Năm 2022: Chứng sĩ "phơi áo" với phần lớn cổ phiếu VN30 

Bloomberg vừa đưa ra số liệu thống kế cho biết, trong năm 2022, thị tường chứng khoán toàn cầu mất 18.000 tỷ USD và nhiều khả năng sẽ tiếp tục lao dốc vào năm 2023. 

Tuy nhiên, đó là câu chuyện của thế giới! Nhìn vào cái cách thị trường chứng khoán Việt Nam bắt đầu năm 2022 bằng mức tăng 2% lên 1.528,6 điểm và nhanh chóng phá vỡ mọi đỉnh lịch sử khi chạm mốc 1.636 điểm trong phiên 10/1, không ai nghĩ rằng 2022 sẽ là một năm bất ổn. 

Từ giới chuyên gia, các công ty/quỹ đầu tư chứng khoán thậm chí hàng vạn chứng sĩ đang hiện hữu trên thị trường, thật khó để tất cả mường tượng về một viễn cảnh tồi tệ dành cho VN-Index cũng như các chỉ số. Thậm chí, số ít người kém lạc quan nhất cũng không thể nghĩ thị trường có thể điều chỉnh mạnh đến vậy. 

Từ mức 1.103,87 điểm, VN-Index có một năm 2021 đại thắng khi kết năm ở mức 1.498,28 điểm - tăng tới 35,7%. Sự thăng hoa của các nhóm cổ phiếu ngành nhanh chóng giúp cho nhà đầu tư có được cảm giác hưng phấn cao độ. 

2021 - năm mà gần như mua mã nào trúng mã đó, một lần xuống lệnh có thể thu về cả xe máy, ô tô,... chứng sĩ “tham chiến” trên thị trường chỉ lo lắng việc xuống tiền tại mã nào để sinh lời cao nhất thay vì phải mất thời gian nghiên cứu các cổ phiếu tốt, phân tích đồ thị hay đánh giá triển vọng kinh doanh. 

2021 - năm mang đến những niềm vui - trái ngược hoàn toàn so với thực tế đã và đang diễn ra trên các bảng điện tử màn hình Smartphones, máy tính mà nhà đầu tư phải chứng kiến kể từ đầu năm 2022 đến hiện tại. 

Từ mức 1.524,7 điểm hồi đầu tháng 4, chỉ mất 7 tháng để VN-Index rơi về đáy 873,78 điểm (mức thấp nhất phiên 16/11) - tương ứng giảm 42,7% hay “bốc hơi” hơn 650 điểm số. 

VN-Index kết năm 2022 ở mức 1.007,09 điểm - giảm 490 điểm (-32,8%) so với đầu năm

Bước sang năm 2022 - có quá nhiều thứ để nhà đầu tư nói về một “mùa làm ăn thất bát” xoay quanh các từ khóa “bán chui cổ phiếu”, “xung đột vũ trang”, "khởi tố lãnh đạo doanh nghiệp", “hủy đấu giá đất”, “siết tín dụng”, “tăng lãi suất”, “bán giải chấp cổ phiếu”,... 

Những nhóm cổ phiếu trụ đều đã mất vai trò lực đỡ; những cổ phiếu tăng nóng đều đã “xì hơi”; những hệ sinh thái cổ phiếu đông người bắt đầu “vắng khách”; những cổ phiếu đắt nhất đã không còn giữ được phong độ; những cổ phiếu đã rẻ nay lại càng rẻ hơn;... Gần như tất cả đều trở thành gánh nặng trong “một vụ gieo trồng” lắm thiên tai địch họa. 

Từ đỉnh cao, cả trăm cổ phiếu đồng loạt “hạ sơn” cùng VN-Index, HNX-Index; từ tận cùng hưng phấn, cả vạn chứng sĩ nhanh chóng bị đánh úp mà chưa kịp chuẩn bị tâm thế. 

Chỉ xét riêng ở nhóm cổ phiếu cấu thành VN30-Index - bộ chỉ số được coi là "cái bóng" của VN-Index khi gần như là lực kéo chính cùng tăng/cùng giảm với diễn biến chung của thị trường - nỗi buồn đã gần như hiện diện ở gần như các đầu cổ phiếu. 

