EU cần những nhà lãnh đạo sáng suốt để đối mặt với các thách thức kinh tế - chính trị nguy hiểm nhất kể từ sau chiến tranh Lạnh. Nổi bật trong số đó là 3 nữ chính trị gia quyền lực, sẽ đại diện cho gương mặt chính trị của châu Âu trong những năm sắp tới.
Tại Ukraine, cuộc chiến tranh đẫm máu nhất giữa lục địa Á - Âu kể từ năm 1945 vẫn tiếp diễn. Nếu cựu Tổng thống Donald Trump đắc cử trở lại Nhà Trắng vào cuối năm 2024, Mỹ có khả năng cao sẽ rút khỏi các hoạt động với NATO và làm suy yếu phần nào nền tảng của an ninh châu lục.
Thêm nữa, nền kinh tế của châu lục này đang dễ tổn thương trước những cú sốc do chính sách công nghiệp và chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch ở những nơi khác gây ra, đặc biệt là căng thẳng thương mại Mỹ-Trung. Tình hình đầy bất ổn ngày cảng đẩy người dân vào vòng tay của các chính trị gia theo chủ nghĩa dân túy hoài nghi, trong các cuộc thăm dò trước bầu cử.
Để đối mặt với những nguy cơ này, châu Âu cần ít nhất sự lãnh đạo mạch lạc ở cấp độ châu lục thông qua chính quyền EU, đồng thời có kế hoạch loại bỏ những nhà lãnh đạo cực đoan khỏi quyền lực. Thành bại của kế hoạch tiềm ẩn nhiều rủi ro này phụ thuộc vào sự lựa chọn của ba người phụ nữ: Ursula von der Leyen, chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC), Giorgia Meloni, Thủ tướng Ý và Marine Le Pen, chính trị gia dân túy hàng đầu nước Pháp.
 |
| Bà Ursula von der Leyen (trái), Thủ tướng Ý Giorgia Meloni (giữa) và bà Marine Le Pen (phải) Nguồn: The Economist / Getty images |
Người đang đứng đầu trong danh sách hiện nay là bà Ursula von der Leyen, lãnh đạo đứng đầu cơ quan điều hành Uỷ ban châu Âu (EC) kể từ năm 2019, đang tranh cử và giành được tín nhiệm cao cho nhiệm kỳ thứ hai. Theo bình chọn của Forbes, bà Ursula von der Leyen là nhân vật đứng đầu trong danh sách 100 phụ nữ quyền lực nhất thế giới năm 2022.
Sự ủng hộ cao của người dân và từ những người đồng cấp xuất phát từ năng lực và sự kiên định của nhà lãnh đạo này trong việc thể hiện quan điểm cứng rắn của châu Âu trước Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Một bài phân tích của báo Economist cũng cho rằng bà Ursula von der Leyen có công đầu trong việc tăng cường hội nhập châu Âu vào thời điểm quan trọng, thông qua các chính sách phát hành nợ chung của châu Âu.
Là một chính trị gia người Đức bảo thủ với cái đầu lạnh, bà cũng đưa vị thế Ủy ban Châu Âu vào trung tâm đưa ra quyết định khi quan hệ Pháp-Đức trở nên căng thẳng. Trước những mối đe dọa từ bên trong và bên ngoài, nhu cầu về sự lãnh đạo thống nhất, mạnh mẽ chưa bao giờ lớn hơn thế.
Nhưng để tiếp tục nhiệm kỳ lãnh đạo, bà von der Leyen cần có được sự ủng hộ đa số trong Nghị viện Châu Âu - tiến hành bầu cử vào ngày 6-9/6 tới đây - với hơn 350 triệu cử tri đủ điều kiện bỏ phiếu. Về lý thuyết, bà sẽ được hưởng sự ủng hộ của các đảng bảo thủ, tự do (liberalism) và xã hội chủ nghĩa, nhưng cũng chưa chắc chắn được hoàn toàn bởi ngày nay quan điểm chính trị với các vấn đề cấp thiết đã trở nên quá phân tán.
Bà von der Leyen đã từng có được chiến thắng “mong manh” vào năm 2019, và dù thời gian đã chứng minh năng lực của vị nữ chính khách này, vẫn chưa thể chắc chắn được bất cứ điều gì trước khi kiểm phiếu.
