Yếu tố bất ngờ góp phần khiến Nhật Bản rơi vào tình trạng thiếu hụt gạo 

Trong những tháng gần đây, Nhật Bản đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt gạo nghiêm trọng. Đây là nguyên liệu chính trong nhiều món ăn mang tính biểu tượng của nước này, như: sushi, onigiri và yakitori. 

Theo các chuyên gia, điều này là do tình trạng thời tiết xấu, sự gia tăng của lượng khách du lịch cũng như các chính sách kiểm soát lượng gạo của chính phủ Nhật Bản. 

“Trong suốt mùa Hè năm 2024, Nhật Bản đã phải đối mặt với tình trạng thiếu gạo nghiêm trọng. Việc nhu cầu gia tăng vượt xa sản lượng sản xuất trong ba năm khiến lượng gạo dự trữ giảm xuống mức thấp nhất trong hơn 20 năm qua” – Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) cho biết vào tuần trước. Người tiêu dùng cũng đã tích trữ nhiều gạo hơn để chuẩn bị cho mùa bão ở Nhật Bản, USDA cho biết thêm. 

Vào tháng 8, các siêu thị thường xuyên hết gạo trắng trong khi các cửa hàng buộc phải đặt giới hạn mỗi người chỉ được mua một túi gạo. Đài truyền hình NHK cho biết tình trạng là do lượng khách du lịch đổ về khiến nhu cầu về sushi và các món ăn khác làm từ gạo tăng cao. 

Vào tháng 8, khoảng 60 kg gạo sẽ có giá 112,67 USD, tăng 3% so với tháng trước và hơn 5% kể từ đầu năm. 

Theo dữ liệu từ Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản, vào tháng 6, lượng gạo dự trữ của khối tư nhân Nhật Bản đạt 1,56 triệu tấn, mức thấp nhất trong nhiều năm. 

Các chuyên gia cho biết nhu cầu gạo tăng cũng đến từ việc gia tăng lượng khách du lịch. 

Oscar Tjakra, nhà phân tích cấp cao tại ngân hàng lương thực và nông nghiệp toàn cầu Rabobank, cho biết ước tính lượng tiêu thụ gạo của khách du lịch đã tăng từ 19.000 tấn từ tháng 7/2022- tháng 6/2023 lên 51.000 tấn trong quãng thời gian từ tháng 7/2023-tháng 6/2024. 

Nhật Bản đã đón kỷ lục 17,8 triệu lượt khách du lịch trong nửa đầu năm, cao hơn nhiều so với mức trước đại dịch. Xu hướng đó vẫn đang tiếp diễn với 3,3 triệu khách du lịch đến vào tháng 7, mức kỷ lục trong lịch sử - theo số liệu thống kê du lịch của Nhật Bản. 

Tjakra cho biết tình trạng suy giảm sản lượng gạo tại Nhật Bản cũng đến tư việc những người nông dân lớn tuổi nghỉ hưu và ít người trẻ theo nghề này hơn. Các đợt nắng nóng và hạn hán trong nửa cuối năm ngoái cũng đã ảnh hưởng đáng kể đến mùa màng, nhà phân tích giải thích thêm. 

Joseph Glauber, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Nghiên cứu Chính sách Lương thực Quốc tế, cho biết nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng suy giảm gạo là do chính sách quản lý của quốc gia này. 

Nhật Bản áp dụng mức thuế 778% đối với gạo nhập khẩu để bảo vệ người nông dân trồng lúa. Mặc dù quốc gia này đã cam kết với Tổ chức Thương mại Thế giới về việc nhập khẩu tối thiểu khoảng 682.000 tấn gạo mỗi năm, người tiêu dùng vẫn khó có thể tiếp cận lương thực này do gạo chủ yếu được sử dụng để chế biến và làm thức ăn chăn nuôi. 

Giá gạo tăng cao đã đẩy lạm phát cơ bản của Nhật Bản tăng cao hơn vào tháng 8, tăng 2,8% so với cùng kỳ năm ngoái do chi phí năng lượng và thực phẩm tăng cao.