Lạm phát Mỹ hạ nhiệt nhưng vẫn chưa đạt mục tiêu 2%: Fed sẽ làm gì tiếp theo? 

Sau nhiều tháng kiểm soát, lạm phát Mỹ  đã giảm từ mức 7,2% vào tháng 6/2022 xuống còn 2,6% vào tháng 12/2024, theo số liệu từ Chỉ số chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) – thước đo lạm phát quan trọng của Fed. Mặc dù có tiến triển, nhưng con đường kiểm soát lạm phát vẫn còn nhiều trở ngại. 

Biểu đồ lạm phát PCE và PCE lõi của Mỹ giai đoạn 2019-2024. Nguồn: Cục Phân tích Kinh tế Mỹ (BEA), dữ liệu từ Hệ thống Dự trữ Liên bang St. Louis (FRED).

Phát biểu tại Khoa Kinh tế, Đại học Lafayette, (Pennsylvania, Mỹ) vào ngày 04/02 mới đây, ông Philip N. Jefferson, Phó Chủ tịch Hội đồng Thống đốc Hệ thống Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), cho biết: “Con đường giảm lạm phát vẫn sẽ có nhiều biến động”. Điều này cho thấy Fed vẫn tỏ ra thận trọng và chưa sẵn sàng nới lỏng chính sách tiền tệ ngay lập tức. 

Ông Philip N. Jefferson là Phó Chủ tịch Hội đồng Thống đốc Hệ thống Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Ông là một nhà kinh tế học uy tín, nổi bật với các nghiên cứu về chính sách tiền tệ và bất bình đẳng kinh tế, đóng vai trò quan trọng trong các quyết định về lãi suất và kiểm soát lạm phát của Fed.

Dữ liệu từ Cục Phân tích Kinh tế Mỹ (BEA) cho thấy nền kinh tế Mỹ vẫn giữ được đà tăng trưởng. GDP năm 2024 tăng 2,5%, thấp hơn mức 3,2% của năm 2023 nhưng vẫn khá khả quan. Tiêu dùng hộ gia đình – động lực chính của nền kinh tế – tiếp tục tăng 3,2% trong năm 2024, nhỉnh hơn mức 3,1% của năm trước. “Sức mạnh tiêu dùng của người Mỹ tiếp tục là động lực chính cho nền kinh tế”, theo ông Philip N. Jefferson. Nếu chi tiêu không giảm tốc, Fed có thể phải duy trì lãi suất cao lâu hơn để kiểm soát lạm phát một cách bền vững. 

Tăng trưởng GDP thực của Mỹ theo từng quý giai đoạn 2019-2024. Nguồn: Cục Phân tích Kinh tế Mỹ (BEA), dữ liệu từ Hệ thống Dự trữ Liên bang St. Louis (FRED).

Lạm phát vẫn cao hơn mục tiêu: Những rào cản còn tồn tại  

Dù lạm phát đã giảm, nhưng vẫn chưa đạt mục tiêu 2% và tồn tại nhiều yếu tố cản trở việc kiểm soát giá cả. Lạm phát hàng hóa cơ bản đã quay về mức trước đại dịch do chuỗi cung ứng phục hồi, nhưng giá dịch vụ phi nhà ở vẫn ở mức cao. Theo dữ liệu tháng 12/2024, chỉ số PCE lõi  – loại bỏ ảnh hưởng của thực phẩm và năng lượng – vẫn ở mức 2,8%, cao hơn ngưỡng mục tiêu của Fed. 

Thành phần lạm phát PCE lõi của Mỹ giai đoạn 2019-2024. Nguồn: Cục Phân tích Kinh tế Mỹ (BEA).

Lĩnh vực nhà ở tiếp tục là một nguyên nhân gây áp lực lạm phát. Giá thuê nhà trung bình tại Mỹ vẫn đang tăng, dù tốc độ đã chậm lại. Theo Fed, giá thuê nhà mới đã giảm đáng kể nhưng chưa phản ánh ngay vào chỉ số lạm phát tổng thể do độ trễ trong cập nhật hợp đồng thuê nhà. Ông Philip N. Jefferson dự báo rằng xu hướng này có thể kéo dài trong năm 2025 và góp phần đưa lạm phát tiến gần hơn đến mức 2%. 

Chi phí lao động cũng là một yếu tố quan trọng. Theo Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS), tiền lương trung bình theo giờ đã tăng 3,9% trong năm 2024, giảm so với mức 4,4% của năm 2023. Điều này cho thấy thị trường lao động đang dần cân bằng hơn, giúp giảm áp lực chi phí cho doanh nghiệp. Nếu tiền lương tiếp tục tăng chậm lại mà không làm giảm số lượng việc làm, Fed có thể kiểm soát lạm phát mà không ảnh hưởng đến nền kinh tế. 

