Fs là gì mà khiến 14 hiệp hội phải "kêu cứu" tới 9 bộ trưởng? 

Mới đây, 14 hiệp hội, gồm 13 hiệp hội ngành hàng trong nước và Hiệp hội Thương mại Mỹ tại Việt Nam (AmCham), vừa có thư kiến nghị gửi tới Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh và 8 bộ trưởng khác phụ trách các lĩnh vực có liên quan. 

Theo đó, các hiệp hội đề nghị các bộ trưởng xem xét, tháo gỡ hai vướng mắc lớn về Dự thảo định mức chi phí tái chế (Fs) trong triển khai thực hiện đóng góp tái chế (EPR). 

Định mức chi phí tái chế (Fs)  

Fs là định mức chi phí tái chế hợp lý, hợp lệ đối với một đơn vị khối lượng sản phẩm, bao bì, bao gồm chi phí phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế sản phẩm, bao bì và chi phí quản lý hành chính hỗ trợ thực hiện trách nhiệm tái chế của nhà sản xuất, nhập khẩu (đơn vị tính: đồng/kg). 

Theo Điều 81 của Nghị định số 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường ngày 10/1/2022 (Nghị định số 08/2022/NĐ-CP) quy định đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam của từng loại sản phẩm, bao bì (F) được xác định theo công thức: F = R x V x Fs , trong đó: 

- F là tổng số tiền mà nhà sản xuất, nhập khẩu phải đóng cho Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam; 

- R là tỷ lệ tái chế bắt buộc của từng loại sản phẩm, bao bì quy định tại khoản 1 Điều 78 Nghị định này (đơn vị tính: %); 

- V là khối lượng sản phẩm, bao bì sản xuất, đưa ra thị trường và nhập khẩu trong năm thực hiện trách nhiệm tái chế (đơn vị tính: kg); 

- Fs là định mức chi phí tái chế hợp lý, hợp lệ đối với một đơn vị khối lượng sản phẩm, bao bì (đơn vị tính: đồng/kg). 

Cũng theo Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, Bộ TN&MT trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Fs cụ thể cho từng loại sản phẩm, bao bì với chu kỳ điều chỉnh 3 năm một lần. 

Thực hiện quy định này, tại dự thảo, Bộ TN&MT đề xuất, định mức Fs bao gồm chi phí phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế sản phẩm, bao bì (gọi tắt là chi phí tái chế) và chi phí quản lý hành chính hỗ trợ thực hiện trách nhiệm tái chế của nhà sản xuất, nhập khẩu. 

Chi phí tái chế áp dụng hệ số điều chỉnh. Hệ số điều chỉnh là hệ số thể hiện hiệu quả tái chế; sản phẩm, bao bì có hiệu quả tái chế cao thì có hệ số điều chỉnh thấp và ngược lại. 

Fs, chi phí tái chế và chi phí quản lý hành chính đối với một khối lượng sản phẩm, bao bì được đề xuất quy định chi tiết theo bảng phụ lục đính kèm dự thảo Quyết định. 

14 hiệp hội kiến nghị dự thảo áp định mức chi phí tái chế cao bất hợp lý  

Các hiệp hội cho rằng, Dự thảo định mức chi phí tái chế Fs được Bộ Tài nguyên và Môi trường trình Thủ tướng Chính phủ ngày 27/7 có nhiều định mức Fs cao bất hợp lý, gây khó khăn cho sản xuất - kinh doanh, cần điều chỉnh hợp lý. 

Cụ thể, tại dự thảo, một số định mức Fs cao hơn cả mức Fs trung bình của 14 nước Tây Âu - là các nước rất phát triển và có chi phí đắt đỏ, như Fs nhôm cao gấp 1,26 lần, Fs thủy tinh cao hơn 2,12 lần... Trong khi đó, chi phí tái chế của Việt Nam chỉ bằng 1/2-1/3 Tây Âu. 

Các Hiệp hội gửi lãnh đạo các Bộ và Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp (VCCI), góp ý Dự thảo định mức chi phí tái chế Fs

Các hiệp hội tính toán, chỉ riêng 3 loại bao bì giấy, nhựa và kim loại, phí tái chế phải nộp ước tính là 6.127 tỷ đồng/năm. Trong đó, hơn 50% phí tái chế phải nộp (khoảng 3.064 tỷ đồng/năm) là để hỗ trợ tái chế bao bì giá trị cao như bao bì kim loại, giấy carton... trong khi nhà tái chế đang có lãi lớn mà chưa cần hỗ trợ. 

Đối với tái chế lon nhôm, ước tính, các nhà tái chế cũng thu lãi khoảng 700-1.300 tỷ đồng/năm. Tái chế bao bì sắt và giấy cũng đang có lãi lớn. Do đó, việc các doanh nghiệp và người tiêu dùng phải nộp thêm nhiều nghìn tỷ đồng để hỗ trợ cho các nhà tái chế đang có lãi lớn là rất bất hợp lý. 

Từ những dẫn chứng trên, các hiệp hội đề xuất điều chỉnh định mức Fs hợp lý hơn. 

Cụ thể, áp dụng hệ số 0,1 cho các vật liệu có giá trị vật liệu thu hồi được cao hơn nhiều chi phí tái chế, bao gồm: bao bì nhôm; sắt; bao bì giấy (hiện trong dự thảo, nhôm và giấy có hệ số 02; bao bì sắt là 0,4). Các vật liệu này cần điều chỉnh vì nhà tái chế chính thức đã có lãi lớn hàng nghìn tỷ khi chưa có EPR. 

Ngoài ra, các hiệp hội cũng kiến nghị tháo gỡ bất cập trong triển khai thực hiện đóng góp tái chế (EPR) ở Việt Nam như: 

Thay đổi cách nộp đóng góp tái chế từ tạm ứng trước vào đầu năm 2024 sang quyết toán theo số lượng thực tế khi kết thúc năm (tức nộp vào 4/2025), giống với cách nộp thuế thu nhập doanh nghiệp là nộp vào đầu kỳ sau. 

Cho phép các doanh nghiệp thực hiện kết hợp cả hình thức tự tái chế và nộp tiền hỗ trợ tái chế trong cùng năm cho cùng một loại bao bì, sản phẩm thải bỏ, thay vì bắt buộc chọn một trong hai hình thức trên... 

Danh sách một số hiệp hội gửi thư đồng kiến nghị gồm: Hiệp hội Sữa Việt Nam; Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam; Hiệp hội Dệt may Việt Nam; Hiệp hội Nhựa Việt Nam; Hiệp hội các Nhà sản xuất Ô tô Việt Nam; Hiệp hội Gỗ và lâm sản Việt Nam...