Giải pháp kịp thời trước ngã rẽ sống còn của ngành thép, Hòa Phát và Formosa sắp thoát nguy? 

Vào ngày 11/10/2024, Cục Phòng vệ Thương mại (Bộ Công Thương) đã tổ chức diễn đàn phòng vệ thương mại lần thứ nhất với chủ đề: “Phòng vệ thương mại: Tăng cường năng lực nội sinh, thúc đẩy tăng trưởng bền vững” tại TP. HCM. Diễn đàn có sự tham dự của lãnh đạo Cục Phòng vệ Thương mại, đại diện các Bộ, ban, ngành ở Trung ương và địa phương cùng đông đảo lãnh đạo các doanh nghiệp, hiệp hội. 

Đánh giá về hiệu quả của các biện pháp phòng vệ thương mại đối với ngành thép, ông Đinh Quốc Thái, Tổng Thư ký Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), nhấn mạnh ngành thép là ngành hàng có tính cạnh tranh cao nhưng luôn có tình trạng dư cung trên toàn cầu nên dễ xảy ra hiện tượng doanh nghiệp nước ngoài bán phá giá để giải quyết lượng tồn kho, đặc biệt trong những giai đoạn mà thị trường tại nước xuất khẩu gặp khó khăn. Chính vì vậy, thép là một trong những ngành hàng có số lượng các vụ việc điều tra phòng vệ thương mại lớn nhất. 

Ông Thái cũng cho biết trong giai đoạn 2013 - 2017, ngành thép Việt Nam đã từng đối mặt với nguy cơ phá sản do lượng thép nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc. 

Nhờ các biện pháp phòng vệ thương mại áp dụng từ năm 2020, các doanh nghiệp thép trong nước đã phục hồi và cải thiện doanh thu. Tuy nhiên, tình trạng nhập khẩu hiện tại lại khiến các doanh nghiệp này đối mặt với nguy cơ mất thị trường nội địa một lần nữa. 

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, trong 9 tháng đầu năm 2024, Việt Nam đã nhập khẩu gần 8,8 triệu tấn thép cuộn cán nóng  (HRC), tăng 26% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, lượng thép HRC nhập khẩu từ Trung Quốc chiếm 72%, tương đương 6,3 triệu tấn, trong khi sản phẩm tiêu thụ của doanh nghiệp sản xuất trong nước chỉ đạt 5,1 triệu tấn. 

Nguyên nhân chủ yếu là do giá bán từ thị trường Trung Quốc thấp hơn từ 30-70 USD so với các thị trường khác. Điều này xuất phát từ tình trạng khủng hoảng dư thừa thép ở Trung Quốc, khiến quốc gia này phải đẩy mạnh xuất khẩu với giá thấp để giải phóng hàng tồn kho. 

Trước tình hình nhập khẩu ồ ạt, Tập đoàn Hòa Phát (HoSE: HPG ) và Công ty TNHH gang thép Hưng Nghiệp Formosa đã nộp đơn khởi xướng điều tra chống bán phá giá với sản phẩm HRC từ Trung Quốc và Ấn Độ. Đáp lại yêu cầu, Bộ Công Thương đã tiến hành điều tra chống bán phá giá vào ngày 26/7/2024. Tuy nhiên, quá trình điều tra có thể kéo dài đến một năm, trong khi thép nhập khẩu vẫn tiếp tục tràn vào thị trường, gia tăng áp lực lên các doanh nghiệp nội địa. 

Nhiều biện pháp được đưa ra nhằm bảo vệ ngành thép Việt Nam trước làn sóng nhập khẩu ồ ạt

Để bảo vệ ngành thép Việt Nam, các chuyên gia cho rằng cần đẩy nhanh quá trình điều tra chống bán phá giá  và áp dụng các biện pháp tạm thời như tăng cường kiểm tra và giám sát nhập khẩu. Đồng thời, việc đầu tư vào sản xuất thép HRC trong nước cũng cần được khuyến khích thông qua các chính sách hỗ trợ để giúp doanh nghiệp cạnh tranh với thép nhập khẩu giá rẻ. 

Theo các chuyên gia kinh tế, ngành thép Việt Nam hiện đang đứng trước một ngã rẽ quan trọng. Nếu không có những biện pháp phòng vệ thương mại mạnh mẽ, thép giá rẻ từ nước ngoài sẽ tiếp tục làm suy yếu sản xuất trong nước, ảnh hưởng đến hàng ngàn lao động và tiềm năng phát triển của ngành công nghiệp thép trong tương lai. 

>> Hơn 6,3 triệu tấn HRC từ Trung Quốc vào Việt Nam, cạnh tranh trực tiếp với Hòa Phát