Fed sẽ giữ nguyên hay tiếp tục cắt giảm lãi suất?  

Trong năm 2024, Fed đã điều chỉnh lãi suất quỹ liên bang từ mức đỉnh 5,5% xuống 4,25-4,50% nhằm cân bằng giữa kiểm soát lạm phát và duy trì tăng trưởng. Tuy nhiên, hiện tại Fed vẫn chưa đưa ra tín hiệu rõ ràng về bước đi tiếp theo. 

Diễn biến lãi suất quỹ liên bang của Mỹ giai đoạn 2019-2025. Nguồn: Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York (Federal Reserve Bank of New York).

Ông Philip N. Jefferson khẳng định rằng: “Fed không vội vã thay đổi lập trường chính sách” và nhấn mạnh rằng Fed sẽ theo dõi sát diễn biến kinh tế trước khi đưa ra quyết định cắt giảm lãi suất. 

Nếu Fed cắt giảm lãi suất quá sớm, nguy cơ lạm phát quay trở lại sẽ rất cao. Ngược lại, nếu Fed giữ nguyên mức lãi suất hiện tại quá lâu, nền kinh tế có thể bị ảnh hưởng tiêu cực, làm tăng nguy cơ suy thoái. 

Hiện tại, có ba kịch bản chính sách có thể xảy ra trong năm 2025: Nếu lạm phát tiếp tục giảm và tiến gần 2%, Fed có thể bắt đầu cắt giảm lãi suất vào cuối năm. Nếu lạm phát vẫn duy trì trên 2,5% hoặc có dấu hiệu tăng trở lại, Fed có thể giữ nguyên mức lãi suất suốt năm 2025. Nếu tăng trưởng kinh tế suy yếu hoặc tỷ lệ thất nghiệp tăng cao, Fed có thể đẩy nhanh quá trình cắt giảm lãi suất để hỗ trợ nền kinh tế. 

Tác động đến thị trường và đời sống người dân Mỹ  

Chính sách tiền tệ của Fed không chỉ ảnh hưởng đến nền kinh tế vĩ mô mà còn tác động trực tiếp đến đời sống của hàng triệu người dân Mỹ. 

Nếu Fed tiếp tục duy trì lãi suất cao, chi phí vay mua nhà sẽ tiếp tục ở mức cao. Hiện tại, lãi suất thế chấp trung bình tại Mỹ dao động từ 6,5% đến 7%, cao hơn đáng kể so với mức dưới 4% trước đại dịch, khiến nhiều người mua nhà lần đầu gặp khó khăn trong việc sở hữu bất động sản. 

Đối với người gửi tiết kiệm, lãi suất cao là một tin vui. Lãi suất tiền gửi tiết kiệm tại các ngân hàng thương mại hiện ở mức 4-5%, giúp bảo vệ tiền gửi khỏi sự mất giá do lạm phát. Tuy nhiên, điều này cũng làm giảm động lực vay tiêu dùng, có thể kéo theo sự sụt giảm trong chi tiêu hộ gia đình. 

Thị trường chứng khoán cũng đang theo dõi sát diễn biến chính sách tiền tệ. Trong năm 2024, chỉ số S&P 500 đã tăng hơn 20%, chủ yếu nhờ kỳ vọng Fed sẽ giảm lãi suất. Tuy nhiên, nếu Fed trì hoãn việc cắt giảm lãi suất, thị trường tài chính có thể chịu áp lực điều chỉnh mạnh. 

Fed sẽ làm gì tiếp theo?  

Fed đang đứng trước một quyết định quan trọng. Nếu nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng mà không tạo thêm áp lực lạm phát, Fed có thể có dư địa để nới lỏng chính sách tiền tệ một cách thận trọng. Tuy nhiên, nếu tiêu dùng và thị trường lao động vẫn mạnh mẽ, Fed có thể giữ nguyên lãi suất cao trong thời gian dài hơn để đảm bảo lạm phát không quay trở lại. 

Theo dự báo của các chuyên gia, Fed có thể bắt đầu cắt giảm lãi suất vào cuối năm 2025, nhưng quyết định này sẽ phụ thuộc hoàn toàn vào diễn biến thực tế của nền kinh tế. Ông Philip N. Jefferson khẳng định rằng: “Chính sách tiền tệ không đi theo một lộ trình cố định”, và Fed sẽ đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu thực tế thay vì kỳ vọng của thị trường. Điều đó có nghĩa là người tiêu dùng và doanh nghiệp cần chuẩn bị cho khả năng lãi suất duy trì ở mức cao hơn trong thời gian dài hơn dự kiến. 

>> Cuộc đua kiểm soát lạm phát: Liệu Fed và các ngân hàng trung ương có đang đi đúng hướng?