Chuyên gia chỉ ra 4 yếu tố tiên quyết để đạt tăng trưởng GDP 8%
Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 đạt 8%, một con số đầy tham vọng trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động. Để hiện thực hóa mục tiêu này, Việt Nam cần đẩy mạnh đầu tư, kích thích tiêu dùng và nâng cao năng suất lao động trong khi kiểm soát chặt chẽ lạm phát, tín dụng và hiệu quả sử dụng vốn.
Trong chương trình Góc nhìn Tài chính Kinh doanh trên kênh YouTube Tài chính Kinh doanh, các chuyên gia từ AFA Capital , đã phân tích chi tiết những động lực giúp hiện thực hóa mục tiêu GDP 8% cũng như những rủi ro cần lưu ý. Cuộc thảo luận không chỉ dừng lại ở các con số mà còn đặt ra những vấn đề quan trọng về chính sách vĩ mô, sự bền vững của tăng trưởng và bài học từ lịch sử kinh tế Việt Nam.
Động lực tăng trưởng GDP 8% và các yếu tố cần đảm bảo
Theo ông Nguyễn Minh Tuấn , Giám đốc điều hành kiêm đồng sáng lập của Cộng đồng Cố vấn tài chính Việt Nam (VWA), CEO của AFA Capital, để đạt mục tiêu GDP 8%, Việt Nam cần sử dụng cả hai phương pháp đánh giá GDP: phương pháp sản xuất và phương pháp sử dụng. Trong phương pháp sản xuất, nền kinh tế phải tăng trưởng từ bốn lĩnh vực chủ chốt: công nghiệp - xây dựng, chế biến - chế tạo, dịch vụ và nông - lâm - thủy sản.
Tăng trưởng công nghiệp - xây dựng cần đạt ≥ 9,5%, trong khi mức trung bình 5 năm qua chỉ đạt 5,55% và trung bình 10 năm là 7,03%. Ngành chế biến, chế tạo phải tăng trưởng trên 9,7%, cao hơn mức trung bình 6,56% trong 5 năm qua và 8,63% trong 10 năm qua. Khu vực dịch vụ cần đạt mức tăng trưởng tối thiểu 8,1%, trong khi mức trung bình 5 năm qua chỉ là 5,74% và 10 năm là 6,59%. Nông - lâm - thủy sản cũng phải tăng tối thiểu 3,9%, cao hơn trung bình 3,53% của 5 năm qua và 3,19% của 10 năm qua.
Ngoài ra, GDP không chỉ đến từ sản xuất mà còn phụ thuộc vào tiêu dùng, đầu tư và xuất khẩu. Tiêu dùng nội địa cần tăng ít nhất 12% YoY, trong khi năm 2024 chỉ đạt 8,62%, tức cần tăng mạnh thêm 40%.
Theo ông Nguyễn Minh Tuấn, đây là một thách thức lớn vì để kích thích tiêu dùng, cần có chính sách hỗ trợ thu nhập và chi tiêu hợp lý.
Tổng vốn đầu tư toàn xã hội cần đạt 4,2 triệu tỷ đồng, tăng 13% so với năm 2024, trong đó đầu tư công dự kiến đạt 875 nghìn tỷ đồng, tăng 28%. Xuất khẩu cần tăng 12%, dù năm 2024 đã đạt 14,28%, đặt ra áp lực lớn trong bối cảnh kinh tế thế giới biến động.
Những rủi ro tiềm ẩn khi đẩy mạnh tăng trưởng GDP
Bên cạnh cơ hội, tăng trưởng nhanh luôn tiềm ẩn những rủi ro lớn. Theo ông Phan Lê Thành Long, CEO AFA Group, đồng sáng lập Cộng đồng Cố vấn tài chính Việt Nam (VWA), tăng trưởng mạnh thường đi kèm với nguy cơ lạm phát bùng nổ, bài học từ năm 2007-2008 cho thấy nếu tín dụng tăng quá nhanh, lạm phát có thể vượt tầm kiểm soát.
Cụ thể, năm 2007, tín dụng tăng mạnh tới 51,39%, kéo theo lạm phát tăng vọt lên 22,97% vào năm 2008. Chính phủ đặt trần CPI năm 2025 ở mức 4,5 - 5%, nhưng nếu không kiểm soát chặt chẽ chính sách tiền tệ, nguy cơ vượt trần lạm phát là hoàn toàn có thể xảy ra.
