Cuộc đua đốt tiền của các ví điện tử: VNPay báo lãi trong khi kỳ lân Momo và ZaloPay lỗ đậm 

Trong bối cảnh Việt Nam đang trong cuộc đua trở thành nền kinh tế không tiền mặt, sự cạnh tranh gay gắt của hơn 40 ví điện tử đang cam go hơn bao giờ hết. Đến cuối năm 2021, MoMo và ZaloPay đang dẫn đầu danh sách thua lỗ. 

Gần đây, một báo cáo nghiên cứu thị trường của Vietdata cho thấy, từ năm 2018 đến năm 2022 số lượng người dùng ví điện tử tăng đột biến 330% từ 12,3 lên 41,3 triệu. 

Vietdata cũng ước tính vào tháng 7/2024, thị trường ví điện tử Việt Nam sẽ có 50 triệu người dùng hoạt động, 100 triệu người dùng vào tháng 5/2026 và 150 triệu người dùng vào tháng 7/2030. Lượng giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt trong 11 tháng đầu năm 2022 cũng tăng 85,6% so với cùng kỳ. 

Theo dự báo, với tốc độ tăng trưởng kép lên tới 30,2%/năm trong giai đoạn 2020-2027, thị trường thanh toán qua di động tại Việt Nam có thể cán mốc 2.7 nghìn tỷ USD vào năm 2027. Bên cạnh các “ông lớn” như MoMo, VNPay, Moca, ShopeePay, ZaloPay, Payoo, thị trường ví điện tử đang ngày một sôi động khi có sự gia nhập của hàng loạt các “tân binh” như VinID, SenPay, 9Pay, MobiFone Pay, eM, SmartPay, G-Pay,... 

Thị phần ví điện tử tại Việt Nam cuối năm 2011

Nhận đầu tư đậm, VNPay hân hoan báo lãi   

Vào cuối tháng 7/2021, VNPay thông báo nhận được khoản đầu tư 250 triệu USD từ General Atlantic, Dragoneer Investment Group, Paypal Ventures,.... qua đó càng làm sôi động thêm sự cạnh tranh giữa các ví điện tử với nhau cũng như tạo ra sự cạnh tranh giữa ví điện tử và các dịch vụ tương tự từ các ngân hàng và công ty viễn thông. 

VNPay với thế mạnh của nền tảng cổng thanh toán điện tử sở hữu mạng lưới đối tác liên kết thanh toán lớn. Tháng 12/2022 VNPay đã công bố hợp tác với nhà bán lẻ hàng đầu Việt Nam là Saigon Co.op để mở rộng tệp khách hàng. 

Về tình hình kinh doanh của VNPay, theo dữ liệu của Vietdata, trong những năm gần đây, VNPay ghi nhận tốc độ tăng trưởng dương về cả doanh thu và lợi nhuận sau thuế. 

Cụ thể, doanh thu của ông trùm này đạt hơn 22 nghìn tỷ đồng vào cuối năm 2021, tăng gấp 4 lần so với thời điểm năm 2017. Sau khi chững lại vào năm 2019, lợi nhuận sau thuế của VNPay bắt đầu tăng trưởng trở lại và đạt gần 320 tỷ đồng vào năm 2021, tăng 87% so với năm 2020. 

Kỳ lân Momo lỗ hơn 880 tỷ năm 2021  

Cuối năm 2021, sau khi công bố hoàn thành vòng gọi vốn thứ năm (series E) với số tiền huy động khoảng 200 triệu USD, MoMo chính thức trở thành một trong bốn thành viên của câu lạc bộ startup kỳ lân Việt Nam. 

Sau khi trở thành “kỳ lân” Momo từng bước chuyển mình thành “cá mập” khi quyết định thành lập Quỹ đầu tư Đổi mới Sáng tạo MoMo và rót tiền vào hàng loạt startup. Thương vụ đầu tiên của MoMo là mua lại toàn bộ quyền sở hữu trí tuệ của Pique startup ra đời năm 2017. Sau thành công từ thương vụ thâu tóm Pique, Momo tiếp tục đầu tư vào startup Nhanh.vn - Phần mềm quản lý bán hàng đa kênh với hơn 80 nghìn chủ shop đang hoạt động. 

Doanh thu của Momo tăng đều trong giai đoạn 2019-2021. Theo đó, doanh thu năm 2021 của ví điện tử này đạt hơn 7.3 nghìn tỷ đồng (tăng 20% so với năm 2020). Tuy nhiên, đến nay Momo vẫn chưa có lãi. Kết thúc năm 2021, mức lỗ của công ty lên tới hơn 880 tỷ đồng. 

ZaloPay ngậm ngùi báo lỗ ròng 1.200 tỷ đồng năm 2021   

Ví điện tử ZaloPay được Zion phát triển, lợi thế cạnh tranh của ví điện tử này nằm ở sự liên kết với ứng dụng Zalo - nền tảng trò chuyện hàng đầu Việt Nam với hơn 100 triệu người dùng. Ví ZaloPay hiện là đối tác của những thương hiệu nổi tiếng như Lazada, Beamin, Tiki, Sendo, Circle K, Big C, Be ở nhiều mảng khác nhau từ thương mại điện tử, mua sắm đến sức khỏe và làm đẹp. Zalopay cũng đang mạnh tay chi tiền, và chịu lỗ khá lớn để thu hút người tiêu dùng. 