Trong khuôn khổ bài viết, người viết mạn phép bỏ qua một số câu chuyện về kết quả kinh doanh của từng doanh nghiệp cụ thể để đưa ra nhận xét chung về diễn biến nhóm cổ phiếu này: 

- Sau 1 năm, POW vẫn là cổ phiếu có giá trị thấp nhất rổ VN30 với việc thị giá đã giảm hơn 40% về 10.650 đồng/cổ phiếu; SAB vẫn là mã đắt nhất nhóm đạt gần 167.000 đồng/cổ phiếu; 

- GAS thay thế MSN để trở thành một trong 3 mã có giá trên 100.000 đồng. Cùng với SAB và VJC (109.500 đồng), cổ phiếu GAS kết phiên 30/12/2022 ở mức 101.500 đồng. Con số này thậm chí có thể cao hơn nếu mã không lao dốc trong 3 tuần giao dịch cuối cùng; 

- Chỉ 5 trong tổng số 30 cổ phiếu VN30 "thoát nạn" trong năm 2022 trong đó SAB là mã tăng mạnh nhất nhóm với 14,6%, GAS +8,4%; 2 cổ phiếu Big4 nhóm ngân hàng gồm BID và VCB tăng lần lượt 4% và 1,5%; cổ phiếu công nghệ FPT tăng 1,3% giá trị; 

- Nhiều cổ phiếu đảo chiều ở cả hướng tích cực và tiêu cực trong đó VNM với 6 tháng hồi khá tốt cuối năm đã thu hẹp đà lao dốc trong hơn nửa năm trước đó và đứng giá 76.x đồng - giảm 5,7%; đây cũng là mức giảm nhẹ nhất trong số các mã VN30. HPG với nhịp tăng từ giữ tháng 11 đến giữa tháng 12 cũng thu hẹp đà giảm về dưới 50% giá trị. 

Trong khi đó, VIC sau khi hồi trở lại vùng 7x đồng đã rơi nhanh trong 3 tuần cuối năm về còn 53.800 đồng/cổ phiếu; mức giảm cả năm ghi nhận hơn 43%; 

- NVL với chuỗi giảm sàn 17 phiên liên tiếp từ 3 - 25/11 và chịp điều chỉnh ngay sau đó trở thành cổ phiếu mất giá mạnh nhất rổ VN30 với gần 85%. Hiện cổ phiếu này chỉ còn giá 14.000 đồng trong khi đầu năm đạt 91.000 đồng/cổ phiếu. Xếp ngay sau là PDR (một cổ phiếu khác cũng ghi nhận 17 phiên giảm sàn liên tiếp trong cùng thời điểm) với mức giảm hơn 80% giá trị. 

Được biết các vấn đề liên quan đến hai doanh nghiệp này đến từ câu chuyện kinh doanh và hoạt động thoái vốn/bán giải chấp cổ phiếu. 

- Cùng với đà lao dốc cổ phiếu, vốn hóa phần lớn doanh nghiệp VN30 cũng giảm mạnh trong đó thấp nhất là PDR khi chỉ còn chưa đến 10.000 tỷ đồng KDH giảm về dưới 19.000 tỷ. Đây cũng là 2 mã được dự đoán có thể rời rổ VN30 trong kỳ cơ cấu danh mục 6 tháng đầu năm 2023 hoặc cuối năm 2023 tới. 

Ngược lại, VCB vẫn là cổ phiếu niêm yết có vốn hóa lớn nhất nhóm cũng như toàn thị trường với 378.600 tỷ đồng - gấp hơn 1,8 lần 2 mã xếp sau là VIC và VHM. 

Câu chuyện của thị trường chứng khoán hiện tại cũng giống những gì đã và đang diễn ra với giới đầu cơ rót tiền “ôm vàng”, “gom đất” sau giai đoạn sốt nóng. Và khi tiền đã không còn rẻ, lãi suất tăng - margin tăng cũng như những rủi ro tiềm ẩn khác, thật khó để nhà đầu tư có thể kỳ vọng vào một năm năm 2023 thăng hoa như những gì đã diễn ra trong 2 năm đầu COVID-19.  

Tuy nhiên, với mức định giá rẻ của thị trường chung cũng như rất nhiều cổ phiếu, cơ hội để “làm lại” và sinh lời tốt vẫn luôn hiện hữu với tất cả chứng sĩ - đặc biệt là những người đã vấp ngã trong năm 2022 này.