Lạm phát chạm đáy 13 tháng: CPI trong quý cuối năm 2024 sẽ ra sao? 

Tháng 9/2024, lạm phát chạm đáy trong 13 tháng khi CPI  chỉ tăng 2,63% so với cùng kỳ năm trước. Điều này phản ánh sự ổn định trở lại sau một thời gian thị trường tiêu dùng biến động mạnh. Tuy nhiên, theo phân tích từ Khối Nghiên cứu - Công ty Cổ phần Chứng khoán MB (MBS Research), CPI dự kiến sẽ tăng nhẹ trong quý cuối năm do ảnh hưởng từ giá nguyên liệu, hàng hóa quốc tế và các căng thẳng địa chính trị. 

Nguyên nhân của lạm phát thấp: Yếu tố nào kìm hãm CPI?  

CPI trong tháng 9 giảm chủ yếu do giá xăng dầu trong nước đi xuống khi giá dầu thế giới có xu hướng hạ nhiệt. Giá dầu Brent , vốn duy trì trên mức 100 USD/thùng, đã giảm xuống khoảng 80 USD/thùng vào năm 2024. Sự điều chỉnh này giúp nhóm giao thông – một thành phần quan trọng trong rổ tính CPI – giảm 5,3% so với cùng kỳ, góp phần đáng kể trong việc kìm hãm áp lực lạm phát. 

Biểu đồ: Đóng góp của các nhóm hàng vào tăng trưởng CPI (%) từ tháng 09/2020 đến tháng 09/2024 - Nguồn: Tổng cục Thống kê (TCTK), MBS Research.

Ngoài ra, chính sách tiền tệ ổn định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) cũng đã hỗ trợ trong việc giảm thiểu áp lực giá cả. Việc cắt giảm lãi suất liên ngân hàng và duy trì thanh khoản cho hệ thống tài chính đã giúp nền kinh tế tránh được các biến động lớn về giá cả. 

Dự báo CPI cuối năm 2024: Liệu có tăng nóng?  

Theo dự báo của MBS, CPI bình quân năm 2024 dự kiến đạt khoảng 3,9%, thấp hơn mục tiêu 4,5% của Chính phủ. Nguyên nhân chính là do sự suy giảm của giá xăng dầu khi nhu cầu tiêu thụ toàn cầu hồi phục chậm. Bên cạnh đó, giá cả các mặt hàng thiết yếu khác trong nước cũng được kỳ vọng giữ ở mức ổn định. 

Dù vậy, một số yếu tố rủi ro vẫn tiềm ẩn, bao gồm các biến động địa chính trị toàn cầu và khả năng phục hồi của các thị trường nguyên liệu đầu vào như thép và vật liệu xây dựng. MBS Research cho rằng, giá thép nội địa  có thể phục hồi lên mức 14 triệu đồng/tấn, tăng 4% so với cùng kỳ, chủ yếu do tác động từ sự gia tăng của giá thép thế giới. 

Biểu đồ: Diễn biến giá thép tại Việt Nam (Triệu VND/tấn) từ tháng 01/2022 đến tháng 09/2024 - Nguồn: MBS Research.

Ngoài ra, nhóm lương thực, thực phẩm cũng đứng trước áp lực tăng giá, đặc biệt là vào dịp lễ hội cuối năm khi nhu cầu tiêu dùng tăng cao. Chỉ số giá thực phẩm đã tăng 8,4% trong tháng 9 so với cùng kỳ và dự kiến tiếp tục chịu áp lực tăng do điều kiện thời tiết và nguồn cung gặp khó khăn. 

Biểu đồ: Chỉ số giá thực phẩm FAO từ tháng 03/2022 đến tháng 09/2024 - Nguồn: FAO, MBS Research.

Các yếu tố toàn cầu như xung đột địa chính trị và sự bất ổn trong chuỗi cung ứng tiếp tục gây ảnh hưởng đến giá cả hàng hóa. Đặc biệt, bất ổn tại Trung Đông và căng thẳng thương mại giữa các cường quốc có thể đẩy giá dầu tăng trở lại, từ đó tạo áp lực lạm phát lên các nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam. 

Mặc dù OPEC+ đã duy trì việc cắt giảm sản lượng dầu đến tháng 11/2024, đà giảm giá dầu vẫn chưa bền vững và có thể gặp biến động khó lường trong tương lai. Đối với thị trường nội địa, sự phục hồi của ngành công nghiệp, đặc biệt là ngành công nghiệp chế biến chế tạo, cùng với các chính sách đầu tư công, sẽ hỗ trợ nền kinh tế trong việc đối phó với các nguy cơ lạm phát. 

Biểu đồ: Giá dầu Brent (USD/thùng) từ tháng 09/2020 đến tháng 09/2024 - Nguồn: Bloomberg, MBS Research.

Tuy nhiên, khi nhu cầu tiêu dùng vào dịp cuối năm tăng lên, cùng với nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng, giá các mặt hàng tiêu dùng có thể bị đẩy lên cao hơn. 

Việc lạm phát duy trì ở mức thấp trước mắt có thể mang lại lợi ích cho người tiêu dùng, nhất là trong việc kiểm soát giá cả các mặt hàng thiết yếu như thực phẩm và xăng dầu. Tuy nhiên, sự gia tăng giá lương thực, thực phẩm và vật liệu xây dựng vào dịp cuối năm có thể làm tăng chi phí sinh hoạt và tiêu dùng, đặc biệt là đối với các hộ gia đình có thu nhập thấp và trung bình. 

Trong dài hạn, nếu các biện pháp kiểm soát giá cả không được thực hiện nghiêm ngặt, lạm phát có thể quay trở lại, đe dọa sự ổn định của nền kinh tế vĩ mô. Để hỗ trợ tiêu dùng nội địa, các chính sách như giảm thuế VAT, tăng lương cơ bản và giảm lãi suất vay đang được triển khai. Tuy nhiên, cần có sự giám sát chặt chẽ để tránh tạo ra các tác động ngược, gây áp lực thêm cho lạm phát. 

>> Chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Thành: Việt Nam có nhiều dư địa để tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