Đám cháy bùng phát trong mỏ than hơn 60 năm không dừng, biến thị trấn sôi động 2.500 cư dân chỉ còn 6 người sinh sống 

Toạ lạc trên một trong những mỏ than đá lớn nhất thế giới, thị trấn Centralia ở Pennsylvania, Mỹ từng là nơi sinh sống của hàng trăm thợ mỏ từ khi mỏ than  đầu tiên được khai thác vào năm 1856. Kể từ đó, dân số của thị trấn Centralia đã liên tục gia tăng. Theo ước tính, vào đầu thế kỷ XX, khoảng 2.500 người đã sinh sống ở đây, cuộc sống ở thị trấn này khá sôi động, nhộn nhịp. 

Sau đó, Thế chiến I và cuộc khủng hoảng thị trường chứng khoán năm 1929 đã làm giảm sản lượng khai thác than trong vài thập kỷ tiếp theo, nhưng Centralia vẫn duy trì sự phồn thịnh. 

Tuy nhiên, vào tháng 5/1962, một sự kiện lớn đã thay đổi cuộc sống của cư dân Centralia. Lúc đó, người dân trong thị trấn đang dọn dẹp và đốt rác để chuẩn bị cho Ngày Tưởng Niệm, một hoạt động thường niên ở nơi đây. 

Địa điểm được chọn để đốt rác vào năm 1962 là một khu vực của một mỏ than cũ không còn sử dụng. Tuy nhiên, không ai có thể ngờ rằng điều này sẽ khởi đầu một vụ cháy  không thể dập tắt. Nguyên nhân chính là do dưới bãi rác, cách đó khoảng 90m, là một mỏ than chưa được khai thác, dài khoảng 13km và có diện tích khoảng 15km2. 

Ngọn lửa bắt nguồn từ việc đốt rác của cư dân, lửa cháy dần dần lan ra dưới lòng đất và từ đó lan rộng ra khắp khu vực của mỏ than. Các hầm mỏ trở thành nguồn cung cấp không khí, làm cho ngọn lửa trở nên khó kiểm soát. 

Trong vài tuần tiếp theo, ngọn lửa đã lan rộng trong tất cả các hầm mỏ dưới thị trấn Centralia. Theo ước tính, nhiệt độ tại trung tâm của mỏ than đã tăng lên đến 540 độ C. Hơi nóng từ các hố sụt chứa lượng carbon monoxide (CO) độc hại liên tục thoát ra từ dưới lòng đất, tạo thành một cảnh tượng đáng sợ, đe dọa đến cuộc sống của người dân. 

Để giải quyết tình trạng này, chính quyền đã chi khoảng 7 triệu USD vào việc khoan các hố xuống hầm mỏ và lấp cát để ngăn chặn nguồn cung cấp không khí. Tuy nhiên, giải pháp này không mang lại kết quả như mong đợi. 

Đến đầu những năm 1980, Todd Domboski, một cư dân nhí của Centralia khi ấy mới 12 tuổi, đã rơi vào một hố sụt đột ngột xuất hiện trong sân sau nhà. Em họ của Todd đã kéo anh ra khỏi hố, nhưng sau đó người ta phát hiện ra rằng có hơi nóng bốc lên từ hố sụt, chứa lượng carbon monoxide (CO) độc hại. Giữa những năm 1980, Chính phủ đã phân bổ hơn 42 triệu USD để mua lại đất và di dời những cư dân còn lại của Centralia. Hơn 1.000 người đã chấp nhận đề xuất của chính quyền và khoảng 500 ngôi nhà đã bị phá hủy. 

Từ năm 2002, Bưu chính Mỹ đã vô hiệu hóa mã bưu chính của thị trấn này. Đến năm 2013, một thỏa thuận đã được thiết lập để cho phép những cư dân còn lại tiếp tục ở lại thị trấn, với điều kiện rằng sau khi họ qua đời, quyền sử dụng nhà ở sẽ được chuyển cho chính quyền liên bang. Tính đến năm 2018, chỉ còn 6 người cư dân đang sinh sống tại Centralia. 

Trong suốt hơn 60 năm qua, đám cháy vẫn âm ỉ dưới lòng đất của thị trấn Centralia. Các ngôi nhà trống không, u ám, đường phố nứt nẻ vì áp suất từ mỏ than cháy âm ỉ dưới lòng đất,... tạo ra một bức tranh đáng sợ. Một số người đã đến đây để tự mình chứng kiến những gì đang diễn ra ở Centralia. 

Đám cháy ở Centralia vẫn đang tiếp tục đến ngày nay và có thể kéo dài thêm 250 năm nữa cho đến khi lượng nhiên liệu đốt hết. Tuy nhiên, đây không phải là trường hợp duy nhất. Trên toàn cầu, có hàng nghìn vụ cháy do đốt than đá, hầu hết đều không thể dập tắt. Nguy cơ này đang gia tăng do những mỏ than lộ thiên tiếp xúc với không khí và dễ bắt lửa do hoạt động của con người hoặc quá trình hóa học tự nhiên. Mỹ, Trung Quốc và Ấn Độ là ba quốc gia có số vụ cháy do đốt than đá cao nhất trên thế giới. 

>> Vỡ đập thủy điện chôn vùi hàng chục người dưới đống đổ nát, quét sạch trường học, nhà cửa… nay trở thành đài tưởng niệm hút khách du lịch