Lãi suất thấp kích thích tăng trưởng tín dụng: Động lực cho kinh tế bứt phá trong quý IV/2024 

Tín dụng tăng trưởng mạnh: Cơ hội lớn nhưng cũng đầy thách thức  

Theo các báo cáo từ Shinhan Securities và VCBS, đến ngày 17/09, tín dụng toàn hệ thống đã ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng 7,38% so với cuối năm 2023. Con số này cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ so với cùng kỳ năm ngoái, khi mức tăng chỉ đạt 5,73%. Mặc dù nền kinh tế Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức do tác động của tình hình thị trường toàn cầu và nhu cầu tiêu dùng yếu, tín hiệu lạc quan này cho thấy tiềm năng hồi phục rõ rệt. 

Tăng trưởng tín dụng đạt 7,15% (Ytd) tính đến 07/09 và tăng vọt lên 7,38% (Ytd) vào ngày 17/09 - Nguồn: VCBS.

Đáng chú ý, các ngân hàng thương mại cổ phần (NHTMCP) tư nhân  đang dẫn đầu cuộc đua với mức tăng trưởng tín dụng lên đến 8,6%, chiếm gần 45% thị phần tín dụng. Điều này cho thấy các ngân hàng tư nhân đã khai thác tốt cơ hội từ chính sách lãi suất thấp để đẩy mạnh hoạt động cho vay, đặc biệt trong các lĩnh vực thương mại, dịch vụ và tiêu dùng. 

Tuy nhiên, không phải tất cả các ngành đều hưởng lợi như nhau. Mặc dù tín dụng tiêu dùng  đã dần phục hồi, với dư nợ tăng 4,93%, nhiều doanh nghiệp vẫn tỏ ra thận trọng trong việc vay vốn do sức hấp thụ vốn của nền kinh tế chưa thật sự mạnh mẽ. Đây là một thách thức lớn trong việc thúc đẩy tăng trưởng tín dụng đồng đều. 

Lãi suất thấp: Bàn đạp cho tăng trưởng nhưng vẫn tiềm ẩn thách thức  

Việc duy trì lãi suất thấp trong năm 2024 là một yếu tố quan trọng, trực tiếp thúc đẩy tăng trưởng tín dụng. Theo báo cáo từ Shinhan Securities, lãi suất huy động  của các ngân hàng thương mại quốc doanh duy trì ở mức trung bình 4,68%, trong khi lãi suất cho vay trung bình đã giảm thêm 1,6% so với cuối năm 2023, hiện chỉ còn khoảng 8,1% trong quý III/2024. Điều này tạo ra môi trường thuận lợi cho cả người vay vốn và doanh nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất và thương mại. 

Biểu đồ: Trung bình lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12T tại NHTMNN - Nguồn: Shinhan Securities Vietnam.

Biểu đồ diễn biến lãi suất tiền gửi và cho vay - Nguồn: Shinhan Securities Vietnam.

Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng dễ dàng tiếp cận nguồn vốn. Lãi suất cho vay của các ngân hàng tư nhân vẫn ở mức cao hơn so với nhóm quốc doanh, tạo ra không ít khó khăn cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs), những đơn vị vốn có sức cạnh tranh yếu hơn trên thị trường. 

Bên cạnh đó, chính sách nới lỏng tiền tệ của NHNN nhằm kiểm soát tỷ giá và ổn định lạm phát cũng đã góp phần giảm chi phí vay vốn, tạo điều kiện cho các hoạt động kinh doanh phát triển. Tuy nhiên, sức khỏe tài chính của nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là trong ngành bất động sản, vẫn là mối quan ngại lớn, khi nhu cầu vay vốn mua nhà chưa thực sự phục hồi. 

Tín dụng tiêu dùng và ngành ưu tiên: Điểm sáng trong bức tranh kinh tế  

Tín dụng tiêu dùng là một trong những động lực chính của tăng trưởng tín dụng trong thời gian tới. Dù tín dụng bán lẻ chưa bùng nổ, lĩnh vực bất động sản và xây dựng đã ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng, đạt 8,92% trong quý II/2024. Điều này cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ của một số ngành kinh tế, trong đó các ngân hàng như TP Bank, VP Bank và HD Bank đã tận dụng tốt cơ hội này để đẩy mạnh dư nợ cho vay. 

Ngoài ra, tín dụng trong các ngành sản xuất và xuất nhập khẩu cũng đang tăng trưởng mạnh nhờ vào sự hồi phục của các đối tác thương mại lớn như Hoa Kỳ và châu Âu. Đây là một tín hiệu tích cực, đặc biệt khi xuất khẩu vẫn là một trong những động lực chính giúp duy trì đà phát triển kinh tế của Việt Nam. 

Rủi ro tiềm ẩn từ nợ xấu và sức hấp thụ vốn  

Một thách thức lớn đối với hệ thống ngân hàng hiện nay là sự gia tăng nợ xấu. Tỷ lệ nợ xấu nội bảng đã tăng lên 2,22% vào cuối quý II/2024, theo báo cáo của VCBS. Đây là hệ quả của sức hấp thụ vốn yếu, sức khỏe tài chính của nhiều doanh nghiệp suy giảm, đặc biệt là trong ngành bất động sản. Nếu không có biện pháp kiểm soát chặt chẽ, tình trạng này có thể gây ra rủi ro lớn, làm suy yếu hệ thống tài chính và tác động tiêu cực đến nền kinh tế. 

Ngoài ra, sự trì trệ của thị trường bất động sản cũng là một rào cản lớn đối với sự phục hồi tín dụng. Giá trị bất động sản giảm và nguồn cung nhà ở khan hiếm đã khiến nhu cầu vay vốn mua nhà giảm sút, gây áp lực lên các ngân hàng trong việc duy trì đà tăng trưởng tín dụng trong những tháng cuối năm. 

Tín hiệu lạc quan cho quý IV/2024  

Dù còn nhiều thách thức, nhưng vẫn có nhiều lý do để tin tưởng vào sự bứt phá của tín dụng trong quý IV/2024. Lãi suất thấp, cùng các chính sách hỗ trợ tín dụng từ NHNN, sẽ tiếp tục là động lực chính thúc đẩy sự phục hồi của nền kinh tế. Nhu cầu vốn từ các doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu dự kiến sẽ tăng mạnh trong những tháng cuối năm, đặc biệt là nhờ sự hồi phục của các đối tác thương mại lớn. 

Việc lãi suất thấp đã và đang kích thích tăng trưởng tín dụng tại Việt Nam trong năm 2024, mang lại nhiều triển vọng cho nền kinh tế. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa cơ hội này, cần có các chính sách điều chỉnh linh hoạt nhằm tăng cường sức hấp thụ vốn, đồng thời quản lý tốt rủi ro nợ xấu và đảm bảo sự ổn định của hệ thống ngân hàng. 

>> Lãi suất ngân hàng: Còn có dư địa giảm thêm?