Lạm phát năm 2024: Thành công kiểm soát dưới 4% 

Giá tiêu dùng: Nỗ lực ổn định qua từng tháng  

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI)  năm 2024 tăng trung bình 2,94%, thấp hơn mục tiêu 4% mà Quốc hội đặt ra. Số liệu của TCTK cho thấy CPI so với cùng kỳ năm trước (YoY) dao động từ mức 3,37% vào đầu năm, đạt đỉnh 4,44% vào tháng 5 và giảm xuống 2,94% vào tháng 12. Điều này phản ánh sự điều hành chính sách linh hoạt của Chính phủ, nhất là trong bối cảnh áp lực giá cả tăng cao ở nửa đầu năm. 

Diễn biến Chỉ số Giá Tiêu dùng (CPI) tại Việt Nam từ tháng 1 đến tháng 12 năm 2024. Nguồn: Tổng cục Thống kê (GSO).

Chỉ số CPI so với tháng trước (MoM) cũng cho thấy sự biến động rõ rệt. Tháng 2/2024, CPI tăng 1,35% (MoM), chủ yếu do nhu cầu tiêu dùng trong dịp Tết Nguyên đán tăng cao. Tuy nhiên, ngay sau đó, CPIgiảm -0,23% (MoM) vào tháng 3 nhờ nguồn cung hàng hóa ổn định và các biện pháp kiểm soát giá cả. Từ tháng 4 đến tháng 12, CPI dao động nhẹ từ 0% đến 0,48%, phản ánh sự kiểm soát tốt của các nhóm hàng hóa thiết yếu như lương thực, thực phẩm và năng lượng. Đáng chú ý, giá nhóm dịch vụ y tế tăng mạnh nhất, lên tới 2,19% trong tháng 12, trong khi giá nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống giảm 0,13%, nhờ nguồn cung lương thực ổn định. 

Tốc độ tăng/giảm của các cấu phần trong chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 12/2024 so với tháng trước. Nguồn: Tổng cục Thống kê (GSO).

Nhóm nhà ở, điện nước, chất đốt và vật liệu xây dựng tăng 0,53% trong tháng 12, cho thấy áp lực chi phí từ các nguồn năng lượng và nguyên liệu vẫn còn hiện hữu. Giá nhóm giao thông tăng 0,57% do giá nhiên liệu phục hồi nhẹ vào cuối năm. Những biến động này cho thấy, mặc dù Chính phủ đã kiểm soát tốt lạm phát tổng thể, các nhóm hàng hóa cụ thể vẫn chịu ảnh hưởng từ những thay đổi của thị trường thế giới. 

Chính phủ đã thực hiện hàng loạt biện pháp để kiểm soát giá tiêu dùng. Giảm thuế VAT từ 10% xuống 8% đối với một số mặt hàng thiết yếu và sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu đã giúp giảm tác động từ biến động giá xăng dầu toàn cầu. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong sản xuất và phân phối hàng hóa thiết yếu cũng góp phần đảm bảo nguồn cung ổn định và giảm áp lực lên giá cả. 

Giá sản xuất: Ổn định chi phí đầu vào và vai trò của sản xuất  

Chỉ số giá sản xuất (PPI) là một chỉ báo quan trọng phản ánh sự biến động của chi phí đầu vào trong các ngành kinh tế. Năm 2024, PPI ghi nhận sự ổn định tương đối, đóng góp lớn vào việc kiểm soát lạm phát. 

Chỉ số giá sản xuất ngành công nghiệp  tăng 8,4%, phản ánh sự phục hồi mạnh mẽ của ngành chế biến, chế tạo, vốn là động lực chính của nền kinh tế. Sản xuất công nghiệp chế biến chế tạo tăng trưởng 9,83%, giúp tăng nguồn cung hàng hóa, giảm áp lực giá cả đầu ra. Trong lĩnh vực nông nghiệp và thủy sản, chỉ số giá sản xuất tăng 8,56%, nhờ nhu cầu xuất khẩu cao từ các thị trường Mỹ và châu Âu. Tuy nhiên, giá thực phẩm trong nước vẫn được duy trì ổn định nhờ các chương trình bình ổn giá, đặc biệt trong các thời điểm tiêu dùng cao như Tết Nguyên đán. 

Diễn biến Chỉ số Giá Sản xuất, Nguyên liệu, Nhiên liệu và Vật liệu sử dụng cho sản xuất giai đoạn 2020-2024. Nguồn: Tổng cục Thống kê (GSO).

