Ngọn núi rộng 5.000ha và gắn liền với nhiều truyền thuyết huyền bí, thu hút đông đảo du khách tìm đến khám phá.
Từ Bắc chí Nam, trải dài mảnh đất hình chữ S của Việt Nam có không ít ngọn núi  linh thiêng và ẩn chứa nhiều câu chuyện huyền bí. Một trong số đó không thể không nhắc đến núi Ba Vì.
Theo đó, núi Ba Vì rộng khoảng 5.000 ha, trong đó 3.500 ha thuộc địa phận Hà Nội , 1.500 ha thuộc về Hòa Bình . Ngọn núi như một đầu rồng hùng mạnh, còn thân rồng chạy suốt tới phương Nam (dãy Trường Sơn). Trong Dư Địa Chí của Nguyễn Trãi có viết “núi ấy là núi tổ của nước ta đó”.
Gắn với nhiều câu chuyện huyền bí
Núi Ba Vì gắn với truyền thuyết Sơn Tinh – Thủy Tinh, là nơi ở của Sơn Tinh – vị thần trị thủy thuở sơ khai. Đến tận bây giờ, những di tích như bãi Đá Chông, dãy Gò Choi, tre Ngòi Lạt, núi Đá Chèm, đều còn tồn tại. Đây là vết tích của cuộc trị thủy xưa kia.
Khác với những ngọn núi khác, núi Ba Vì có hình tựa như chiếc ô xòe ra. Cũng vì thế mà cái tên Tản Viên gắn liền với nó. Dân gian Việt Nam lưu truyền câu nói nổi tiếng liên quan đến ngọn núi Tổ này như sau: “Nhất cao là núi Tản Viên/ Thứ ba Tam Đảo, thứ nhì Độc Tôn” . Mặc dù thấp hơn Tam Đảo nhưng núi Tản Viên là nơi ngự của Đức Thánh Tản Viên nên nhân dân tôn vinh là ngọn núi cao nhất, thiêng nhất.
Khác với những ngọn núi khác, núi Ba Vì có hình tựa như chiếc ô xòe ra. Cũng vì thế mà cái tên Tản Viên gắn liền với nó. Dân gian Việt Nam lưu truyền câu nói nổi tiếng liên quan đến ngọn núi Tổ này như sau: “Nhất cao là núi Tản Viên/ Thứ ba Tam Đảo, thứ nhì Độc Tôn” . Mặc dù thấp hơn Tam Đảo nhưng núi Tản Viên là nơi ngự của Đức Thánh Tản Viên nên nhân dân tôn vinh là ngọn núi cao nhất, thiêng nhất.
Được biết, tầm ảnh hưởng của Đức Thánh Tản Viên là vô cùng lớn ở Việt Nam. Ngài được tôn đứng đầu trong bốn vị thánh bất tử của nước ta, bao gồm: Đức Thánh Tản Viên, Thánh Gióng, Chử Đồng Tử và Mẫu Liễu Hạnh.
Khám phá ngọn núi thiêng
Núi Ba Vì nổi tiếng với 3 đỉnh là đỉnh Vua, Tản Viên và Ngọc Hoa. Núi Tản Viên còn gọi là Ngọc Tản, Tản Sơn, hoặc Phượng Hoàng Sơn, cao khoảng 1.227m. Chân núi này có đền Hạ, lưng chừng núi có đền Trung, đỉnh núi có đền Thượng là nơi thờ Đức Thánh Tản Sơn Tinh.
Núi Vua là đỉnh núi cao nhất tại Ba Vì với độ cao lên đến 1.296m. Trên đỉnh Vua còn có đền thờ Hồ Chí Minh, nơi để vinh danh và tỏ lòng biết ơn đến vị lãnh tụ tài ba của dân tộc ta.
Núi Ngọc Hoa là đỉnh núi được đặt theo tên của công chúa con vua Hùng thứ XVIII được gả cho Sơn Tinh. Ngoài ra, dãy núi Ba Vì còn có các ngọn núi khác là Ngọc Lĩnh, Tương Miêu, U Bò, Núi Tre, Ghẹ Đùng, Trăm Voi...Đặc biệt dãy núi thiêng này còn có hệ thống đình, chùa, các di tích như đình Tây Đằng, đình Quang Húc, đình Đông Viên, đình Thanh Lũng, đền Trung Cung, cụm di tích đền Thượng, đền Trung, đền Hạ...
Trên dãy núi Ba Vì có Vườn quốc gia Ba Vì với hệ sinh thái phong phú đa dạng, có nhiều khu du lịch sinh thái như Khoang Xanh, Ao Vua, suối nước khoáng Tản Đà, các đền thờ. Dưới chân núi có hồ Đồng Mô, hồ Suối Hai.
Được biết, Khi đến Việt Nam, người Pháp rất chú ý đến dãy núi đặc biệt này. Năm 1902, công sứ Pháp ở Sơn Tây là Theodore Muselier đã cùng một số người hầu đến núi Ba Vì thám hiểm. Nhóm người này muốn đến nơi thờ Đức Thánh Tản Sơn Tinh. Khi đứng trước ngôi đền, ai nấy đều phải sững sờ, thán phục vì người Việt Nam xưa đã huy động biết bao nhân lực, tốn không biết bao thời gian, nguy hiểm để vận chuyển vật liệu lên núi xây đền.
Thời điểm lý tưởng để du lịch Ba Vì thường là từ tháng 4 đến tháng 10, khi thời tiết mát mẻ và trong lành. Vào mùa này, du khách có cơ hội tận hưởng cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp và tham gia vào các hoạt động ngoài trời như leo núi, dạo chơi qua các cánh đồng hoa dã quỳ nở rộ.