Sáp nhập tỉnh: Tây Nguyên mở cửa phát triển ra biển lớn miền Trung
Các tỉnh sáp nhập với 5 tỉnh Tây Nguyên đều là những địa phương có biển. Vì thế, sau sáp nhập, 5 tỉnh khu vực Tây Nguyên hiện nay trở thành 4 tỉnh và đều có đường bờ biển.
Muộn nhất từ ngày 15/9, các đơn vị hành chính cấp tỉnh sau sáp nhập sẽ đi vào hoạt động, theo Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính (ĐVHC) các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Theo đó, 5 tỉnh thuộc khu vực Tây Nguyên hiện nay gồm có: Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông và Lâm Đồng sẽ được sáp nhập với một số tỉnh vùng biển miền Trung.
Sau sáp nhập, Kon Tum hợp nhất với Quảng Ngãi, dự kiến lấy tên là Quảng Ngãi. Gia Lai hợp nhất với Bình Định, dự kiến lấy tên là Gia Lai. Đắk Nông, Lâm Đồng hợp nhất với Bình Thuận, dự kiến lấy tên là Lâm Đồng. Đắk Lắk hợp nhất với Phú Yên, dự kiến lấy tên là Đắk Lắk.
Sau sáp nhập, 5 tỉnh khu vực Tây Nguyên hiện nay trở thành 4 tỉnh và đều có đường bờ biển.
Trong số bộ tiêu chí mà Bộ Nội vụ đề xuất khi sáp nhập các ĐVHC cấp tỉnh, có tiêu chí ưu tiên sắp xếp các ĐVHC miền núi, đồng bằng với các ĐVHC có biển. Mục đích là các ĐVHC liền kề hỗ trợ lẫn nhau, cùng thúc đẩy phát triển kinh tế của ĐVHC sau sắp xếp và đáp ứng yêu cầu, định hướng phát triển nhanh, bền vững của đất nước trong giai đoạn mới.
Dưới đây là một số thông tin về đặc điểm kinh tế - xã hội, lợi thế của 4 tỉnh Tây Nguyên sau sáp nhập:
1. Tỉnh Quảng Ngãi (sáp nhập Kon Tum + Quảng Ngãi)
Sự kết hợp giữa Kon Tum và Quảng Ngãi tạo nên một tỉnh vừa có thế mạnh về rừng núi, khoáng sản (bô xít, vàng, thủy điện nhỏ) của Tây Nguyên, vừa có dải ven biển dài, giàu thủy hải sản và tiềm năng du lịch biển.
Kon Tum trước đây là một trong 2 tỉnh duy nhất của Tây Nguyên không có sân bay, cũng không giáp biển, nay được kết nối với cảng biển Dung Quất - một trung tâm công nghiệp lớn, giúp tăng cường kết nối giao thương hàng hóa từ Tây Nguyên ra biển Đông. Điều này giúp mở rộng không gian kinh tế cho nông sản, khoáng sản và hàng hóa từ vùng cao xuống cảng biển xuất khẩu.
Với nền tảng công nghiệp nặng (lọc hóa dầu, cơ khí, thép) của Quảng Ngãi kết hợp nông - lâm nghiệp và thủy điện của Kon Tum, tỉnh mới có cơ cấu kinh tế đa dạng, dễ thúc đẩy liên kết vùng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng bền vững.
2. Tỉnh Gia Lai (sáp nhập Gia Lai + Bình Định)
 |  |
Gia Lai có thế mạnh về cao su, cà phê, hồ tiêu và năng lượng tái tạo, trong khi Bình Định là trung tâm công nghiệp, hậu cần biển và du lịch ven biển đang lên.
Gia Lai từ chỗ không có cửa ngõ ra biển, nay kết nối trực tiếp với cảng Quy Nhơn - một cảng nước sâu lớn của miền Trung, tạo hành lang vận tải ngắn nhất từ Tây Nguyên xuống biển. Điều này sẽ giảm mạnh chi phí vận tải, mở rộng chuỗi giá trị nông sản.
Khu công nghiệp Nhơn Hội, đô thị biển Quy Nhơn kết hợp với Pleiku - trung tâm của Tây Nguyên sẽ tạo một trục phát triển kinh tế động lực Bắc Tây Nguyên - duyên hải Nam Trung Bộ. Đồng thời, du lịch biển kết hợp du lịch sinh thái - văn hóa Tây Nguyên là một lợi thế độc đáo của tỉnh mới.
3. Tỉnh Lâm Đồng (sáp nhập Lâm Đồng + Đắk Nông + Bình Thuận)
Đây là một trong những tỉnh mới có địa hình đa dạng nhất - từ cao nguyên Đà Lạt, rừng nguyên sinh đến bờ biển dài và nắng gió Bình Thuận.
Vùng đất mới này sẽ hội tụ 3 thế mạnh: Nông nghiệp công nghệ cao (Đà Lạt, Lâm Đồng), công nghiệp khai khoáng (Đắk Nông), và năng lượng tái tạo, du lịch biển (Bình Thuận).
Việc sáp nhập giúp hình thành một vùng kinh tế tổng hợp có tiềm lực lớn về điện gió, điện mặt trời, du lịch nghỉ dưỡng (Phan Thiết, Mũi Né), đồng thời tăng cường kết nối giữa Tây Nguyên và các tuyến biển quốc tế qua cảng Vĩnh Tân - lợi thế chiến lược chưa từng có của Đắk Nông và Lâm Đồng trước đây.
4. Tỉnh Đắk Lắk (sáp nhập Đắk Lắk + Phú Yên)
Đắk Lắk là thủ phủ cà phê của cả nước, có sân bay quốc tế Buôn Ma Thuột và hệ thống sông ngòi, hồ chứa dồi dào. Phú Yên có đường bờ biển dài, cảnh quan tự nhiên hoang sơ, cùng hạ tầng giao thông đang phát triển mạnh (cao tốc, cảng biển, sân bay Tuy Hòa).
Cửa ngõ Tây Nguyên - biển được thiết lập qua Phú Yên, giúp rút ngắn khoảng cách vận tải hàng hóa, mở rộng thị trường tiêu thụ và xuất khẩu nông sản. Cảng Vũng Rô và các tuyến cao tốc Đông - Tây sẽ trở thành cầu nối chiến lược cho tỉnh mới.
Kết hợp giữa du lịch biển (Phú Yên) và du lịch văn hóa - sinh thái (Buôn Ma Thuột), tỉnh mới có tiềm năng trở thành trung tâm du lịch đa dạng. Ngoài ra, đây cũng là vùng có tiềm năng cao phát triển công nghiệp chế biến và vận tải phục vụ xuất khẩu.
Sau sáp nhập, cả 4 tỉnh Tây Nguyên đều có biển, phá vỡ thế "nội địa" vốn là rào cản lớn về logistics và thị trường. Điều này tạo ra không gian phát triển mới, gắn kết kinh tế biển với nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chế biến và năng lượng.
Các tỉnh mới không chỉ mở rộng quy mô dân số và diện tích, mà còn trở thành những cực tăng trưởng mới mang tính tích hợp, liên vùng và bền vững.
Tỉnh duy nhất ở Tây Nguyên sẽ lên thành phố trực thuộc Trung ương tăng trưởng ra sao trong năm qua?
Tỉnh duy nhất ở Tây Nguyên sẽ lên thành phố trực thuộc Trung ương vừa xác lập một kỷ lục mới
