Kỳ lạ bộ tộc duy nhất Trung Quốc dùng tiếng Việt làm ngôn ngữ giao tiếp, ăn nước mắm, chơi đàn bầu 

Tộc duy nhất nói tiếng Việt ở Trung Quốc  

Cách cửa khẩu Móng Cái  khoảng 30km về phía Bắc, thành phố Đông Hưng (Trung Quốc) ngày càng phát triển với những dãy nhà cao tầng và các trung tâm thương mại sầm uất. Tại đây, làng chài Tam Đảo là nơi duy nhất mà bộ tộc Kinh sinh sống. Hằng ngày, họ vẫn sử dụng tiếng Việt để giao tiếp và con em được học qua những cuốn sách giáo khoa bằng ngôn ngữ mẹ đẻ. 

Theo gia phả ghi lại từ thế kỷ 17, một bộ phận người Việt từ Đồ Sơn (Hải Phòng) đã sang Tam Đảo  (Trung Quốc) định cư và hành nghề đánh bắt hải sản. Thời đó, chữ quốc ngữ chưa ra đời nên mọi sổ sách, văn bản đều được ghi chép bằng chữ Nôm. 

Ban đầu, khu vực này gồm ba thôn: Vạn Vĩ, Mu Đầu và Sơn Tâm với số dân chưa đến 100 người thuộc 12 dòng họ: Tô, Đỗ, Nguyễn, Hoàng, Vũ, Bùi, Cao, Ngô, La, Cung, Khổng và Lương. 

Nhờ phù sa bồi đắp, ba hòn đảo sau này đã hợp thành đất liền và phát triển thêm nhiều thôn xóm khác, nhưng tên gọi Tam Đảo vẫn được giữ nguyên. Cộng đồng người gốc Việt này được ghi nhận là tộc Kinh, một trong 56 dân tộc của Trung Quốc. 

Sau 500 năm, Tam Đảo hiện có gần 20.000 người gốc Việt thuộc thế hệ thứ 9-10. Mặc dù không còn mối liên hệ trực tiếp với quê hương, nhưng họ vẫn gìn giữ bản sắc và ngôn ngữ mẹ đẻ thông qua việc sử dụng hằng ngày. 

Đánh đàn bầu, ăn nước mắm như người Việt  

Dường như bỏ mặc thời gian, làng chài Vạn Vĩ hiện ra đầy đủ những nét bản địa với cây đa, bến nước, mái đình. Đặc biệt, ngay trước cổng làng, chính quyền địa phương đã xây dựng một bảo tàng nhằm lưu giữ toàn bộ văn hóa Việt Nam, nhắc nhở con cháu bộ tộc Kinh về cội nguồn của mình. 

Những hình ảnh như tranh vẽ rước kiệu, áo dài, điếu cày, chum vại, vó đánh cá, truyện Thạch Sanh, hay những món đặc sản như nước mắm, bún, miến, đồ khô tẩm gia vị... đã trở thành một phần không thể thiếu trong tiềm thức của mỗi người dân làng chài. 

Chia sẻ với phóng viên báo Dân Trí, cô Tô Tiết cho biết, tổ tiên cô đã đến vùng biển này lập nghiệp từ hơn 500 năm trước. Dù từ đó đến nay chưa từng trở về Việt Nam tìm lại cội nguồn, nhưng nhờ việc cùng cha mẹ sử dụng tiếng Kinh, cô vẫn có thể nghe và hiểu ngôn ngữ này. Tuy nhiên, đến đời con cháu hiện tại, việc sống chung với người Hán và sử dụng tiếng phổ thông đã khiến việc duy trì ngôn ngữ gốc trở nên khó khăn hơn. 

"Hàng xóm ở đây chủ yếu là người Kinh, từ 12 đến 17 tuổi thì có thể nói tiếng Việt. Mặc dù không trở về quê hương, nhưng ai cũng có ý thức giữ gìn văn hóa bản địa…" - bà Tiết nói. 

Bên cạnh ngôn ngữ, người Kinh ở Trung Quốc vẫn giữ gìn trọn vẹn văn hóa lễ Tết của Việt Nam. Đặc biệt với ngư dân, ngày 6/9 hằng năm là lễ hội lớn nhất, nơi họ cầu mong mưa thuận gió hòa. 

"Từ khi còn nhỏ, do mẹ tham gia đoàn văn nghệ làng, tôi đã có cơ hội tiếp xúc với đàn bầu cổ, sáo trúc và hát các làn điệu dân tộc. Vào ngày lễ cầu Hải Long Vương, tôi thường đảm nhiệm việc đàn hát. Ba đảo tổ chức lễ vào ba ngày khác nhau, tạo cơ hội để người dân từ khắp nơi đổ về chung vui và cầu may", cô Tiết chia sẻ. 

Chị Nương, hướng dẫn viên du lịch tại Trung Quốc, cho biết: 

"Tam Đảo hiện nay là nơi duy nhất còn sử dụng tiếng Việt. Thậm chí, trên các biển báo giao thông vẫn có chữ quốc ngữ để phục vụ người dân. 

Trong thời gian sống ở đây, tôi đã gặp rất nhiều bà con người Kinh. Họ rất tự hào về dân tộc, mến khách và luôn có ý thức cao trong việc lưu giữ và phát huy văn hóa". 

>> Chàng Tây làm rể Hà Nội, nói tiếng Việt như gió, kể chuyện hài hước khi đi taxi