Về tình hình kinh doanh, dữ liệu cập nhật mới nhất từ Vietdata cho thấy năm 2021, Zalo Pay mang về mức doanh thu chỉ gần 270 tỷ đồng, song cũng ghi nhận khoản lỗ ròng lên tới 1.2 nghìn tỷ đồng . Công ty mẹ VNG đã dành tổng chi phí dự phòng lũy kế tính đến tháng 9/2022 cho ví điện tử này là 2.3 nghìn tỷ đồng. 

Cùng điểm qua tình hình hoạt động của các ví điện tử nổi bật khác tại Việt Nam  

ShopeePay  được đổi tên từ Airpay, việc đổi tên thành ShopeePay giúp tăng nhận diện thương hiệu cho ứng dụng nhờ sự phổ biến của sàn TMĐT Shopee. ShopeePay đã và đang kết hợp với nhiều đối tác kinh doanh để đáp ứng đa dạng nhu cầu của người dùng. Cụ thể, ví ShopeePay được tích hợp sử dụng rộng rãi trong mua sắm, thanh toán, nạp điện thoại trên Shopee, chuyển tiền, đặt đồ ăn/thức uống trên ShopeeFood và các dịch vụ khác như mua vé máy bay, xe khách và đặt phòng khách sạn thông qua các đối tác của ShopeePay. 

Theo báo cáo, năm 2021 ShopeePay đạt mức doanh thu gần 5.4 nghìn tỷ đồng, tăng gần 20% so với cùng kỳ năm 2021. Tuy nhiên, mặc cho doanh thu thuộc hàng khủng, ShopeePay vẫn lỗ gần 385 tỷ đồng, phần lớn là chi phí tiếp thị 

Payoo  là ví điện tử thuộc sở hữu của Công ty Cổ phần Dịch vụ Trực tuyến Cộng đồng Việt (Viet Union). Sau khi đạt mốc doanh thu hơn 3.2 nghìn tỷ đồng vào năm 2019, doanh thu của công ty này bắt đầu có dấu hiệu sụt giảm. Đến năm 2021, doanh thu của Payoo chỉ đạt 2.5 nghìn tỷ đồng, giảm 15% so với cùng kỳ năm 2020. Mặc dù vậy, lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp vẫn đạt được tốc độ tăng trưởng dương. 

ViettelPay  trước đây được biết đến như một ứng dụng thanh toán di động dưới dạng ngân hàng số. Đến năm 2022, Viettel Money trở thành đơn vị thanh toán điện tử phổ biến thứ 5 trên mạng xã hội. Tận dụng mạng lưới viễn thông và hệ thống điểm giao dịch phủ khắp 63 tỉnh thành, Viettel Money hướng mục tiêu tiếp cận sâu tới tập khách hàng chưa từng tiếp xúc và còn e dè với dịch vụ thanh toán điện tử. 

Ngân Lượng  là ví điện tử thuộc Công ty Cổ phần Trung gian Thanh toán Ngân Lượng ra đời từ năm 2009. Với nguồn vốn lớn lao từ các tập đoàn tài chính hàng đầu thế giới như IDG (Mỹ), SoftBank (Nhật), eBay (Mỹ) giúp Ngân Lượng có khả năng đảm bảo tài chính cho toàn bộ giao dịch trực tuyến tại Việt Nam. Ngân Lượng đã xây dựng hệ thống tiên tiến liên kết trực tiếp với gần 40 tổ chức tài chính và viễn thông tại Việt Nam và Quốc tế. 

Doanh thu của Ngân Lượng trong những năm gần đây khá trồi sụt. Doanh thu năm 2021 có sự tăng trưởng so với năm 2020, nhưng vẫn ở mức thấp hơn so với những năm 2017-2018. Cụ thể, năm 2021, doanh thu của Ngân Lượng đạt khoảng 430 tỷ đồng, tăng 20% so với năm 2020, lợi nhuận sau thuế cũng tăng 35% so với năm 2020. 

Moca  - Công ty Cổ phần Công nghệ và Dịch vụ Moca được thành lập bởi một nhóm cựu nhân sự cao cấp của Microsoft, Google và các chuyên gia hàng đầu trong ngành tài chính, ngân hàng tại Việt Nam. Nếu như Momo và ZaloPay được dùng nhiều nhất để nạp tiền điện thoại, chuyển tiền và thanh toán hóa đơn định kỳ thì Moca được dùng chủ yếu cho nhu cầu thanh toán xe công nghệ, mua sắm online và giao đồ ăn trên Grab và Tiki. Khép lại năm 2021 với đầy những biến động, doanh thu của thương hiệu này đạt khoảng 235 tỷ đồng, giảm 13% so với năm 2020. Cũng giống như Zalopay, Moca liên tục “đốt tiền” trong những năm gần đây. Theo đó, lợi nhuận sau thuế của Moca liên tục âm. Đến năm 2021, doanh nghiệp này báo lỗ gần 165 tỷ đồng.