Doanh nghiệp Việt chuyển mình đón thời cơ từ số hóa 

Đó là những chia sẻ của TS. Nguyễn Minh Chung - Chánh Văn phòng Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương với báo Kinh tế & Đô thị. Theo ông, những đặc điểm này tạo ra nhiều cơ hội, nhưng cũng không ít thách thức và đặt ra trách nhiệm đối với đất nước. Đây là câu hỏi lớn đặt ra cần đội ngũ doanh nhân, doanh nghiệp Việt Nam tìm câu trả lời trong kỷ nguyên mới. 

Cơ hội và thách thức   

Một trong những đặc điểm nổi bật của kỷ nguyên mới là sự phát triển vượt bậc của công nghệ số và sự bùng nổ của cách mạng công nghiệp 4.0. Công nghệ như trí tuệ nhân tạo  (AI), dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT), blockchain và tự động hóa đang thay đổi cách thức vận hành của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp Việt Nam đang phải thích nghi với những thay đổi này để không bị tụt hậu trên thị trường toàn cầu. 

Bởi, TS. Nguyễn Minh Chung cho hay, chuyển đổi số  mang lại nhiều lợi thế cho doanh nghiệp, như tăng năng suất, giảm chi phí và tối ưu hóa quy trình quản lý. Các công nghệ hiện đại giúp các doanh nghiệp tiếp cận với nhiều nguồn dữ liệu hơn, từ đó đưa ra quyết định nhanh chóng và chính xác hơn. Điều này đặc biệt hữu ích trong quản lý chuỗi cung ứng, dịch vụ khách hàng và nghiên cứu phát triển sản phẩm. 

Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã thành công trong việc ứng dụng công nghệ để tối ưu hóa quy trình sản xuất và quản lý. Đơn cử, thương hiệu ô tô VinFast của Vingroup, đã sử dụng các công nghệ tiên tiến như robot và trí tuệ nhân tạo trong nhà máy sản xuất tại Hải Phòng. Điều này giúp nâng cao năng suất lao động, rút ngắn thời gian sản xuất và bảo đảm chất lượng cao hơn cho sản phẩm. 

Quá trình chuyển đổi số đòi hỏi các doanh nhân, doanh nghiệp phải đầu tư lớn vào công nghệ, hạ tầng và đào tạo nguồn nhân lực. Những doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) ở Việt Nam thường gặp khó khăn trong việc thích ứng với sự thay đổi này vì hạn chế về nguồn lực. "Các cơ sở sản xuất nông sản tại Đồng bằng sông Cửu Long thường thiếu khả năng ứng dụng công nghệ để nâng cao năng suất và kết nối với thị trường trực tuyến. Việc tiếp cận vốn và kỹ thuật công nghệ cao trở thành một thách thức lớn trong thời đại chuyển đổi số" - TS. Nguyễn Minh Chung dẫn dụ. 

Toàn cầu hóa cũng là một xu thế không thể đảo ngược. Các hiệp định thương mại tự do (FTA), đặc biệt là các FTA thế hệ mới như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) hay Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA), mở ra cánh cửa rộng lớn để các doanh nghiệp tiếp cận thị trường quốc tế, tăng trưởng xuất khẩu và thu hút đầu tư nước ngoài. 

Một số doanh nghiệp Việt Nam đã nắm bắt cơ hội từ toàn cầu hóa để phát triển ra thị trường quốc tế. Đơn cử, Công ty Cổ phần sữa Việt Nam (Vinamilk) đã xuất khẩu sản phẩm sang hơn 50 quốc gia trên thế giới, bao gồm các thị trường lớn như Mỹ, Nhật Bản và Trung Đông. Vinamilk tận dụng các hiệp định thương mại tự do để giảm thuế xuất khẩu và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. 

Để tồn tại và phát triển trong môi trường cạnh tranh toàn cầu, doanh nhân Việt phải có tầm nhìn chiến lược và khả năng thích nghi linh hoạt với các biến động của thị trường quốc tế. Hiện nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn gặp khó khăn trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Ví dụ, ngành dệt may của Việt Nam đang gặp phải sự cạnh tranh khốc liệt từ các quốc gia có chi phí sản xuất thấp hơn như Bangladesh, Ấn Độ. Để tồn tại và phát triển, các doanh nghiệp dệt may Việt Nam đã đầu tư vào công nghệ, tối ưu hóa quy trình và phát triển các sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn, thay vì chỉ tập trung vào các sản phẩm gia công. 

Thay đổi tư duy để nắm bắt   

Trong kỷ nguyên số, hành vi và nhu cầu của khách hàng đã có sự thay đổi đáng kể. Khách hàng ngày càng trở nên thông thái hơn, yêu cầu cao hơn về chất lượng sản phẩm và dịch vụ, đồng thời đòi hỏi sự tiện lợi và cá nhân hóa trong quá trình mua sắm. Những nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận khách hàng hơn, mở rộng thị trường một cách nhanh chóng mà không cần đầu tư quá nhiều vào hạ tầng. 

Doanh nghiệp cần chú trọng xây dựng các quy trình kiểm soát chất lượng chặt chẽ, từ khâu nguyên liệu đến sản phẩm cuối cùng. Đồng thời, cần cung cấp thông tin minh bạch về nguồn gốc sản phẩm, quy trình sản xuất và cam kết bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Doanh nghiệp cũng nên có chính sách hỗ trợ khách hàng sau bán hàng, đảm bảo sự hài lòng và tin tưởng từ người tiêu dùng. 

Một xu thế nổi bật là khách hàng, đối tác quốc tế ngày càng quan tâm đến những doanh nghiệp có trách nhiệm với môi trường, xã hội, tuân thủ các chuẩn mực đạo đức. Vì vậy, doanh nhân Việt Nam nên áp dụng các giải pháp sản xuất sạch, tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu phát thải, tham gia vào các sáng kiến xanh như trồng rừng, sử dụng năng lượng tái tạo và phát triển các sản phẩm thân thiện với môi trường và tối ưu hóa việc sử dụng nguyên liệu. "Việc thực hiện các cam kết về phát triển bền vững đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư lớn vào công nghệ, quy trình sản xuất mới, thay đổi cách quản lý và văn hóa doanh nghiệp" - TS. Nguyễn Minh Chung nói. 

Kỷ nguyên mới cũng chứng kiến sự bùng nổ của các mô hình kinh doanh mới như nền kinh tế chia sẻ, kinh tế tuần hoàn và các dịch vụ trực tuyến. Đơn cử Uber, Grab, Airbnb, hay các dịch vụ giao hàng trực tuyến đang mở ra những cơ hội mới cho doanh nhân khởi nghiệp. Do vậy, doanh nhân nên nhanh chóng thay đổi tư duy quản trị, cập nhật các xu hướng mới và sẵn sàng thử nghiệm các mô hình kinh doanh khác nhau để tìm ra hướng đi phù hợp, đẩy mạnh việc xây dựng thương hiệu Việt trên trường quốc tế. 

Để nâng cao năng lực cạnh tranh, TS. Nguyễn Minh Chung cho rằng, các doanh nghiệp nên đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D), áp dụng công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và tự động hóa. Các doanh nghiệp cũng nên xây dựng chiến lược quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế (ISO, HACCP, etc.), xây dựng hệ thống quản lý thông tin (ERP, CRM) và phát triển nền tảng thương mại điện tử, phát triển nguồn nhân lực có tay nghề cao...