‘Kỷ nguyên DeFi mới’ dưới thời Trump 2.0 

DeFi  từng là ngôi sao sáng trên bầu trời tài chính số trong những năm 2020–2021, với tổng giá trị bị khóa (TVL – Total Value Locked) chạm mốc 250 tỷ USD vào cuối năm 2021. Nhưng rồi, các đợt sụp đổ hàng loạt, sự siết chặt từ Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) cùng với việc thắt chặt chính sách tiền tệ đã đẩy lĩnh vực này vào một thời kỳ suy thoái kéo dài. 

Tổng giá trị bị khóa (TVL) trong DeFi theo chuỗi Blockchain (2020–2024). Nguồn: DeFiLlama, CryptoCompare Data.

Tuy nhiên, theo CryptoCompare Data (CCData), chính quyền mới của ông Donald Trump  có thể mở ra một thời kỳ bùng nổ mới cho DeFi. TVL trong các giao thức phi tập trung đã tăng 55% kể từ tháng 11/2024, cho thấy niềm tin đang quay trở lại. Cùng với sự gia tăng dòng vốn tổ chức và các sản phẩm tài chính số mới, DeFi có thể bước vào một chu kỳ phát triển hoàn toàn khác. 

Chính sách tài chính phi tập trung của Trump 2.0: Nới lỏng hay kiểm soát?  

Sự trở lại của ông Donald Trump mang theo nhiều kỳ vọng về một khung pháp lý cởi mở hơn đối với tiền mã hóa. Trong khi chính quyền Biden  trước đây tỏ ra cứng rắn, với nhiều quy định mang tính trừng phạt đối với lĩnh vực này, thì Trump 2.0 dường như có cách tiếp cận khác. 

Theo CryptoCompare Data, chính quyền mới có thể hủy bỏ các chính sách cản trở DeFi trước đây, trong đó có Operation Chokepoint 2.0 – chiến dịch từng gây áp lực lên các ngân hàng để hạn chế hoạt động liên quan đến tiền mã hóa. “Nếu Chính phủ mới thực sự thực hiện cam kết về một môi trường pháp lý thuận lợi hơn, DeFi sẽ có cơ hội hồi phục mạnh mẽ”, báo cáo của CryptoCompare Data nhấn mạnh. 

Bên cạnh đó, chính quyền Trump có thể thúc đẩy khung pháp lý rõ ràng hơn, giúp các giao thức DeFi như Uniswap, AAVE, MakerDAO tránh bị phân loại là chứng khoán chưa đăng ký. Tuy nhiên, dù có hướng đi cởi mở hơn, chính quyền mới vẫn có thể duy trì một số biện pháp kiểm soát, đặc biệt là các quy định về chống rửa tiền (AML) và xác minh danh tính khách hàng (KYC). 

Nếu chính quyền Trump có thể cân bằng giữa việc bảo vệ nhà đầu tư và tạo không gian phát triển cho DeFi, đây có thể là cơ hội vàng để lĩnh vực này quay trở lại mạnh mẽ hơn bao giờ hết. 

Sự thay đổi dòng vốn: Nhà đầu tư tổ chức quay trở lại?  

Dòng vốn tổ chức đóng vai trò quan trọng trong việc định hình thị trường tài chính phi tập trung. Theo CryptoCompare Data, kể từ sau cuộc bầu cử 2024, dòng vốn đổ vào DeFi đã đạt mức cao nhất kể từ năm 2022, phản ánh niềm tin ngày càng gia tăng từ các tổ chức tài chính lớn. 

BlackRock, Fidelity, VanEck và hàng loạt quỹ đầu tư khác đang mở rộng danh mục đầu tư vào blockchain và DeFi. Riêng quỹ ETF Bitcoin  của BlackRock đã huy động 50 tỷ USD chỉ trong vòng 8 tháng, một con số kỷ lục trong lịch sử tài chính. Theo CryptoCompare Data, “việc Bitcoin và Ethereum được chấp nhận rộng rãi hơn sẽ thúc đẩy dòng vốn tổ chức chảy vào DeFi như một kênh đầu tư mới". 

