Từ quý 1/2023, Việt Nam đã chuyển dịch chính sách tiền tệ từ trạng thái kiểm soát “chặt chẽ” ở những thời điểm trước đó sang trạng thái “linh hoạt, nới lỏng hơn”.
Bình luận về nền kinh tế ở thời điểm hiện tại, tại báo cáo vĩ mô vừa công bố của Chứng khoán MB (MBS), cơ quan này nhấn mạnh lực hấp thụ vốn của nền kinh tế còn hạn chế và dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam đạt 4,8% trong năm 2023.
GDP quý 4 sẽ tăng 6,1 - 6,3% trên cơ sở nền thấp cùng kỳ năm ngoái
Sau khi có sự khởi đầu chậm chạp trong quý 1/2023, kinh tế Việt Nam duy trì xu hướng cải thiện qua các quý liên tiếp (quý 1 tăng 3,28%; quý 2 tăng 4,05%; quý 3 tăng 5,33%). Lũy kế 9 tháng đầu năm 2023, GDP chỉ tăng 4,2% so với cùng kỳ, còn cách khá xa so với mục tiêu 6,5% từ đầu năm. Đây cũng là mức tăng trưởng thấp trong 4 năm trở lại đây.
Trong khi cả khu vực dịch vụ và nông lâm ngư nghiệp duy trì xu hướng tích cực, khu vực công nghiệp và xây dựng suy giảm do tổng cầu thế giới vẫn suy yếu, chi phí nguyên vật liệu và chi phí lãi vay ở mức cao.
Khu vực công nghiệp và xây dựng chỉ tăng 2,4% so với cùng kỳ trong 9 tháng 2023. Đây là mức tăng thấp nhất cùng kỳ các năm trong giai đoạn 2011-2023, đóng góp 0,9 điểm phần trăm vào tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế.
>> Bộ Tài chính công bố công khai dự toán ngân sách nhà nước năm 2024
Khu vực dịch vụ tiêu dùng tăng 6,3% so với cùng kỳ; đóng góp 2,87 điểm phần trăm. Khu vực nông lâm ngư nghiệp tăng trưởng ổn định 3.4%; đóng góp 0,4 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP cả nước trong 9 tháng đầu năm.
“Chúng tôi dự báo GDP năm 2023 đạt mức 4,7 - 4,8%, trong đó dự báo GDP quý 4 sẽ tăng 6,1 - 6,3% trên cơ sở nền thấp cùng kỳ năm ngoái”, MBS nêu.
Hầu hết dự báo của các tổ chức quốc tế cho rằng, kinh tế thế giới đã qua giai đoạn khó khăn nhất song tác động của chu kỳ thắt chặt tiền tệ, bất ổn địa chính trị, chính sách bảo hộ thương mại sẽ vẫn phủ bóng lên triển vọng năm 2024. Kinh tế thế giới 2024 dự báo sẽ tăng trưởng trong khoảng 2,6 - 2,7%, thấp hơn mức 2,9% của năm 2023.
>> ADB dự báo GDP của Việt Nam năm 2024 duy trì mức 6%
 |
| Ảnh minh họa |
Lực hấp thụ vốn của nền kinh tế còn hạn chế
Chứng khoán MB cũng cho rằng chính sách tiền tệ sẽ ở trạng thái cân bằng hơn, tích cực hỗ trợ cho tăng trưởng trong năm 2024. Đơn vị này cho rằng lãi suất đầu vào có xu hướng tạo đáy trong quý 1/2024, song vẫn duy trì ở nền thấp trong cả năm 2024.
Từ quý 1/2023, Việt Nam đã chuyển dịch chính sách tiền tệ từ trạng thái kiểm soát “chặt chẽ” ở những thời điểm trước đó sang trạng thái “linh hoạt, nới lỏng hơn”. Điều này nhằm đáp ứng yêu cầu cấp thiết, tháo gỡ khó khăn về thanh khoản, tín dụng, thúc đẩy phục hồi, phát triển sản xuất kinh doanh.
Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện 4 lần cắt giảm lãi suất điều hành với tổng mức cắt giảm 150 điểm cơ bản, đưa lãi suất chiết khấu và lãi suất tái cấp vốn xuống lần lượt là 3% và 4,5%; trần lãi suất huy động kỳ hạn dưới 6 tháng xuống mức 4,75%.
Theo đó, lãi suất huy động của các ngân hàng thương mại giảm mạnh từ 200 - 300 điểm cơ bản ở tất cả các kỳ hạn.
Tính đến cuối năm 2023, hầu hết lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng của các Ngân hàng Thương mại đều ở dưới mức 6%; các Ngân hàng Thương mại lớn đều đưa lãi suất này về mức xấp xỉ 5 - 5,25%, thấp hơn cả giai đoạn 2020 - 2021 (COVID-19).
Theo báo cáo, việc lãi suất đầu vào giảm sâu cũng xuất phát từ nguyên nhân cầu tín dụng thấp. Tính đến cuối tháng 11/
2023, dư nợ tín dụng toàn hệ thống mới chỉ tăng 9,15% so với đầu năm, thấp hơn nhiều so với con số tăng trưởng 13,8% cùng kỳ năm ngoái, cũng như còn cách khá xa so với mục tiêu 14% mà Ngân hàng Nhà nước đặt ra cho cả năm.
“Cầu tín dụng thấp cho thấy năng lực hấp thụ vốn của nền kinh tế còn hạn chế, doanh nghiệp và người dân chưa lạc quan về triển vọng kinh tế cũng như lãi suất cho vay còn neo ở mức cao chưa kích thích nhu cầu sử dụng vốn”, MBS nêu.
Theo đó, đơn vị này cho rằng lãi suất đầu vào có khả năng tạo đáy trong quý 1/2024 và khó có khả năng giảm thêm chủ yếu do cầu tín dụng sẽ có xu hướng tăng lên trong năm 2024.
>> 3 kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2024
Trong bối cảnh xuất khẩu tăng trưởng tích cực hơn ở mức 6 - 7%, đầu tư và tiêu dùng đều khởi sắc trên nền thấp của cùng kỳ năm ngoái, MBS cho rằng nhu cầu sử dụng vốn sẽ quay trở cân bằng với tình trạng dư thừa thanh khoản hiện nay. “Chúng tôi dự báo tăng trưởng tín dụng trong năm 2024 sẽ đạt khoảng 13 - 14%”, MBS nêu.
Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, đơn vị này cũng nhận định áp lực tăng lên lãi suất không lớn do chu kỳ thắt chặt tiền tệ của Mỹ hầu như đã chấm dứt. Với dự báo lãi suất điều hành của Fed sẽ hạ xuống mức xấp xỉ 4% cuối năm 2024, áp lực lên tỷ giá không lớn, Ngân hàng Nhà nước sẽ có dư địa để duy trì chính sách tiền tệ như hiện tại.
“Chúng tôi dự báo lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng của các Ngân hàng Thương mại lớn sẽ có thể nhích thêm 25 - 50 điểm cơ bản, quay về mức 5,25 - 5,5% trong năm 2024”, MBS nhận định.
>> Doanh nghiệp dần lấy lại thị trường, mục tiêu tăng trưởng GDP 6 - 6,5% năm 2024 có thể thực hiện
