

“Nhà đầu tư cũng cần phân biệt khái niệm pha loãng cổ phiếu. Cổ phiếu chỉ bị pha loãng khi doanh nghiệp phát hành thêm, xuất hiện dòng tiền mới, còn chia cổ tức bằng cổ phiếu thì giá trị cổ phiếu không bị pha loãng. Nhưng ở cả hai trường hợp, nhà đầu tư không được lợi gì thêm mà còn phải nộp thêm thuế”, ông Bình giải thích. 

Nhìn nhận về câu chuyện cổ phiếu thưởng, ông Lê Chí Phúc, Tổng Giám đốc Công ty Quản lý quỹ SGI (SGI Capital) nhận định, dùng từ “cổ phiếu thưởng” là không chính xác, thậm chí sai hoàn toàn về bản chất bởi hoạt động chia tách cổ phiếu làm tăng số lượng cổ phiếu lưu hành nhưng làm giảm giá trị của mỗi cổ phiếu tương ứng với tỷ lệ chia. Hoạt động này không hề tạo ra giá trị mới cho công ty cũng như cho mỗi cổ đông nên không thể gọi là “thưởng”. 

Ông Phúc nhấn mạnh, việc chia tách cổ phiếu có thể tạo ra sóng tăng giá ngắn hạn do tâm lý đám đông lao vào săn mua, nhưng sau khi hết sóng lại giảm. Điều này không có nhiều ý nghĩa với giá trị doanh nghiệp trong dài hạn. 

Bởi vậy, các chuyên gia khuyến nghị nhà đầu tư không nên đầu tư cổ phiếu chỉ dựa vào hoạt động chia cổ phiếu thưởng bởi triển vọng tăng giá cổ phiếu sau khi chia cổ phiếu thưởng sẽ phụ thuộc vào trạng thái thị trường và triển vọng của doanh nghiệp chứ không phụ thuộc tỷ lệ chia cổ phiếu bao nhiêu. 

“Nếu thị trường tốt, doanh nghiệp sử dụng tiền hiệu quả thì sẽ có triển vọng tăng trưởng tốt, giá cổ phiếu có khả năng diễn biến tích cực và ngược lại. Nhà đầu tư cần xem xét nguồn tiền giữ lại được sử dụng vào đâu, nhằm mục đích gì và có hiệu quả hay không trước khi ra quyết định đầu tư cổ phiếu”, một chuyên gia chứng khoán khuyến nghị.