3 vệ tinh bị Mặt Trời ‘thiêu rụi’, rơi xuống khỏi quỹ đạo Trái Đất
Đầu tháng 11, ba vệ tinh của Australia đã rơi xuống và bốc cháy trong khí quyển Trái Đất, nguyên nhân là do hoạt động Mặt Trời gia tăng mạnh mẽ.
Trên quỹ đạo thấp của Trái Đất (dưới 2.000km), các vệ tinh thường phải đối mặt với hiện tượng giảm dần độ cao, dẫn đến việc cháy rụi khi đi vào khí quyển. Tuy nhiên, 3 vệ tinh nhỏ là Binar-2, 3 và 4 thuộc chương trình Binar Space của Đại học Curtin, Australia, đã rơi xuống khí quyển nhanh hơn dự đoán rất nhiều.
Dù được kỳ vọng hoạt động trong 6 tháng, các vệ tinh này chỉ tồn tại 2 tháng trước khi nhiệm vụ của chúng bị kết thúc sớm. Sự cố này không chỉ gây gián đoạn các nghiên cứu khoa học và thử nghiệm công nghệ, mà còn phản ánh tác động rõ rệt từ sự gia tăng hoạt động của Mặt Trời – một thách thức mà không riêng gì Binar phải đối mặt. Trong những năm qua, cường độ mạnh mẽ của hoạt động Mặt Trời đã tạo ra nhiều khó khăn cho các nhà vận hành vệ tinh.
Hoạt động Mặt Trời bao gồm các hiện tượng như vết đen, lóa sáng và gió Mặt Trời – những dòng hạt mang điện lao thẳng về phía Trái Đất. Chúng xảy ra do từ trường của Mặt Trời liên tục biến đổi, đảo ngược hoàn toàn sau mỗi 11 năm. Giữa chu kỳ này, hoạt động của Mặt Trời thường đạt đỉnh.
Mặc dù chu kỳ hoạt động của Mặt Trời đã được khoa học hiểu rõ, việc dự đoán cụ thể các hiện tượng vẫn rất khó khăn. Nguyên nhân là do các động lực phức tạp bên trong ngôi sao này và sự hạn chế của công nghệ dự báo thời tiết không gian hiện tại.
Trong vài tháng qua, hoạt động của Mặt Trời cao hơn dự đoán tới 1,5 lần, dẫn đến sự gia tăng đáng kể của các hiện tượng lóa sáng và gió Mặt Trời mạnh. Những luồng hạt mang điện cường độ cao này có khả năng gây hư hỏng hoặc làm gián đoạn các hệ thống điện tử trên vệ tinh.
Đồng thời, năng lượng dư thừa từ hoạt động của Mặt Trời cũng được tầng khí quyển ngoài hấp thụ, làm tầng này phình ra. Hiện tượng này tạo ra lực cản khí quyển lớn hơn đối với các vệ tinh bay dưới độ cao 1.000km, khiến quỹ đạo của chúng bị gián đoạn và rút ngắn tuổi thọ đáng kể.
Chương trình Binar Space được thiết kế để thúc đẩy hiểu biết về hệ Mặt Trời và giảm bớt rào cản trong các hoạt động không gian. Bắt đầu với Binar-1 vào tháng 9/2021, vệ tinh đầu tiên này, có kích thước khối hộp với cạnh 10cm, đã hoạt động ổn định ở độ cao 420km suốt 364 ngày khi hoạt động Mặt Trời còn thấp.
Tuy nhiên, các vệ tinh tiếp theo như Binar-2, 3 và 4, dù được cải tiến với diện tích tấm pin lớn hơn để chịu đựng điều kiện khắc nghiệt, vẫn chỉ tồn tại được 2 tháng – ngắn hơn nhiều so với dự kiến.
Dù các vệ tinh nhỏ có chi phí thấp, việc chấm dứt sớm nhiệm vụ vẫn gây tổn thất đáng kể, nhất là với các dự án thương mại. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết của các dự báo thời tiết không gian chính xác hơn nhằm bảo vệ vệ tinh trước những biến động khó lường.
May mắn thay, hoạt động Mặt Trời không duy trì ở mức cao mãi mãi. Mặc dù hiện tại vượt xa dự đoán, cường độ của nó có khả năng giảm dần vào năm 2026 và đạt mức tối thiểu vào khoảng năm 2030, mang đến triển vọng tốt hơn cho các hoạt động không gian trong tương lai.
Theo Live Science
