Nữ NSND ‘huyền thoại’ của nhạc đỏ Việt Nam, có chồng là Anh hùng LLVT nhân dân từng hạ 6 máy bay địch, U80 tươi trẻ, viên mãn, thích làm từ thiện
Bà được Nhà nước phong tặng danh hiệu NSND vào năm 1993 khi 41 tuổi, là một trong những người trẻ nhất đạt được danh hiệu này.
Những “liều thuốc tinh thần” thời hoa lửa
NSND Thu Hiền sinh năm 1952 tại Đông Hưng, Thái Bình, trong một gia đình giàu truyền thống nghệ thuật. Cha bà là NSƯT Nguyễn Hoài Ân, được biết đến với biệt danh “Tám Kèn” của Đoàn Dân ca liên khu V (tiền thân của Đoàn Ca kịch Bài chòi Bình Định); mẹ bà là nghệ sĩ chèo, tuồng Thanh Hảo. Chính từ mái ấm ấy, nghệ sĩ Thu Hiền sớm thừa hưởng năng khiếu và tình yêu dành cho nghệ thuật.
Từ năm 10 tuổi, NSND Thu Hiền đã đứng trên sân khấu biểu diễn. Đến năm 15 tuổi, bà theo chân người lính đến khắp các chiến trường, dùng tiếng hát tiếp thêm sức mạnh cho chiến sĩ. Trong những năm tháng bom rơi đạn nổ, giọng ca của bà như một “liều thuốc tinh thần” giúp xoa dịu nỗi đau, tiếp thêm động lực sống cho thương binh, bệnh binh đang giành giật sự sống trong các phòng mổ dã chiến.
Sau ngày đất nước thống nhất , bà được phân công về công tác tại Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam, khởi đầu tại Đoàn Dân tộc. Bà gắn bó với nơi này cho đến khi nghỉ hưu.
Ghi nhận những đóng góp to lớn cho nền nghệ thuật nước nhà, năm 1993, NSND Thu Hiền được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân khi mới 41 tuổi, trở thành một trong những nữ nghệ sĩ trẻ tuổi nhất nhận danh hiệu cao quý này.
Gần 50 năm với Bài ca thống nhất
Nhắc đến NSND Thu Hiền, người ta nhớ ngay tới những ca khúc “đi cùng năm tháng”, gắn liền với hình ảnh người lính, với tình yêu sâu nặng dành cho quê hương, đất nước: Câu hò bên bờ Hiền Lương, Một khúc tâm tình người Hà Tĩnh, Quảng Bình quê ta ơi, Dáng đứng Bến Tre, Hoa cau vườn trầu, Trường Sơn Đông - Trường Sơn Tây… Giọng hát nội lực, cao vút nhưng ngọt ngào, da diết của bà đã đưa bà trở thành tượng đài của dòng nhạc trữ tình cách mạng đậm chất dân ca Việt Nam.
Đặc biệt, NSND Thu Hiền là người đầu tiên thể hiện ca khúc Bài ca thống nhất cách đây gần 50 năm. Ca khúc ra đời năm 1976, sau một thời gian đất nước trọn niềm vui thống nhất, được nhạc sĩ Võ Văn Di sáng tác.
Hồi đó, gia đình bà và gia đình nhạc sĩ Võ Văn Di cùng sống trong khu tập thể Văn công Cầu Giấy (Hà Nội), hai gia đình thân thiết, bà thường sang nhà nhạc sĩ tập hát.
Bà kể: “Ông Võ Văn Di viết câu nào xong, tôi hát câu đó. Cả hát cả sửa. Hồi đó chẳng trống phách gì cả, cứ mỗi câu, bác Di gõ một cái bằng chiếc đũa. Sau khi hát và tập hoàn chỉnh, mới mang bài hát đi thu. Hồi đó, chẳng phân tích gì nhiều, cứ thế mà hát thôi. Vì đất nước mới được thống nhất, cảm xúc, khí thế tuôn trào…”
Sau đó, bài hát được NSND Thu Hiền thu âm và phát sóng lần đầu trên Đài Tiếng nói Việt Nam. Rồi bà mang bài hát vào biểu diễn lần đầu tiên trước khán giả thành phố mang tên Bác.
Gần 50 năm sau, ở tuổi ngoài 70, bà vẫn tiếp tục hát Bài ca thống nhất tại Dinh Độc Lập trong những dịp đặc biệt, thể hiện sự gắn bó sâu sắc với ca khúc lịch sử này.
Nhân dịp kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước, NSND Thu Hiền tiếp tục góp mặt trong nhiều chương trình nghệ thuật tại cả hai miền Nam - Bắc với các bài hát quen thuộc như Bài ca thống nhất, Câu hò bên bờ Hiền Lương, Dáng đứng Bến Tre, Một khúc tâm tình người Hà Tĩnh… Trong đó có chương trình Ký ức Trường Sơn diễn ra đêm 27/4 tại Nhà hát Lớn Hà Nội, nơi bà sẽ cùng NSND Trung Đức, Thanh Hoa, Quang Thọ… hòa giọng trong những giai điệu đi cùng năm tháng.
Hạnh phúc, viên mãn ở độ tuổi U80
Bước sang tuổi 73, NSND Thu Hiền có cuộc sống an yên, viên mãn bên chồng - Anh hùng LLVT nhân dân Vũ Ngọc Đỉnh, cựu phi công từng bắn rơi 6 máy bay Mỹ năm 1970. Họ sống tại một chung cư ở TP. HCM, bình dị và kín đáo. Các con dù không sống cùng nhưng vẫn thường xuyên qua lại chăm sóc, thăm nom cha mẹ.
Nghệ sĩ Thu Hiền may mắn được ông xã tôn trọng, ủng hộ trong công việc. Bà tâm sự: "Ông xã hơn tôi 12 tuổi và giờ cũng đã nghỉ hưu nên chỉ ở nhà, chính vì vậy ông ấy rất thông cảm cho vợ. Khi tôi đi diễn, ở nhà cũng có người chăm sóc ông. Khi nào tôi về thì hai vợ chồng lại tâm sự cùng nhau" .
Bà cùng gia đình duy trì nhiều hoạt động thiện nguyện, từ xây nhà tình nghĩa, hỗ trợ người khó khăn đến nhận nuôi 5 em nhỏ, mỗi năm hỗ trợ vài triệu đồng/em. Với bà, từ thiện là cách sống từ tâm, là điều khiến cuộc đời thêm ý nghĩa.
Để giữ sức khỏe và giọng hát, NSND Thu Hiền đều đặn đạp xe, tập thể dục mỗi ngày. Nhờ sống điều độ và tinh thần tích cực, bà vẫn giữ được sự dẻo dai và giọng hát trầm ấm, đầy nội lực dù đã ở tuổi thất thập.
Ở tuổi này, NSND Thu Hiền vẫn xuất hiện trên sân khấu khi có lời mời. Với bà, đi hát không vì tiền mà để được vui sống, để tiếp tục cống hiến và giữ gìn lửa nghề. Bà cũng dành thời gian giảng dạy thanh nhạc, mong muốn truyền lại kinh nghiệm và niềm đam mê cho thế hệ kế cận.
