Ban IV: Hơn một nửa số doanh nghiệp thiếu vốn cho chuyển đổi xanh dù có doanh thu nghìn tỷ 

Doanh nghiệp trong nước gần như chưa chuẩn bị gì cho chuyển đổi xanh 

Theo báo cáo "Mức độ sẵn sàng và khó khăn của doanh nghiệp trong chuyển đổi xanh" do Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân  (Ban IV) công bố mới đây, điều đáng buồn là mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp trong nước đối với chuyển đổi xanh  chưa cao. 

Doanh nghiệp trong nước gần như chưa chuẩn bị gì cho chuyển đổi xanh.

Theo đó, có tới 64% doanh nghiệp “chưa chuẩn bị gì” cho hoạt động này. Đối với các hoạt động “cắt giảm lượng khí thải trong một số hoạt động trọng tâm”, chỉ có 5,5% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết “đã thực hiện”. Tỷ lệ doanh nghiệp “đã thực hiện theo dõi và công bố kết quả giảm phát thải hàng năm” chỉ ở mức 3,8%. 

Ban IV nhận định, việc các doanh nghiệp trong nước gần như chưa chuẩn bị gì cho giảm phát thải, chuyển đổi xanh sẽ tạo ra sức ép rất lớn trong tương lai. Trong bối cảnh ngày càng áp lực khi các quy định giảm phát thải về 0 tại châu Âu, Mỹ, cũng như Việt Nam hết thời gian chuyển tiếp và sang giai đoạn bắt buộc tuân thủ. 

Một trong những nguyên nhân hàng đầu của vấn đề này, theo Ban IV là đến từ việc doanh nghiệp chưa biết bản thân mình nằm trong "danh sách bắt buộc" phải thực hiện các hoạt động giảm phát thải, chuyển đổi xanh. 

Đơn cử, có đến 67/69 doanh nghiệp ngành giấy  và nhiều doanh nghiệp tại Thái Nguyên chưa biết mình nằm trong danh sách bắt buộc phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính theo quy định của Thủ tướng. Thậm chí, doanh nghiệp có quy mô lớn nhất mảng sản xuất dây cáp điện tại Việt Nam cũng chưa biết mình nằm trong danh sách dù quyết định đã ban hành được hai năm. 

Ngoài ra, cũng không loại trừ nguyên nhân do sự chậm trễ triển khai kiểm kê khí nhà kính cũng đến từ việc doanh nghiệp chưa biết phải tuân thủ và thực hiện như thế nào. 

>>Nông dân được gì khi trồng lúa giảm phát thải carbon?  

Dòng vốn là khó khăn lớn nhất 

Về phía doanh nghiệp, họ cho rằng, nguồn vốn chính là khó khăn lớn nhất cản trở quá trình giảm phát thải, chuyển đổi xanh. Cũng theo khảo sát của Ban IV, 50% doanh nghiệp được khảo sát cho rằng họ gặp phải khó khăn về vốn và chỉ có 5,9% cho rằng không có khó khăn gì về vốn. 

Đáng chú ý, trong số các doanh nghiệp cho rằng gặp khó khăn về vốn, có đến 62,7% doanh nghiệp có doanh thu từ 1.000 - 1.500 tỷ. 

Dòng vốn là khó khăn lớn nhất.

Bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Giám đốc Văn phòng Ban IV cho rằng, đây là một vấn đề cần sự quan tâm đặc biệt vì trong khi doanh nghiệp rất cần vốn cho giảm phát thải, chuyển đổi xanh để đón đầu các cơ hội thì tài chính xanh chưa phát triển tương ứng. 

Thực tế, việc triển khai tín dụng xanh còn nhiều vướng mắc như chưa có khung pháp lý, chính sách tổng thể, trong khi các nguồn vốn cho vay của các tổ chức tín dụng thường là vốn huy động ngắn, trung hạn và bên vay đòi hỏi lãi suất ưu đãi. 

Trong khi đó, trái phiếu xanh còn thiếu các hướng dẫn chi tiết của các cơ quan chức năng về thông tin, tiêu chí của dự án xanh; cơ chế quản lý, giám sát việc sử dụng nguồn vốn; khung pháp lý… 

Thêm vào đó, doanh nghiệp cũng còn nhiều rào cản khi muốn tiếp cận các nguồn tài chính quốc tế hỗ trợ cho cam kết của Việt Nam như Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP). 

Nhiều tổ chức quốc tế, qua khảo sát, đã phản ánh còn nhiều chậm trễ và nhiều rào cản để tuân thủ các thủ tục hành chính liên quan đến các dự án nhóm này. 

Bên cạnh khó khăn lớn nhất là vốn, các doanh nghiệp cho biết còn khó khăn khi tìm kiếm nhân lực bởi giảm phát thải, chuyển đổi xanh là lĩnh vực mới, đặc thù. 

Các doanh nghiệp trong khảo sát của Ban IV cũng phản ánh về việc “nhiễu loạn” thông tin về kiểm kê khí nhà kính và gặp khó khăn trong tìm kiếm các đơn vị tư vấn, thẩm định đủ năng lực, được công nhận và có mức giá hợp lý.