Chỉ số giá sản xuất dịch vụ tăng nhẹ 5,9%, tập trung vào các lĩnh vực như logistics và y tế. Giá dịch vụ y tế tiếp tục tăng cao do chi phí nhập khẩu thuốc và trang thiết bị y tế tăng. Điều này đặt ra bài toán cần giải quyết trong việc quản lý chi phí y tế, một lĩnh vực nhạy cảm và có tác động lớn đến đời sống người dân. 

Chính phủ đã triển khai nhiều biện pháp để kiểm soát PPI, bao gồm trợ giá nguyên liệu đầu vào và tăng cường sản xuất nội địa trong các lĩnh vực chiến lược. Các doanh nghiệp sản xuất cũng được khuyến khích nâng cao năng suất lao động và giảm chi phí sản xuất thông qua ứng dụng công nghệ hiện đại. 

Giá xuất nhập khẩu: Lợi thế thương mại và cân bằng thị trường quốc tế  

Giá xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa năm 2024 phản ánh sự phục hồi mạnh mẽ của thương mại quốc tế. Chỉ số giá xuất khẩu tăng 5,6%, trong khi chỉ số giá nhập khẩu tăng 3,8%, giúp tỷ giá thương mại (TOT) đạt mức 103,15%. Điều này cho thấy Việt Nam duy trì được lợi thế thương mại, nhờ các chính sách hỗ trợ xuất khẩu và tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA). 

Chỉ số giá xuất khẩu, nhập khẩu và tỷ giá thương mại hàng hóa giai đoạn 2020-2024 (%). Nguồn: Tổng cục Thống kê (GSO).

Chỉ số giá xuất khẩu  tăng nhờ sự tăng trưởng của các mặt hàng chủ lực như nông sản, thủy sản và hàng công nghiệp chế biến. Gạo, cà phê và hạt điều là các mặt hàng ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ, nhờ nhu cầu toàn cầu cao và chất lượng sản phẩm được cải thiện. Trong lĩnh vực công nghiệp, các sản phẩm điện tử và linh kiện tiếp tục là điểm sáng, với mức tăng giá trị xuất khẩu đáng kể. 

Chỉ số giá nhập khẩu tăng nhẹ 3,8%, thấp hơn nhiều so với năm 2022, nhờ giá nguyên liệu đầu vào như thép, nhựa và hóa chất giảm mạnh trong nửa đầu năm. Tuy nhiên, giá nhập khẩu nhiên liệu vẫn là một thách thức, dù đã được kiểm soát tốt thông qua chính sách bình ổn giá. Điều này cho thấy, dù thương mại quốc tế phục hồi, Việt Nam vẫn cần chú ý đến biến động giá nhiên liệu và các mặt hàng chiến lược. 

Tỷ giá thương mại (TOT) tăng lên mức 103,15%, phản ánh giá trị xuất khẩu tương đối cao hơn giá trị nhập khẩu. Đây là một yếu tố tích cực, giúp cải thiện cán cân thanh toán quốc tế và tăng dự trữ ngoại hối. Đồng thời, nó cũng cho thấy Việt Nam đang tận dụng hiệu quả các lợi thế từ hệ thống thương mại quốc tế và các FTA để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. 

Thành công kiểm soát lạm phát dưới 4% trong năm 2024 là kết quả của sự điều hành chính sách chặt chẽ và linh hoạt từ Chính phủ. Sự phối hợp giữa chính sách tài khóa và tiền tệ, cùng với việc ổn định giá tiêu dùng, giá sản xuất và giá xuất nhập khẩu, đã giúp Việt Nam đạt được mục tiêu lạm phát đề ra. Các biện pháp như giảm thuế VAT, bình ổn giá xăng dầu và hỗ trợ sản xuất đã phát huy hiệu quả, đồng thời giảm áp lực lạm phát lên người tiêu dùng. 

Tuy nhiên, vẫn còn những thách thức cần đối mặt, đặc biệt trong các lĩnh vực như dịch vụ y tế và giáo dục, nơi chi phí vẫn tăng cao. Biến động giá nhiên liệu và nguyên liệu trên thị trường quốc tế cũng có thể tạo áp lực lớn hơn trong tương lai. Để duy trì thành công này, Việt Nam cần tiếp tục cải thiện năng suất lao động, ứng dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất và duy trì sự phối hợp hiệu quả giữa các chính sách kinh tế vĩ mô. 

Việt Nam đã chứng minh khả năng điều hành kinh tế xuất sắc, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững trong tương lai. Việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát tốt lạm phát sẽ là yếu tố quan trọng để thu hút đầu tư, cải thiện đời sống người dân và đảm bảo vị thế cạnh tranh của quốc gia trên trường quốc tế. 

>> Vượt kỳ vọng, GDP Việt Nam tăng trưởng ấn tượng 7,09% trong năm 2024