Chuyên gia: Lời đe dọa áp thuế 100% đối với các nước BRICS chỉ làm suy yếu vị thế của đồng USD
Nhằm ngăn chặn việc các nước thuộc khối BRICS, trong đó có Nga và Trung Quốc thực hiện kế hoạch phi USD hóa trên quy mô toàn cầu, Tổng thống mới đắc cử của nước Mỹ Donald Trump đã đưa ra “đòn dằn mặt” gây chú ý dư luận.
Mới đây, Tổng thống Mỹ mới đắc cử Donald Trump đã đe dọa sẽ áp thuế 100% đối với nhóm 9 quốc gia thuộc liên minh BRICS nếu họ cố gắng thay thế USD bằng một loại tiền tệ khác.
Các nước BRICS bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi, Ai Cập, Ethiopia, Iran và Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất. Trump cho biết ông sẽ ban hành thuế quan cao như vậy nếu các nước này tạo ra một loại tiền tệ đối thủ mới cho đồng USD hoặc ủng hộ một loại tiền tệ thay thế để thay thế đồng USD làm phương tiện trao đổi dự trữ của thế giới (thường gọi là kế hoạch “phi USD hóa”).
“Chúng tôi yêu cầu các quốc gia này cam kết rằng họ sẽ không tạo ra một loại tiền tệ BRICS mới, cũng không ủng hộ bất kỳ loại tiền tệ nào khác để thay thế đồng USD hùng mạnh, nếu không họ sẽ phải đối mặt với mức thuế quan 100% và phải nói lời tạm biệt với nền kinh tế tuyệt vời của nước Mỹ”, ông Donald Trump phát biểu trên Truth Social - mạng xã hội của mình.
>> Nga nói BRICS vẫn xây dựng hệ thống thanh toán bất chấp đe dọa của ông Trump
Động thái của tân Tổng thống Mỹ Trump diễn ra sau khi gần đây vị nguyên thủ quốc gia này đe dọa sẽ áp thuế 25% đối với tất cả các sản phẩm từ các nước láng giềng Canada và Mexico vào Hoa Kỳ, cùng với mức thuế bổ sung 10% đối với hàng hóa từ Trung Quốc. Điều này nằm trong kế hoạch của ông Trump khi vị tỷ phú này cho biết sẽ buộc các nước phải hành động nhiều hơn để ngăn chặn dòng người di cư trái phép và ma túy bất hợp pháp tràn vào “xứ sở cờ hoa”.
Tại sao các nước BRICS muốn có một loại tiền tệ thay thế USD?
BRICS được đặt theo tên của chữ cái đứng đầu tên theo tiếng Anh của 5 thành viên ban đầu (gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi), được thành lập vào năm 2009 nhằm thúc đẩy lợi ích của các nền kinh tế mới nổi và giúp họ ít phụ thuộc hơn vào đồng USD, loại tiền tệ được sử dụng phổ biến nhất trong thương mại toàn cầu.
Sự thống trị của đồng USD trong thương mại quốc tế đã mang lại cho Mỹ một số lợi thế, bao gồm chi phí vay thấp hơn cho chính quyền Liên bang và ảnh hưởng địa chính trị to lớn trên toàn thế giới.
Vào tháng 10 năm nay, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã kêu gọi một hệ thống thanh toán quốc tế mới tại hội nghị thượng đỉnh BRICS khi ông nói rằng “đồng USD đang được sử dụng như một vũ khí”. Trước đó, vào năm 2023, Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva cũng từng đề xuất tạo ra một loại tiền tệ chung mới ở Nam Mỹ để giảm sự phụ thuộc vào đồng đô la trong thương mại quốc tế.
Liệu đồng tiền của BRICS có đe dọa đến đồng USD không?
Việc tạo ra một loại tiền tệ mới có tính cạnh tranh sẽ rất khó khăn vì đồng USD đã được sử dụng rộng rãi để tiến hành các hoạt động thương mại trên toàn thế giới suốt bao năm qua. Bất chấp sự tồn tại của đồng euro từ Liên minh châu Âu (EU) và tầm quan trọng ngày càng tăng của đồng nhân dân tệ của Trung Quốc, đồng USD vẫn là đồng tiền dự trữ chính của thế giới, chiếm khoảng 58% dự trữ ngoại hối của thế giới, theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Ngoài ra, các mặt hàng quan trọng như dầu và vàng vẫn chủ yếu được mua và bán bằng “đồng bạc xanh”.
Ông Mark Weinstock, Chuyên gia thương mại toàn cầu và Giáo sư kinh tế tại Đại học Pace, cho biết: “Về mặt kinh tế, đây không phải là vấn đề lớn vì ý tưởng các nước BRICS có thể cùng nhau đưa ra một loại tiền tệ thay thế cho đồng USD làm tiền tệ dự trữ là không khả thi trong ngắn hạn hoặc trung hạn”.