Tăng trưởng tín dụng cũng là một rủi ro đáng quan tâm. Theo ông Nguyễn Minh Tuấn, dư nợ tín dụng trên GDP của Việt Nam năm 2024 đã ở mức 138%, phản ánh sự phụ thuộc quá lớn vào tín dụng ngân hàng. Nếu không kiểm soát tốt, nguy cơ nợ xấu và bong bóng tài sản có thể tái diễn. Ông Phan Lê Thành Long bổ sung: Hệ thống ngân hàng cần đảm bảo tín dụng chảy đúng hướng, tránh việc đổ vào các tài sản rủi ro như bất động sản, gây mất cân bằng nền kinh tế.
Một vấn đề quan trọng khác là hiệu quả sử dụng vốn. Chỉ số ICOR (Incremental Capital Output Ratio) là thước đo quan trọng, phản ánh mức độ hiệu quả của đầu tư. Theo ông Nguyễn Minh Tuấn, nếu ICOR quá cao, tức là nền kinh tế phải tiêu tốn quá nhiều vốn để tạo ra một đơn vị GDP, chứng tỏ đầu tư kém hiệu quả.
Lịch sử cho thấy giai đoạn sau năm 2004, Việt Nam đẩy mạnh đầu tư nhưng ICOR cũng tăng nhanh, khiến tăng trưởng GDP không đạt kỳ vọng. Đây là bài học quan trọng để tránh lãng phí nguồn lực trong giai đoạn tới.
Giải pháp để tăng trưởng bền vững
Để đạt được GDP 8% một cách bền vững, Chính phủ cần thực hiện các cải cách mang tính đột phá.
Theo ông Phan Lê Thành Long, đơn giản hóa thủ tục pháp lý có thể giúp tăng tốc độ giải ngân vốn đầu tư, từ đó thúc đẩy sản xuất.
Thứ hai, cần đẩy mạnh đầu tư công và tư nhân một cách có chọn lọc, nâng cao chất lượng tín dụng và hiệu quả sử dụng vốn.
Thứ ba, một trong những yếu tố quan trọng nhất là nâng cao năng suất lao động. Theo ông Nguyễn Minh Tuấn, thay vì chỉ tập trung tăng vốn đầu tư, Việt Nam cần đẩy mạnh cải thiện giáo dục, đầu tư vào công nghệ và nâng cao kỹ năng lao động. Nhìn lại giai đoạn 2005 - 2011, Việt Nam gia tăng mạnh đầu tư nhưng năng suất lao động không cải thiện tương xứng, dẫn đến hiệu quả tăng trưởng thấp. Do đó, mô hình tăng trưởng mới cần dựa vào năng suất thay vì chỉ dựa vào vốn.
Thứ tư, Chính phủ cần duy trì chính sách tiền tệ ổn định, kiểm soát tỷ giá và lãi suất, đồng thời phát triển thị trường vốn để giảm sự phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng. Theo ông Phan Lê Thành Long, nếu dư nợ tín dụng quá cao, nền kinh tế sẽ mất cân bằng, do đó cần phát triển mạnh hơn thị trường trái phiếu và chứng khoán để bổ sung nguồn vốn dài hạn cho doanh nghiệp.
Mục tiêu tăng trưởng GDP 8% là một tham vọng lớn, đòi hỏi sự điều phối chính sách chặt chẽ từ Chính phủ. Nếu không kiểm soát tốt lạm phát, chất lượng tín dụng và hiệu quả sử dụng vốn, nền kinh tế có thể đối mặt với những hệ lụy nghiêm trọng.
Theo ông Phan Lê Thành Long, bài học từ các giai đoạn trước cho thấy tăng trưởng nhanh nhưng không bền vững có thể dẫn đến chu kỳ bùng nổ và suy thoái. Vì vậy, để đạt được mục tiêu này một cách an toàn, cần có chính sách kinh tế linh hoạt, bám sát thực tế và đảm bảo sự ổn định vĩ mô.
TS Lê Duy Bình: Mục tiêu tăng trưởng GDP 8% là hoàn toàn khả thi
Ưu tiên tăng trưởng 2025: Lãi suất, lạm phát hay tỷ giá – Ngân hàng Nhà nước đang chọn gì?
