Dự án đường sắt cao tốc dài 650km có nguy cơ ‘đắp chiếu’ sau 15 năm thi công, đội vốn gấp 3
Nỗ lực của California nhằm xây dựng tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên tại Mỹ, vốn đã đội vốn gần gấp 3 lần kể từ khi khởi động năm 2008, có thể bị cắt giảm tới 4 tỷ USD nguồn vốn đã được phê duyệt, sau khi Bộ Giao thông Vận tải Mỹ tiến hành rà soát lại toàn bộ chương trình.
Đầu tháng này, Tổng thống Donald Trump bày tỏ sự không hài lòng với dự án này, khi tuyên bố sai sự thật rằng dự án đã "vượt hàng trăm tỷ USD so với dự toán".
Thực tế, tổng chi phí dự kiến của tuyến đường sắt dài 400 dặm (gần 650km) là khoảng 100 tỷ USD, trong đó 15,7 tỷ USD đã được chi, bao gồm chỉ khoảng 3 tỷ USD từ ngân sách liên bang. Tuy nhiên, Bộ trưởng Giao thông mới được bổ nhiệm, ông Sean Duffy, cho biết chi phí đội lên và thời gian hoàn thành không rõ ràng khiến dự án trở thành một khoản đầu tư tồi cho người đóng thuế Mỹ.
“Tôi sẽ sử dụng quyền hạn của mình để chỉ đạo Cục Đường sắt Liên bang (FRA) thực hiện một cuộc rà soát việc tuân thủ các cam kết tài trợ của Dự án Đường sắt Cao tốc California”, ông Duffy tuyên bố tại cuộc họp báo ở ga Union Station (Los Angeles) hôm thứ Năm. “Chúng tôi muốn xác định liệu hàng tỷ đô la tiền thuế có nên tiếp tục được dành cho dự án này hay không, và liệu California có thực sự thực hiện đúng các thỏa thuận với chính phủ liên bang hay không”.
Nếu bị cắt giảm vốn ở thời điểm này, dự án có thể không thể hoàn thành đoạn đầu tiên dài 171 dặm đi qua thung lũng Central Valley, kết nối các thành phố như Merced, Fresno và Bakersfield.
Đoạn này hiện sử dụng khoảng 15.000 lao động và được kỳ vọng sẽ hoàn thành vào đầu thập niên 2030. Tuy nhiên, để kết nối đầy đủ tới San Francisco và Los Angeles, bang California cần huy động thêm ít nhất 70 tỷ USD, hiện chưa có lộ trình cụ thể.
Ông Ian Choudri, Giám đốc điều hành Cơ quan Đường sắt California, phản hồi, “Chúng tôi hoan nghênh cuộc rà soát này và sẵn sàng hợp tác với các đối tác liên bang. Với nhiều cuộc kiểm toán độc lập ở cả cấp liên bang và tiểu bang đã hoàn tất, mọi khoản chi tiêu đều được kiểm soát chặt chẽ, và chúng tôi tự tin vào tiến độ cũng như tác động tích cực mà dự án mang lại”.
Trong khi chính quyền Trump không mặn mà với dự án của bang California, thì một dự án tư nhân trị giá 12 tỷ USD của tỷ phú Wes Edens, tuyến đường sắt cao tốc Brightline West kết nối Las Vegas với khu vực ngoại ô Los Angeles, lại nhận được cái nhìn thiện cảm. Dự án này đã được cấp 3 tỷ USD tiền tài trợ liên bang, và hôm nay đã chào bán trái phiếu trị giá 2,5 tỷ USD để trang trải phần chi phí còn lại.
“Đây có vẻ là một dự án xứng đáng để đầu tư,” ông Duffy nhận xét. “Nhưng với dự án của California, ngay cả khi hoàn thành, tuyến đường 400 dặm từ LA đến San Francisco ước tính tốn ít nhất 106 tỷ USD, và nhiều người cho rằng con số này vẫn còn quá lạc quan. Không có cách nào mà nó hoàn thành với mức đó”.
Khi buổi họp báo kết thúc, khoảng vài chục người biểu tình đã tụ tập gần khu vực ga tàu, giơ biểu ngữ ủng hộ dự án đường sắt cao tốc của bang và hô vang các khẩu hiệu phản đối ông Trump, Musk và Duffy.
Theo Forbes