Nói cách khác, các quốc gia BRICS sẽ phải vật lộn để tạo ra một loại tiền tệ khả thi khi xét đến sức mạnh cùng sự ổn định tương đối của nền kinh tế Mỹ và niềm tin mà các nhà đầu tư toàn cầu và các đối tác thương mại dành cho nợ của Chính phủ Hoa Kỳ. Và trong khi các thành viên của nhóm này có một số lợi ích chung, việc thống nhất nếu tạo ra một loại tiền tệ duy nhất sẽ rất phức tạp về mặt chính trị và kỹ thuật.
“Về cơ bản, nếu bạn định tạo ra một loại tiền tệ của riêng mình thì mức độ mong muốn đó phải tương xứng với sức mạnh kinh tế và tính toàn vẹn của đơn vị phát hành. Các nước BRICS không có loại thể chế có thể truyền cảm hứng cho lòng tin toàn cầu để thuyết phục mọi người rằng đây là một giải pháp thay thế thỏa đáng cho đồng USD”, ông Weinstock cho biết.
Một số thành viên BRICS đã hạ thấp động thái thúc đẩy việc tạo ra một loại tiền tệ mới. Sau lời đe dọa áp thuế 100% của ông Trump vào cuối tuần trước, Chính phủ Nam Phi đã ngay lập tức đưa ra tuyên bố trên mạng xã hội hôm 2/12 rằng họ không có kế hoạch tạo ra một loại tiền tệ BRICS.
“Những báo cáo sai lệch gần đây đã dẫn đến câu chuyện không chính xác rằng BRICS đang có kế hoạch tạo ra một loại tiền tệ mới”, Bộ Quan hệ và Hợp tác Quốc tế Nam Phi cho biết. “Đây không phải là thông tin chính xác. Các cuộc thảo luận trong BRICS tập trung vào giao dịch giữa các quốc gia thành viên bằng cách sử dụng tiền tệ quốc gia của họ”.
Thuế quan cứng rắn đối với hàng hóa của BRICS sẽ có ý nghĩa gì đối với người tiêu dùng Mỹ?
Trong khi phần lớn các nhà kinh tế đều đồng ý rằng mức thuế 100% đối với hàng hóa nhập khẩu vào Hoa Kỳ từ các quốc gia BRICS là một mục tiêu xa vời, họ cũng cho rằng nếu nó được thông qua thì động thái này sẽ không có lợi cho người tiêu dùng Hoa Kỳ. Các khoản thuế như vậy sẽ đẩy giá hàng hóa từ các quốc gia thành viên BRICS lên cao, có khả năng thúc đẩy lạm phát và dẫn đến giá cả cao hơn cho người tiêu dùng .
“Giống như bất kỳ mức thuế nào, điều này có nghĩa là giá cả sẽ cao hơn đối với người tiêu dùng”, ông Weinstock cho biết. “Đó luôn là tác động của thuế quan”.
Dữ liệu thương mại cho hay, trong số các sản phẩm hàng đầu mà Mỹ mua từ các nước BRICS có cà phê từ Brazil, đồ điện tử và quần áo từ Trung Quốc và khoáng sản từ Nam Phi.
Tại sao một số nhà kinh tế chỉ trích ông Trump vì đe dọa BRICS?
Một số chuyên gia kinh tế đã chỉ trích lời đe dọa trừng phạt BRICS của ông Trump khi họ cho rằng điều này khiến nước Mỹ sẽ trông yếu thế.
“Đây không phải là một ý hay, vì nó gián tiếp nâng cao vị thế của một quốc gia không phải là mối đe dọa với Hoa Kỳ và cho thấy sự thiếu tin tưởng vào đồng USD”, Brad Setser, thành viên cấp cao tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại và cựu chuyên gia kinh tế của Bộ Tài chính Mỹ viết trên mạng xã hội X (tên cũ là Twitter).
Theo ông Setser, lời đe dọa của Tổng thống đắc cử Trump thực sự có thể đẩy nhanh động thái tránh xa đồng USD của các quốc gia khác, khi cho rằng nỗ lực ép buộc các quốc gia sử dụng đồng bạc xanh “thực chất là mối đe dọa lâu dài đối với vai trò toàn cầu của đồng USD”.
Ông nói thêm: “Điều này khiến việc sử dụng đồng USD có vẻ như có lợi cho nước Mỹ”.
Theo CBS News
>> Tiền tệ BRICS mới và chiến dịch phi USD hóa không đủ mạnh để 'giáng đòn' trực diện vào đồng USD?
