Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho nhà ở xã hội: Hơn 365 ngày chưa giải ngân được 1% 

Chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng, tương đương 12% nhu cầu vốn để phát triển nhà ở xã hội giai đoạn 2021-2030 được triển khai từ ngày 1/4/2023 đến hết năm 2030. Sau hơn 1 năm triển khai, theo báo cáo của Bộ Xây dựng, đã có 8 dự án nhà ở xã hội tại 7 địa phương được giải ngân với số vốn khoảng hơn 640 tỷ đồng, chiếm chưa đầy 1% gói tín dụng 120.000 tỷ đồng. 

Đến nay đã có 68/129 dự án đủ điều kiện vay theo chương trình được 28/63 tỉnh thành công bố. Trong 68 dự án thuộc 28 tỉnh, thành phố thì có 30 dự án có nhu cầu vay vốn và được các ngân hàng thương mại cam kết cấp tín dụng cho 15 dự án với số tiền cam kết là khoảng 7.000 tỷ đồng. 

Các ngân hàng tham gia chương trình hỗ trợ gồm có 4 Ngân hàng thương mại cổ phần Nhà nước (BIDV, Vietinbank, Agribank, Vietcombank) và có thêm Ngân hàng Tiên Phong (TPbank). Cụ thể, BIDV đã giải ngân cho 3 chủ đầu tư dự án tại các tỉnh Phú Thọ, Thanh Hóa và Bình Dương với số tiền là 95,7 tỷ đồng. Vietinbank đã giải ngân cho 1 chủ đầu tư dự án tại tỉnh An Giang với số tiền là 128,6 tỷ đồng và cho người mua nhà tại 1 dự án với số tiền là 0,4 tỷ đồng. Agribank đã giải ngân cho 4 chủ đầu tư dự án tại các tỉnh Bắc Ninh, Quảng Ninh và Kiên Giang với số tiền là 415,7 tỷ đồng và cho người mua nhà tại 2 dự án với số tiền là 5,7 tỷ đồng. 

Hình ảnh minh họa, nguồn: Internet

Những nút thắt cần được tháo gỡ  

Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho rằng, gói tín dụng còn gặp phải khó khăn vướng mắc như: Việc công bố danh mục nhà ở xã hội đủ điều kiện vay còn hạn chế, 59 dự án đã khởi công nhưng chưa được đưa vào danh mục đủ điều kiện vay của các địa phương. Một số chủ đầu tư không đủ điều kiện về tín dụng như: không đảm bảo điều kiện dư nợ tín dụng, không có tài sản khác để thực hiện đảm bảo tín dụng (dự án nhà ở xã hội được miễn tiền sử dụng đất nên không đủ điều kiện thế chấp); đã vay tại các tổ chức tín dụng khác… 

Mặc dù Ngân hàng Nhà nước đã hai lần hạ lãi suất xuống còn 8% với chủ đầu tư và 7,5% với người mua nhà nhưng lãi suất cao, thời hạn ưu đãi lại ngắn, trong vòng 3-5 năm nên "chưa thực sự thu hút người vay". 

Từ thực tế công tác phát triển nhà ở xã hội, cả doanh nghiệp, chính quyền địa phương và các chuyên gia đều chỉ ra rằng: Rất khó để có thể vay được gói tín dụng 120.000 tỷ đồng. Đối với doanh nghiệp, ngoài chấp nhận chủ trương, cấp phép, chủ đầu tư còn phải thẩm định giá bán, đối tượng mua và nhiều quy định khác. Trong khi đó, người mua nhà cũng phải đáp ứng một loạt điều kiện như chưa có nhà ở và thu nhập dưới mức chịu thuế thu nhập cá nhân… Trong khi đó, phía Ngân hàng thì khẳng định “bất kể lúc nào cũng có vốn cho doanh nghiệp vay, vấn đề là doanh nghiệp có đủ điều kiện để vay không?”. 

PGS. TS. Đinh Trọng Thịnh cho rằng, đây chỉ là một gói tín dụng mang tính tự nguyện nên tính pháp lý không cao. Mức giảm lãi suất 1,5% với chủ đầu tư và 2% với người mua nhà trên thực tế lãi cho vay vẫn còn khá cao, chưa đủ để hấp dẫn đối với những người tham gia vào lĩnh vực nhà ở xã hội, nhà ở công nhân. Ngân hàng Nhà nước cần tiếp tục nghiên cứu, xem xét hạ mức lãi suất cho vay nguồn vốn hỗ trợ 120.000 tỷ đồng phù hợp với điều kiện thực tiễn trong từng giai đoạn. 

Nhiều ý kiến cho rằng, để gói vay 120.000 tỷ đồng thực sự đi vào đời sống, cần khẩn trương tháo gỡ các vướng mắc pháp lý, thủ tục đầu tư dự án. Bên cạnh đó, các địa phương cần tập trung bố trí quỹ đất, sớm công bố danh mục các dự án để những đối tượng thụ hưởng có thể tiếp cận vốn vay. 

Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết cuối tháng 4, Bộ Xây dựng đã có hướng dẫn về xác định danh mục dự án, đối tượng, điều kiện và tiêu chí vay ưu đãi. Một số đã được cắt giảm như điều kiện về bồi thường giải phóng mặt bằng, cấp phép xây dựng, giúp chủ đầu tư sớm được công bố danh mục vay vốn để tiếp cận với gói tín dụng 120.000 tỷ. 

Trong thời gian tới, với sự quyết liệt của các cấp chính quyền trong việc tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội thì việc giải ngân gói hỗ trợ này sẽ đạt kết quả tốt hơn. 

>> Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng: Giải ngân đúng mục tiêu, đối tượng, hiệu quả