Bước ngoặt thắt chặt tài khóa vào năm 2025: Cần thiết hay thách thức? 

Nới lỏng tài khóa năm 2024: Một giải pháp cần thiết để phục hồi kinh tế  

Năm 2024, Việt Nam đã chọn chính sách tài khóa  nới lỏng với mục tiêu hỗ trợ phục hồi nền kinh tế sau những tác động tiêu cực từ đại dịch COVID-19 và thiên tai. Bối cảnh toàn cầu đầy biến động, cùng với lạm phát và suy thoái ở các thị trường lớn, đã tạo ra áp lực đáng kể lên nền kinh tế Việt Nam. 

Theo AFA Capital, Chính phủ đã giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) xuống 8%, một biện pháp khuyến khích tiêu dùng nội địa và hỗ trợ doanh nghiệp trong bối cảnh đầy khó khăn. Đồng thời, giải ngân đầu tư công cũng được thúc đẩy mạnh mẽ. Tốc độ giải ngân đầu tư công trong 8 tháng đầu năm 2024 đạt 47,8%, theo báo cáo từ AFA Capital, cho thấy sự quyết tâm của Chính phủ trong việc đẩy mạnh cơ sở hạ tầng và kích thích nhu cầu nội địa. 

Diễn biến chính sách tài khóa và tốc độ giải ngân đầu tư công trong năm 2024 - Nguồn: AFA Capital.

Điều này đã tạo ra những tác động tích cực rõ rệt đối với nền kinh tế với nhiều chỉ số có dấu hiệu phục hồi ấn tượng. Chỉ số Sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 8,6% vào tháng 8/2024, trong khi Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) duy trì trên mức 50 điểm – một dấu hiệu tích cực của ngành sản xuất. 

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cũng đã thực hiện nhiều biện pháp hỗ trợ tỷ giá và lãi suất, góp phần ổn định lạm phát và hỗ trợ dòng vốn đầu tư vào Việt Nam. Lạm phát  đã được duy trì dưới mức 4%, trong khi lãi suất cho vay cũng được giữ ở mức thấp, giúp các doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn vốn hơn. 

Thắt chặt tài khóa năm 2025: Kỳ vọng và thách thức lớn  

Chính sách tài khóa nới lỏng đã mang lại những kết quả tích cực, tuy nhiên theo đánh giá của AFA Capital, kịch bản thắt chặt tài khóa vào năm 2025 là điều không thể tránh khỏi. Sau nhiều năm hỗ trợ nền kinh tế thông qua các gói kích thích, nợ công của Việt Nam đã có xu hướng gia tăng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết cho Chính phủ trong việc kiểm soát nợ công và đảm bảo ngân sách ổn định. 

Dự báo các kịch bản tăng trưởng GDP, lạm phát và chính sách tài khóa của Việt Nam năm 2025 - Nguồn: AFA Capital.

AFA dự báo tăng trưởng kinh tế của Việt Nam năm 2025 có thể đạt mức 6,5%. Tuy nhiên để đạt được mức tăng trưởng này, việc thắt chặt tài khóa là cần thiết. Điều này bao gồm việc kiểm soát chi tiêu công, cải thiện hiệu quả giải ngân và tăng cường thu ngân sách thông qua các biện pháp cải cách thuế. 

Việc thắt chặt tài khóa sẽ không phải là một quyết định dễ dàng. Để tránh gây ra cú sốc cho nền kinh tế, Chính phủ sẽ cần cân nhắc kỹ lưỡng giữa việc giảm tốc độ giải ngân đầu tư công và duy trì động lực tăng trưởng. 

Việc thắt chặt tài khóa có thể gây ra những tác động tiêu cực đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs). Khi các gói hỗ trợ bị thu hẹp, khả năng tiếp cận vốn của nhiều doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng, điều này có thể làm tăng chi phí vay vốn và giảm lợi nhuận của họ. 

Tuy nhiên, nếu Chính phủ thực hiện thắt chặt tài khóa một cách thận trọng, điều đó sẽ giúp cải thiện tính minh bạch trong quản lý chi tiêu công và tạo ra một môi trường kinh doanh bền vững hơn trong dài hạn. AFA Capital cũng nhận định rằng, nếu duy trì được mức lạm phát dưới 4% và lãi suất thấp, Chính phủ có thể giảm thiểu các tác động tiêu cực từ việc thắt chặt tài khóa lên nền kinh tế. 

Cân nhắc giữa tăng trưởng và ổn định: Bài toán khó của chính sách tài khóa  

Việc cân bằng giữa mục tiêu tăng trưởng và duy trì sự ổn định tài chính là một thách thức lớn đối với các nhà hoạch định chính sách của Việt Nam. Trong ngắn hạn, nới lỏng tài khóa có thể kích thích tăng trưởng, nhưng về lâu dài, thắt chặt tài khóa là điều cần thiết để tránh nguy cơ thâm hụt ngân sách và nợ công gia tăng. 

Theo các chuyên gia từ AFA Capital, Chính phủ nên tập trung vào việc cải thiện hiệu quả quản lý chi tiêu công và tối ưu hóa thu ngân sách, thay vì cắt giảm đầu tư đột ngột. Điều này sẽ giúp giảm thiểu rủi ro tài chính trong tương lai mà không làm gián đoạn đà tăng trưởng kinh tế. 

Tóm lại, việc chuyển từ nới lỏng sang thắt chặt tài khóa trong năm 2025 là một bước đi đầy thử thách nhưng cần thiết để bảo đảm sự ổn định lâu dài của nền kinh tế. Đối với Chính phủ, bài toán đặt ra không chỉ là duy trì tăng trưởng mà còn phải quản lý nợ công và ngân sách một cách bền vững. Sự cân bằng giữa hai mục tiêu này sẽ quyết định tương lai kinh tế của Việt Nam trong những năm tới. 

>> VCBS: Đỉnh lạm phát của Việt Nam đã xuất hiện vào quý II/2024