Dòng tiền ròng hàng tuần của ETF Bitcoin Spot tại Mỹ (từ tháng 01/2024 - 11/2024). Nguồn: Farside Investors.

Không chỉ Bitcoin, lĩnh vực Real World Assets (RWA) – tức là token hóa tài sản thực như bất động sản, trái phiếu, vàng – đang thu hút sự quan tâm lớn. TVL trong các giao thức RWA đã đạt 350 tỷ USD vào cuối năm 2024, con số cao nhất từ trước đến nay. Nếu chính quyền Trump thực hiện các chính sách hỗ trợ token hóa tài sản, đây có thể là một trong những động lực chính giúp DeFi bước vào kỷ nguyên phát triển mới. 

Tổng giá trị bị khóa (TVL) trong các giao thức RWA (2022 - hiện tại). Nguồn: DeFiLlama.

Sự trỗi dậy của giao dịch phi tập trung: DeFi có thể thay thế CeFi?  

Một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất của sự hồi sinh DeFi là sự bùng nổ của các sàn giao dịch phi tập trung (DEX – Decentralized Exchange). Theo CryptoCompare Data, tổng khối lượng giao dịch trên các DEX đã đạt 372 tỷ USD vào tháng 11/2024, tăng hơn 80% so với cùng kỳ năm trước. 

Khối lượng giao dịch Spot: So sánh giữa sàn giao dịch tập trung (CEX) và phi tập trung (DEX). Nguồn: CryptoCompare Data.

Uniswap vẫn giữ vị trí dẫn đầu, với tổng giao dịch đạt 375 tỷ USD trong nửa cuối năm 2024. Nhưng đáng chú ý hơn là sự trỗi dậy của các DEX trên Solana, đặc biệt là Raydium và Orca, với mức tăng trưởng 200% chỉ trong 6 tháng. 

Dù vậy, DEX vẫn chưa thể vượt qua các sàn giao dịch tập trung (CEX – Centralized Exchange). Hiện tại, DEX chỉ chiếm 9,79% tổng khối lượng giao dịch, thấp hơn mức đỉnh 17,6% vào tháng 6/2021. Điều này đặt ra câu hỏi: Liệu DeFi có thể thực sự thay thế CeFi hay không? 

Một yếu tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển của DEX là stablecoin. Theo CryptoCompare Data, tổng vốn hóa thị trường của stablecoin đã vượt 200 tỷ USD vào tháng 12/2024, với USDT chiếm 69,7% thị phần. Tuy nhiên, các stablecoin phi tập trung như USDe của Ethena Labs đang ngày càng phổ biến, đặt nền móng cho một hệ sinh thái giao dịch hoàn toàn phi tập trung trong tương lai. 

Tổng vốn hóa thị trường Stablecoin giai đoạn 2021 - 2024. Nguồn: CryptoCompare Data, DeFiLlama.

Sự trở lại của Donald Trump có thể là cơ hội lịch sử cho sự hồi sinh của DeFi, với chính sách pháp lý dễ thở hơn và dòng vốn đầu tư tổ chức đang đổ vào thị trường. Tuy nhiên, để thực sự bứt phá, lĩnh vực này cần vượt qua các thách thức về bảo mật, khả năng sinh lời và khả năng quản lý rủi ro. 

Liệu DeFi có thể bước vào một kỷ nguyên tăng trưởng bền vững, hay đây chỉ là một cơn sốt ngắn hạn? Câu trả lời vẫn đang chờ phía trước, nhưng một điều chắc chắn là 2025 sẽ là một năm quan trọng, định hình tương lai của tài chính phi tập trung. 

>> Trump 2.0 và chiến lược thương mại Mỹ: Cơ hội vàng hay ‘bão’ thuế quan cho Việt Nam?