Hàng loạt quốc gia gặp ‘báo động đỏ’: Người dân trì hoãn sinh con, tăng trưởng kinh tế đối diện nguy cơ đình trệ
Nếu không có nhập cư, tỷ lệ sinh thấp đồng nghĩa với việc lực lượng lao động bị thu hẹp, tạo thêm áp lực lên tài chính công và hạn chế tăng trưởng kinh tế.
Ba quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) - bao gồm cả quốc gia đông dân nhất là Đức - đã gia nhập danh sách các nước có tỷ lệ sinh “siêu thấp”. Điều này cho thấy một vấn đề rất nghiêm trọng liên quan đến dân số trong khu vực.
Theo thống kê chính thức, tỷ lệ sinh ở Đức - nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới - đã giảm xuống còn 1,35 trẻ/phụ nữ vào năm 2023, thấp hơn ngưỡng “siêu thấp” 1,4 của Liên Hợp Quốc. Theo đó, sự sụt giảm tỷ lệ sinh trong khu vực đang trở thành một xu hướng kéo dài và khó có thể thay đổi hoặc khắc phục trong tương lai gần.
Tỷ lệ sinh của Estonia và Áo cũng giảm xuống dưới ngưỡng 1,4, gia nhập nhóm 9 quốc gia EU - bao gồm Tây Ban Nha, Hy Lạp và Ý - có tỷ lệ sinh dưới 1,4 trẻ/phụ nữ vào năm 2022.
Willem Adema, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cho rằng sự sụt giảm tỷ lệ sinh đã phần nào phản ánh xu hướng “trì hoãn làm cha mẹ đến khi sang tuổi 30”, làm tăng khả năng “không có được số con như mong muốn”.
Nếu không có nhập cư, tỷ lệ sinh thấp đồng nghĩa với việc lực lượng lao động bị thu hẹp, tạo thêm áp lực lên tài chính công và hạn chế tăng trưởng kinh tế.
Theo Financial Times, độ tuổi trung bình của phụ nữ EU khi sinh con đã tăng lên 31,1 tuổi vào năm 2023, muộn hơn một năm so với một thập kỷ trước. Con số này ở Đức là 31,4 tuổi và hơn 32 tuổi tại Tây Ban Nha, Ý và Ireland.
Áo báo cáo tỷ lệ sinh giảm xuống còn 1,32 trẻ/phụ nữ vào năm 2023, từ mức 1,41 của năm trước. Ở Estonia, tỷ lệ này giảm xuống còn 1,31, so với 1,41 trong năm trước đó.
Tỷ lệ sinh đã giảm trên toàn châu Âu - ngay cả ở các quốc gia như Phần Lan, Thụy Điển và Pháp, nơi có các chính sách thân thiện với gia đình và bình đẳng giới - từng giúp tăng số lượng trẻ sinh ra.
Tại Phần Lan, tỷ lệ sinh cao hơn mức trung bình của EU cho đến năm 2010 và đã giảm xuống còn 1,26 vào năm 2023, mức thấp nhất kể từ khi dữ liệu được ghi nhận vào năm 1776.
Pháp có tỷ lệ sinh cao nhất với 1,79 trẻ/phụ nữ vào năm 2022, nhưng con số này đã giảm xuống còn 1,67 vào năm ngoái, mức thấp nhất từng được ghi nhận. Tỷ lệ sinh cũng giảm ở các quốc gia vốn đã có mức siêu thấp, xuống còn 1,12 ở Tây Ban Nha và 1,2 ở Ý vào năm 2023.
Guangyu Zhang, người phụ trách dân số tại Liên Hợp Quốc đã kêu gọi các Chính phủ “áp dụng thêm nhiều biện pháp chính sách thân thiện với gia đình và đáp ứng bình đẳng giới”.
Các chuyên gia cho rằng biến động kinh tế và chính trị cũng góp phần giải thích cho xu hướng giảm sinh con. “Bạn có thể có việc làm nhưng nếu bạn lo lắng về việc mất việc, lạm phát hoặc xung đột ở Ukraine, bạn vẫn có thể ngần ngại sinh con”, Ann Berrington, Giáo sư nhân khẩu học tại Đại học Southampton cho biết.
Thay đổi trong quan điểm xã hội cũng có thể là một yếu tố. Adema nhận xét: “Các chuẩn mực về việc trở thành một bậc cha mẹ tốt và mức độ tham gia vào việc nuôi dạy con cái đang ngày càng cao. Điều này khiến nhiều người trẻ cho rằng không chắc bản thân liệu có thể đảm nhận trách nhiệm đó hay không”.
Theo FT
