Vì sao TP.HCM và Hà Nội có tỷ lệ ly hôn cao nhất nước?
Các địa phương có số người ly hôn/ly thân cao nhất là TP.HCM với hơn 263.300 người (hơn 99.700 nam và gần 163.600 nữ), tiếp đến là TP. Hà Nội với hơn 146.400 người (hơn 57.800 nam và 89.600 nữ).
Theo số liệu từ Điều tra giữa kỳ dân số và nhà ở năm 2024 được Tổng cục Thống kê công bố đầu năm 2025, 2,9% dân số thành thị đã ly hôn, chủ yếu trong độ tuổi từ 40-49. Cụ thể, tỷ lệ dân số từ 15 tuổi trở lên đã từng kết hôn là 74,9%. Trong đó, tình trạng hôn nhân phổ biến nhất của dân số từ 15 tuổi trở lên ở Việt Nam là "Có vợ/có chồng", chiếm 65,3%.
Tuổi kết hôn trung bình lần đầu của dân số Việt Nam hiện nay là 27,3, tăng 2,1 năm so với năm 2019. Trong đó, nam giới kết hôn muộn hơn nữ giới 4,2 năm, với độ tuổi lần đầu kết hôn là 29,4 năm đối với nam và 25,2 năm đối với nữ. Đặc biệt, nữ ở thành thị kết hôn muộn hơn đáng kể so với nữ ở nông thôn, với chênh lệch tuổi kết hôn trung bình lần đầu là 2,7 năm (26,8 năm so với 24,1 năm).
Tình trạng "độc thân" (chưa vợ/chưa chồng, góa, ly hôn, ly thân) đang phổ biến ở 37,8% người từ 15 tuổi trở lên tại thành thị, trong khi tỷ lệ này ở khu vực nông thôn là 32,7%.
Tổng số người ly hôn hoặc ly thân trên toàn quốc là khoảng 2.225.900 người, trong đó có hơn 963.300 nam và gần 1.262.600 nữ. Tỷ lệ ly hôn ở thành thị cao hơn so với nông thôn (2,9% so với 2,4%).
Về vùng, Đông Nam Bộ có tỷ lệ ly hôn/ly thân cao nhất với gần 560.000 người. Vùng Đồng bằng sông Cửu Long đứng thứ hai với hơn 521.700 người.
Các địa phương có số người ly hôn/ly thân cao nhất là TP.HCM với hơn 263.300 người (hơn 99.700 nam và gần 163.600 nữ), tiếp đến là TP. Hà Nội với hơn 146.400 người (hơn 57.800 nam và 89.600 nữ).
Một trong những nguyên nhân khiến TP.HCM và Hà Nội trở thành nơi có tỷ lệ ly hôn cao là vì áp lực tài chính, chi phí sinh hoạt đắt đỏ... Bên cạnh đó, ở các thành phố lớn đã có sự thay đổi quan niệm về hôn nhân, văn hóa và quyền tự do cá nhân.
Trước đây, theo văn hóa làng xã, hầu hết các cá nhân thường kết hôn trong cùng làng giúp giảm thiểu mâu thuẫn vì các mối quan hệ đều đã quen thuộc và gần gũi. Không những thế, ly hôn ở thời điểm đó bị coi là điều cấm kỵ, ảnh hưởng đến danh dự của gia đình và dòng họ. Vì vậy, dù hôn nhân không hạnh phúc nhiều người vẫn cố gắng chịu đựng.
Phụ nữ ly hôn trong xã hội xưa cũng thường bị kỳ thị và gặp rất nhiều khó khăn trong việc tái hôn. Do đó, nhiều người chấp nhận sống trong những cuộc hôn nhân không hạnh phúc vì sợ bị xã hội chỉ trích, chê bai. Nhiều cha mẹ không chấp nhận việc con cái ly hôn vì lo ngại điều tiếng từ làng xóm. Chính vì vậy, tỷ lệ ly hôn trước đây rất thấp và chỉ xảy ra khi vợ chồng sống xa nhau hoặc khi mâu thuẫn trở nên quá nghiêm trọng không thể hàn gắn.
