Elon Musk khuấy đảo chính trường châu Âu, khiến các chính trị gia 'đau đầu' 

Tỷ phú công nghệ Elon Musk đang tạo ra làn sóng tranh cãi trong giới chính trị châu Âu với hàng loạt phát ngôn gây tranh cãi về các vấn đề nhạy cảm như nhập cư và tự do ngôn luận. Động thái này đặt Chính phủ các nước châu Âu vào tình thế khó xử khi phải đối phó với vị doanh nhân được xem là cố vấn then chốt  của Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump nhiệm kỳ sắp tới. 

Trong thời gian gần đây, tỷ phú Elon Musk liên tục đưa ra những tuyên bố gây chấn động về các vấn đề chính trị của các quốc gia châu Âu trên mạng xã hội X. Đáng chú ý là việc ông bày tỏ ủng hộ một đảng cực hữu tại Đức trước thềm bầu cử, đồng thời công khai chỉ trích Thủ tướng Anh, hệ thống tư pháp Ý và Ủy ban châu Âu. 

Những tuyên bố nhiều phần cảm tính từ người giàu nhất hành tinh đang tạo ra thách thức ngoại giao đáng kể. Trước thềm lễ nhậm chức của Donald Trump, nhiều lãnh đạo châu Âu đang thận trọng trong việc đối đầu công khai với Elon Musk, do lo ngại ảnh hưởng về quan hệ với tân Tổng thống Mỹ. 

Tuy nhiên, tầm ảnh hưởng của những phát ngôn trên nền tảng X do Elon Musk sở hữu ngày càng định hình truyền thông và dư luận tại nhiều quốc gia. Giới lãnh đạo châu Âu lo ngại Elon Musk có thể tận dụng X để khuấy động cử tri bất mãn, đặc biệt trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế trì trệ đang làm suy yếu niềm tin vào chính trị truyền thống. 

"Một thập kỷ trước, không ai có thể tưởng tượng được chủ sở hữu một mạng xã hội hàng đầu lại công khai ủng hộ các phong trào cực đoan và can thiệp trực tiếp vào các cuộc bầu cử, kể cả tại Đức," Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nhấn mạnh trong cuộc gặp với các đại sứ ngày 6/1. 

Cách tiếp cận thẳng thừng của tỷ phú Musk trong các vấn đề đối ngoại đang đặt các đồng minh của Mỹ trước thách thức lớn khi chuẩn bị đối phó với nhiệm kỳ Tổng thống sắp tới của ông Trump. Nếu như trong nhiệm kỳ trước, các chính phủ nước ngoài chỉ phải xử lý những dòng tweet bất ngờ lúc đêm khuya của vị Tổng thống tỷ phú , thì giờ đây họ còn phải đối mặt với cả những tuyên bố gây tranh cãi từ ông chủ Tesla. 

Tại một cuộc họp báo ngày 6/1, thay vì tập trung vào vấn đề y tế quá tải của đất nước như dự kiến, Thủ tướng Anh Keir Starmer buộc phải dành phần lớn thời gian để phản hồi những cáo buộc  của ông Musk về thành tích xử lý tội phạm ấu dâm trong thời gian ông làm Công tố viên trưởng Vương quốc Anh. 

Mặc dù tuyên bố "không muốn cá nhân hóa vấn đề với Elon Musk", Thủ tướng Anh Starmer vẫn phải mất nhiều phút để bảo vệ thành tích của mình và lên án những kẻ "cố tình lan truyền thông tin sai lệch". 

Trước cuộc họp báo này, Elon Musk đã ghim một thông điệp khiêu khích lên đầu trang X: "Nước Mỹ cần giải phóng người dân Anh khỏi chính quyền chuyên chế". 

Dù giới chính trị và doanh nhân châu Âu thường bày tỏ quan điểm về chính trường Mỹ, đặc biệt là chỉ trích ông Trump, nhưng ít ai thực sự có tầm ảnh hưởng đến cử tri Mỹ. Các chuyên gia chiến lược chính trị lo ngại Musk có thể thay đổi cục diện này bằng cách biến X thành công cụ vận động cho các đảng phái mà ông ủng hộ. 

Tại Đức, giới chính trị đang quan ngại về tác động của Elon Musk đến cuộc tổng tuyển cử tháng 2 tới. Sau khi công khai gọi Thủ tướng Olaf Scholz  là "kẻ ngốc" vào năm ngoái, gần đây Musk đã bày tỏ ủng hộ đảng cực hữu AfD. Ông còn lên kế hoạch tổ chức đối thoại trực tiếp trên X với đồng chủ tịch AfD Alice Weidel và viết xã luận trên một tờ báo lớn của Đức, gọi AfD là "tia hy vọng cuối cùng cho đất nước này". 

Ông José Ignacio Torreblanca, chuyên gia cao cấp tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Châu Âu nhận định, trong khi chiến lược gia Steve Bannon thất bại trong việc liên kết các đảng cánh hữu trước cuộc bầu cử Nghị viện EU 2019, Musk có thể thành công hơn nhờ tập trung vào các cuộc bầu cử quốc gia và sở hữu nền tảng truyền thông xã hội riêng. "Ông ấy tự coi mình là người bảo vệ nền dân chủ Mỹ khỏi các hệ tư tưởng đối lập và muốn mở rộng ảnh hưởng này sang châu Âu", ông Torreblanca nhận xét. 

Tuy nhiên, số liệu thống kê cho thấy tầm ảnh hưởng thực tế của Musk có phần hạn chế. Tại Anh, theo khảo sát của YouGov, chỉ 26% người dân có cái nhìn tích cực về Musk, ngang bằng với tỷ lệ ủng hộ Thủ tướng Starmer. Số liệu từ cơ quan quản lý Ofcom cũng chỉ ra lượng người dùng X trung bình hàng ngày đã sụt giảm từ 10,3 triệu (tháng 5/2022) xuống còn 8,6 triệu (tháng 5/2024). Trên toàn EU, theo dữ liệu nội bộ của X, số người dùng hoạt động trung bình đã giảm khoảng 5 triệu từ tháng 10/2023 đến giữa năm 2024. 

Ủy ban châu Âu đang xem xét mở rộng cuộc điều tra về X, bao gồm cả buổi phát trực tiếp sắp tới giữa Elon Musk và đảng AfD của Đức. "Tự do ngôn luận có những giới hạn nhất định," người phát ngôn Ủy ban, Thomas Regnier tuyên bố. Dù Elon Musk đe dọa sẽ kháng cáo mọi phán quyết của EU, Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số cho phép áp dụng mức phạt lên tới 6% doanh thu toàn cầu lên tập đoàn truyền thông X. 

Trong khi đó, Thủ tướng Ý Giorgia Meloni là một trong số ít nhà lãnh đạo châu Âu được Musk ngưỡng mộ. Hai người đã có nhiều cuộc gặp kể từ khi bà Meloni nhậm chức cuối năm 2022, phần lớn do có chung quan điểm về vấn đề nhập cư, tỷ lệ sinh và các phong trào bình đẳng. 

Nhiều quan chức châu Âu đặt ra câu hỏi tại sao Elon Musk, người đang điều hành sáu công ty bao gồm SpaceX  và Tesla, đồng thời giữ vị trí đồng chủ tịch Bộ Hiệu quả Chính phủ Mỹ (DOGE), lại có thời gian can thiệp sâu  vào các vấn đề nội bộ của các quốc gia khác. 

Theo Wall Street Journal 

>> Sau chiến thắng của ông Trump, tỷ phú Elon Musk quyết rót tiền lựa chọn Thủ tướng cho một siêu cường ở châu Âu?