Đề xuất 'nhạc trưởng', chọn Nga hoặc Nhật xây nhà máy điện hạt nhân 

Lựa chọn công nghệ đã kiểm chứng  

Các chuyên gia, nhà khoa học thuộc Hội đồng Khoa học Tạp chí năng lượng Việt Nam vừa có báo cáo gửi tới Thủ tướng, đề xuất một số công việc để triển khai kịp thời, hiệu quả nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận. 

Theo các chuyên gia, kinh nghiệm quốc tế cho thấy, thời gian xây dựng nhà máy điện hạt nhân tính từ thời điểm “mẻ bê tông đầu tiên” là khoảng 6 năm. Đến nay trên thế giới chỉ có Trung Quốc - đất nước đã làm chủ phần lớn công nghệ điện hạt nhân mới có thể thực hiện dự án trong vòng 5-6 năm, trong khi đó một số nước bị kéo dài thời gian do thủ tục và quản lý xây dựng chưa tốt đã gây đội vốn rất lớn, thậm chí phải hủy dự án. 

Để đảm bảo hiệu quả, tiến độ trong thời gian sớm nhất có thể, các chuyên gia đề xuất trong ban chỉ đạo, các thành viên chỉ nên để chức danh lãnh đạo các bộ, ngành liên quan. Điều này nhằm đảm bảo sự hoạt động thông suốt, không bị gián đoạn trong hoạt động khi thay đổi thành viên ban chỉ đạo do điều động, luân chuyển thay đổi vị trí công tác… 

Đặc biệt, Chính phủ cần xem xét, giới thiệu bổ sung một phó trưởng ban chuyên trách thực hiện chỉ đạo xây dựng nhà máy điện hạt nhân cho đến khi nhà máy đi vào vận hành, phó trưởng ban này được ví như “nhạc trưởng”. 

Các chuyên gia đề xuất cần có "nhạc trưởng" phụ trách chỉ đạo xây dựng nhà máy điện hạt nhân.

Về công nghệ và đối tác, nhóm chuyên gia cho rằng nên sử dụng công nghệ điện hạt nhân tiên tiến thế hệ 3+. Bởi cho đến nay, thế hệ 3+ đã đáp ứng yêu cầu cao nhất về an toàn hậu Fukushima. 

Ngoài ra, Việt Nam nên ưu tiên chọn và tiếp tục làm việc với 2 đối tác Nga, Nhật Bản (đối tác đã từng tham gia trong giai đoạn đầu dự án điện hạt nhân Ninh Thuận trước đây) là thuận lợi nhất về mặt thủ tục, giảm bớt công tác chuẩn bị lại hồ sơ để tiết kiệm thời gian, cũng như kinh phí xây dựng dự án. 

Lập hội đồng chuyên gia quốc tế, nội địa hóa thiết bị phụ trợ  

Về vốn đầu tư, các chuyên gia cho rằng tham khảo mức vốn đầu tư của điện hạt nhân với công nghệ thế hệ 3 và 3+ từ nhiều quốc gia cho thấy, trung bình ở Mỹ, châu Âu hiện là khoảng 6 triệu USD/MW, con số này ở Trung Quốc, Ấn Độ là 2,7 triệu USD và với Nga, Hàn Quốc là khoảng 3-3,5 triệu USD khi đầu tư trong nước. 

Với quy mô công suất 2x1000 MW cho mỗi dự án, theo ước tính, giai đoạn đến năm 2030, tổng mức đầu tư cho 1 dự án điện hạt nhân  có quy mô 2.000 MW (chưa bao gồm chi phí quản lý, tư vấn, chuẩn bị mặt bằng, thuế, lãi vay trong quá trình thi công) ước khoảng 9,6 tỷ USD tương đương 240.000 tỷ đồng. 

Theo các chuyên gia nên lựa chọn công nghệ thế hệ 3+ và đối tác đã hợp tác trong dự án điện hạt nhân ở Ninh Thuận trước đây.

Đơn vị này đề xuất Chính phủ, chủ đầu tư huy động nhiều nguồn lực như vay ưu đãi từ nước xuất khẩu công nghệ - thiết bị; các tổ chức tín dụng hỗ trợ chuyển dịch năng lượng; phát hành trái phiếu… Đặc biệt, cần sự tham gia của các công ty trong nước vào quá trình xây dựng nhà máy điện hạt nhân, sản xuất thiết bị phụ trợ (nếu có đủ năng lực) nhằm giảm tổng mức đầu tư. 

Về nguồn nhân lực, theo các chuyên gia, trong giai đoạn đầu của dự án, bên cạnh việc tận dụng nguồn lực hạn chế trong nước, cần thành lập một Hội đồng tư vấn quốc tế, bao gồm các chuyên gia hàng đầu quốc tế về điện hạt nhân, an toàn hạt nhân và nhân lực hạt nhân, để đồng hành, tư vấn, khuyến cáo... 

>> Tiềm lực khủng của tập đoàn năng lượng Pháp muốn giành suất trong 'ván bài tỷ đô' của Việt Nam