Các chuyên gia cũng chỉ ra tỷ lệ ly hôn ở thành phố cao hơn so với nông thôn vì dân số thành thị đông hơn, dẫn đến số vụ ly hôn cũng nhiều hơn. Hơn nữa, tại các đô thị, những ràng buộc về lễ giáo phong kiến đã giảm bớt, trong khi tư duy về quyền tự do cá nhân lại mạnh mẽ hơn. Môi trường sống ở thành phố cũng có nhiều người độc thân hoặc đã ly hôn, khiến ly hôn trở nên bình thường hơn và ít bị xã hội lên án.
Ngược lại, ở nông thôn, gia đình, họ hàng và cộng đồng có ảnh hưởng lớn đến quyết định của cá nhân. Người dân thường bị chi phối bởi văn hóa truyền thống, trong đó sự hy sinh vì con cái và gia đình được coi trọng. Thêm vào đó, cơ hội tái hôn ở vùng quê thường ít hơn, khiến nhiều người dù không hạnh phúc vẫn chọn cách duy trì hôn nhân vì lý do xã hội và truyền thống.
Ngày nay, tỷ lệ ly hôn tăng cao hơn vì các lý do:
Mâu thuẫn gia đình trở nên phổ biến hơn vì lối sống và quan niệm về tình yêu cũng như hôn nhân đã thay đổi. Mỗi cá nhân có những kỳ vọng và mong muốn khác nhau, khiến việc hòa hợp trong hôn nhân trở nên khó khăn hơn.
Nhiều người thiếu kỹ năng giải quyết xung đột và chưa sẵn sàng đối mặt với những thử thách trong hôn nhân, dẫn đến việc mâu thuẫn không được giải quyết ổn thỏa, làm gia tăng tỷ lệ ly hôn.
Quan niệm về hôn nhân hiện nay đã cởi mở hơn, và ly hôn không còn bị xã hội kỳ thị như trước nữa. Nhiều người sẵn sàng chấm dứt hôn nhân khi cảm thấy không hạnh phúc, thay vì cố gắng duy trì một cuộc hôn nhân không trọn vẹn.
Bên cạnh đó, thủ tục ly hôn ở thành phố cũng đơn giản hơn, các cặp đôi có thể nhờ đến sự trợ giúp của luật sư để xử lý nhanh chóng. Trong khi đó, ở nông thôn, sự e ngại và thiếu sự hỗ trợ pháp lý làm cho nhiều người không dám hoặc không thể dễ dàng chấm dứt cuộc hôn nhân không như mong muốn.
Đặc biệt, theo nhiều chuyên gia, tỷ lệ ly hôn ở người trẻ, đặc biệt là trong 5 năm đầu hôn nhân, đang ngày càng cao. Khi bước vào hôn nhân, người ta thường kỳ vọng rất nhiều vào đối phương và chưa chịu áp lực kinh tế, con cái hay trách nhiệm gia đình. Tuy nhiên, sau khi kết hôn, các cặp đôi phải đối mặt với nhiều khó khăn như tài chính, quan hệ hai bên nội ngoại, ghen tuông, nuôi dạy con cái... Nếu thiếu sự chín chắn và không biết kiểm soát cảm xúc cũng như kỹ năng giải quyết mâu thuẫn, hôn nhân rất dễ đổ vỡ.
Một yếu tố quan trọng khác là sự thay đổi tâm lý của phụ nữ sau sinh. Nhiều người trở nên nhạy cảm, dễ ghen tuông, cảm thấy bị bỏ rơi, trong khi một số nam giới lại thiếu trách nhiệm, thậm chí ngoại tình khi vợ mang thai hoặc bận rộn chăm con. Quan điểm cởi mở về ly hôn hiện nay khiến nhiều người chọn cách chấm dứt hôn nhân thay vì cố gắng sửa chữa và hàn gắn.
