Hé lộ điều kiện quan trọng trong thỏa thuận khoáng sản giữa Mỹ và Ukraine 

Ukraine mới đây đã đạt được thỏa thuận sơ bộ với Washington về một hợp đồng khai thác khoáng sản , được kỳ vọng sẽ cải thiện quan hệ với chính quyền Trump và có thể mở đường cho cam kết an ninh lâu dài từ Mỹ. 

Theo hai nguồn tin am hiểu vấn đề tiết lộ vào thứ Ba, thỏa thuận này là một phần quan trọng trong nỗ lực của Kyiv nhằm giành được sự ủng hộ từ Washington trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump đang tìm cách nhanh chóng chấm dứt cuộc chiến với Nga. 

Một nguồn tin quen thuộc với nội dung dự thảo cho biết văn bản không đề cập đến bất kỳ đảm bảo an ninh hay cam kết tiếp tục viện trợ vũ khí nào từ Mỹ, mà chỉ nêu rằng Washington mong muốn Ukraine trở thành một quốc gia "tự do, có chủ quyền và an toàn". 

"Có một điều khoản khái quát rằng Mỹ sẽ đầu tư vào một đất nước Ukraine giữ vững chủ quyền, ổn định và thịnh vượng, rằng Mỹ sẽ hướng đến hòa bình lâu dài và Mỹ ủng hộ các nỗ lực bảo đảm an ninh cho Ukraine", nguồn tin cho biết. 

Một trong những nguồn tin thân cận của Reuters cho biết việc tiếp tục viện trợ vũ khí trong tương lai vẫn đang được thảo luận giữa hai nước. Tuy vậy, theo Financial Times, phía Ukraine khẳng định họ đã đảm bảo được các điều khoản thuận lợi hơn và coi thỏa thuận này là một cách để tăng cường quan hệ với Mỹ. 

Tổng thống Trump nói với các phóng viên rằng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy muốn đến Washington vào ngày 28/2 để ký một "thỏa thuận rất quan trọng". Diễn biến diễn ra sau khi hai nhà lãnh đạo có những phát ngôn gay gắt với nhau vào tuần trước. 

Ông Trump coi thỏa thuận này là cách để Ukraine hoàn trả hàng tỷ USD viện trợ từ Mỹ, đồng thời tuyên bố Ukraine cần có lực lượng gìn giữ hòa bình nếu đạt được thỏa thuận chấm dứt xung đột. 

Việc ông Trump thúc đẩy nhanh chóng chấm dứt chiến tranh và xích lại gần Moscow đã làm dấy lên lo ngại về khả năng Mỹ nhượng bộ quá nhiều trước Tổng thống Nga Vladimir Putin, có thể làm suy yếu an ninh Ukraine và châu Âu, đồng thời định hình lại cục diện địa chính trị toàn cầu. 

Tiền hoàn lại cho "người đóng thuế Mỹ"  

Trước đó, ông Zelenskiy đã từ chối ký một dự thảo thỏa thuận khoáng sản khi Washington yêu cầu quyền hưởng lợi từ 500 tỷ USD tài nguyên thiên nhiên của Ukraine. Kyiv phản đối vì số viện trợ từ Mỹ chưa đạt mức đó và thỏa thuận cũng không đi kèm các đảm bảo an ninh mà Ukraine mong muốn. 

Theo nội dung dự thảo thỏa thuận khoáng sản, Mỹ và Ukraine sẽ thành lập Quỹ Đầu tư Tái thiết, nơi thu và tái đầu tư doanh thu từ các nguồn tài nguyên của Ukraine, bao gồm khoáng sản, hydrocacbon và các vật liệu khai thác khác. 

Ukraine sẽ đóng góp vào quỹ 50% doanh thu sau khi trừ đi chi phí vận hành, cho đến khi tổng số tiền đóng góp đạt 500 tỷ USD. Đổi lại, Mỹ cam kết hỗ trợ dài hạn để phát triển một Ukraine “ổn định và thịnh vượng về kinh tế.” 

Khi được hỏi Ukraine sẽ nhận lại gì từ thỏa thuận này, ông Trump viện dẫn con số 350 tỷ USD mà Mỹ đã cung cấp cùng với “rất nhiều trang thiết bị quân sự và quyền được chiến đấu”. 

Scott Anderson, một chuyên gia nghiên cứu quản trị tại Viện Brookings, nhận định rằng mặc dù thỏa thuận khoáng sản có thể bị nhiều quốc gia coi là "một hình thức cướp bóc", nhưng đây là điều cần thiết để ông Trump và các nghị sĩ đảng Cộng hòa chấp thuận. 

“Họ cho rằng điều này giúp Trump có lợi ích thực tế trong vấn đề Ukraine. Và theo tôi, lập luận đó có lý,” Anderson nói. 

Các đồng minh châu Âu bị động  

“Tôi nghe nói ông ấy sẽ đến vào thứ Sáu”, Trump nói với báo giới. “Tôi hoàn toàn đồng ý nếu ông ấy muốn. Và ông ấy muốn ký kết cùng tôi”. 

Giới chức châu Âu bị bất ngờ trước quyết định của ông Trump khi tiến hành đàm phán chấm dứt chiến tranh Ukraine với Nga mà không có sự tham gia của Kyiv và châu Âu. Chính quyền của Trump cũng cảnh báo rằng Mỹ không còn tập trung chủ yếu vào an ninh châu Âu  như trước. 

Cuộc gặp tại Nhà Trắng có thể là cơ hội để ông Zelenskiy trực tiếp thuyết phục ông Trump tiếp tục hỗ trợ Ukraine. 

Ukraine hiện có trữ lượng của 22 trong số 34 loại khoáng sản được Liên minh châu Âu (EU) xác định là quan trọng, bao gồm vật liệu công nghiệp và xây dựng, hợp kim sắt, kim loại quý và phi kim, cùng một số nguyên tố đất hiếm. 

Đáng chú ý, Ukraine sở hữu 20% trữ lượng graphite toàn cầu, một thành phần quan trọng trong pin xe điện và lò phản ứng hạt nhân. 

Theo Reuters, FT 

>> Tương lai nào cho Gaza nếu không phải ‘Riviera’ của ông Trump?