Theo báo AP, trong số các nhà lãnh đạo của 3 thể chế quyền lực nhất EU gồm Uỷ ban châu Âu (EC), Hội đồng châu Âu và Nghị viện châu Âu (EP), những hoạt động năng nổ, hiệu quả của bà von der Leyen đã làm lu mờ các nỗ lực ngoại giao và lập pháp của người đứng đầu 2 cơ quan còn lại: ông Charles Michel - Chủ tịch Hội đồng châu Âu và bà Roberta Metsola - Chủ tịch EP.
Cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu tiếp tục đưa chúng ta đến với vị nữ chính khách quan trọng tiếp theo: Thủ tướng Ý Giorgia Meloni.
 |
| Bà Giorgia Meloni trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Ý năm 2022 |
Nắm quyền điều hành đất nước kể từ năm 2022 và lãnh đạo của đảng cực hữu Anh em Ý (FdI), bà Meloni và đảng của mình đã giành chiến thắng lớn, bỏ xa các đảng khác trong liên minh cầm quyền như đảng Liên đoàn (Lega) và đảng Forza Italia (FI) trung hữu.
Bà Meloni hiện giờ đang là đối tượng công kích chính của Đảng Dân chủ Xã hội cầm quyền ở Đức và đảng của Emmanuel Macron ở Pháp vì tư tưởng cực hữu và sự thân thiết đối với Thủ tướng Hungary Viktor Orban.
Tuy vậy, các tờ báo trung lập và thiên tả của phương Tây cũng không thể phủ nhận thành tích và năng lực chính trị của thủ tướng Meloni trong các vấn đề nóng bỏng của châu Âu như nhập cư bất hợp pháp . Cùng với chủ tịch EC Ursula von der Leyen, bà Meloni đã chuyến thăm chung tới các nước Bắc Phi, đạt được các thỏa thuận với những lãnh đạo quốc gia nhằm giải quyết dòng chảy người nhập cư ồ ạt đổi tới châu Âu.
Bà Meloni cũng là một người ủng hộ nhiệt thành cho Ukraine, không giống như lãnh đạo theo chủ nghĩa dân túy hay dân tộc cực đoan khác. Tờ Economist nhận xét “Đảng Anh em Ý (FdI) của bà đang tiến hành một cuộc chiến văn hóa trong nước, nhưng về vấn đề an ninh và kinh tế, vị thủ tướng này quả thật đã điều hành nước Ý rất hiệu quả theo chủ nghĩa thực dụng”.
Đối với các nhà phân tích chính trị - an ninh, Thủ tướng Ý Meloni là một ví dụ tiêu biểu cho việc phân tách chủ nghĩa dân túy theo nhánh ôn hòa, mà bà là đại diện, và nhánh cực đoan - như nữ chính khách người Pháp Marine Le Pen.
Bà Le Pen từng là kỳ phùng địch thủ của Tổng thống Emmanuel Macron trong cuộc bầu cử năm 2022 và là một nhà lãnh đạo cực hữu dân túy. Đảng của bà, National Rally (đảng Mặt trận quốc gia Pháp), được kỳ vọng cũng sẽ có thành tích tốt trong cuộc bầu cử ở châu Âu.
 |
| Lãnh đạo đảng Mặt trận quốc gia Pháp, bà Marine Le Pen |
Trước thềm cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu, nhiều người mong muốn có cả Thủ tướng Ý và bà Marine Le Pen trong cơ quan lập pháp của châu Âu để dung hòa những quan điểm cực đoan của cánh hữu. Tại Pháp, đảng của bà Le Pen dẫn đầu các cuộc thăm dò trước cuộc bầu cử quốc gia vào năm 2027. Viễn cảnh về một Tổng thống Pháp Le Pen từng khiến nhiều người lo ngại bởi những chính sách bài ngoại và quan điểm thân Nga của bà.
Giờ đây, nền chính trị châu Âu đã trở nên phân mảnh đến mức khó dự đoán trước kết quả của bầu cử chủ tịch Ủy ban châu Âu. 3 vị nữ lãnh đạo đại diện cho 3 thái cực trên nền chính trị này có thể ngăn chặn hoặc châm ngòi cuộc khủng hoảng hiến pháp ở châu Âu trong thời điểm tồi tệ nhất hiện nay: khi Ukraine đang bị bao vây và khả năng ông Trump đắc cử Tổng thống đang đến gần.
>>IMF cảnh báo căng thẳng Mỹ - Trung Quốc có nguy cơ 'đảo ngược' nền kinh tế toàn cầu
