Chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu: Thành viên HĐQT độc lập tại nhiều ngân hàng là 'bù nhìn' 

Sáng 5/12, Tạp chí điện tử VietTimes phối hợp với CLB Café Số (Hội Truyền thông số Việt Nam) tổ chức hội thảo với chủ đề “Xây dựng các tập đoàn tài chính phát triển bền vững ở Việt Nam” tại Hà Nội. 

Một trong những vấn đề nổi bật được thảo luận tại hội thảo là vai trò và quyền hạn của thành viên Hội đồng Quản trị (HĐQT) độc lập tại các ngân hàng. Theo đó, một số chuyên gia cũng cho rằng, vị thế của Thành viên HĐQT độc lập tại các ngân hàng vẫn còn yếu. 

Chia sẻ về vấn đề này, Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho biết, phần lớn thành viên độc lập trong HĐQT các ngân hàng hiện nay là “bù nhìn” do cơ chế, cơ cấu. 

Ông Hiếu nhận xét rằng, thành viên HĐQT độc lập tại nhiều ngân hàng thường ngồi trong hội đồng là để ăn lương, gật đầu đồng ý theo quyết sách của Chủ tịch HĐQT. Trong khi đáng lẽ các thành viên độc lập trong hội đồng phải là đại diện cho tiếng nói của cổ đông nhỏ lẻ. 

Ông Hiếu so sánh với cách làm việc tại Mỹ, nơi biên bản các cuộc họp HĐQT được ghi chép chi tiết, bao gồm cả các ý kiến đồng thuận và phản đối. Trong khi đó, tại Việt Nam, nhiều biên bản họp chỉ được lập theo mẫu có sẵn, với kết quả biểu quyết thường đạt 100% theo ý của Chủ tịch HĐQT. 

Theo đó, ông Hiếu đề xuất Ngân hàng Nhà nước cần ban hành quy định rõ ràng về việc lập biên bản họp HĐQT và vai trò bắt buộc của thành viên HĐQT độc lập trong các nghị quyết. 

“Tôi từng ở trong HĐQT của 2 ngân hàng. Tôi nhìn thấy họ soạn sẵn biên bản cuộc họp. Đến cuối cuộc họp, thư ký cuộc họp in biên bản ra để phát cho các thành viên. Các thành viên HĐQT có khoảng 10 phút để xem biên bản cuộc họp và ký tên”, ông Hiếu chia sẻ và cho biết: Tại Mỹ, không có chuyện thành viên HĐQT chịu áp lực chỉ trong 10 phút, phải xem lại biên bản cuộc họp rồi đưa ra quyết định quan trọng; họ được phép trong vòng 1-2 ngày để ở nhà xem lại biên bản đó rồi đưa ra ý kiến. 

Chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu chia sẻ tại hội thảo “Xây dựng các tập đoàn tài chính phát triển bền vững ở Việt Nam” (Ảnh: VietTimes)

Cũng lấy ví dụ về chính trải nghiệm của bản thân, Ông Phạm Xuân Hòe, nguyên Phó viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Cho thuê tài chính Việt Nam, cho biết, ông rất “thương” cổ đông nhỏ lẻ khi một số cổ đông lớn đã chi phối hết các quyết định ngân hàng. 

Theo ông Hòe, thành viên HĐQT độc lập cần phải là đại diện cho các cổ đông nhỏ lẻ bên ngoài. Chính vì vậy, Nhà nước cần có thông tư hướng dẫn rất cụ thể về cơ chế hoạt động và vai trò của thành viên HĐQT độc lập. 

Tại hội thảo, các chuyên gia nhận định tỷ lệ sở hữu cổ phần tại các ngân hàng thương mại là một trong những vấn đề trọng yếu để đảm bảo minh bạch và tránh lũng đoạn thị trường tài chính. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy nhiều tổ chức và cá nhân vẫn tìm cách vượt qua các giới hạn này bằng nhiều thủ thuật tinh vi. Nếu không có những bước đi quyết liệt, tình trạng lách luật và sở hữu chéo tiếp tục là điểm nghẽn lớn trong hệ thống ngân hàng Việt Nam. 

Theo các chuyên gia, Luật Tổ chức tín dụng 2024 có nhiều điểm tích cực, đặc biệt là về tăng cường tính minh bạch và kiểm soát. Tuy nhiên, thực thi luật này sẽ gặp nhiều khó khăn nếu không có cải cách đồng bộ về hành chính, pháp lý và nâng cao hiệu quả giám sát, thanh tra. 

>> Sự thật TS Cấn Văn Lực mời gọi nhà đầu tư kiếm tiền: 'Tham gia nhóm Zalo của tôi, mỗi ngày chọn một cổ phiếu chất lượng…'