Nền kinh tế toàn cầu trong kỷ nguyên Trump 2.0: Cơ hội và thách thức cho Việt Nam 

Chính sách Trump 2.0: Động lực tái cấu trúc kinh tế toàn cầu  

Ông Trump , trong nhiệm kỳ mới, đã tái khởi động các chính sách tài khóa mạnh mẽ như cắt giảm thuế doanh nghiệp từ 21% xuống 15% và áp thuế nhập khẩu lên tới 20%. Theo Khối Phân tích - Công ty Cổ phần Chứng khoán BIDV (BSC Research), các chính sách bảo hộ thương mại của Mỹ, đặc biệt nhắm vào Trung Quốc với mức thuế có thể vượt 60%, không chỉ tái định hình dòng chảy thương mại toàn cầu mà còn tạo ra áp lực lớn lên các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. 

Tỷ giá USD/VND trong năm 2024 tăng 5%, và dự báo năm 2025 sẽ tăng thêm từ 2% đến 4%, đạt mức 25.554-26.056 VND/USD. Điều này gây áp lực đáng kể lên các ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, như dệt may và điện tử, vốn phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu. 

Biến động tỷ giá trong nước từ 2022 đến 2024. Nguồn: FiinProX, BSC Research.

Tuy nhiên, xu hướng “Trung Quốc +1” mang lại cơ hội để Việt Nam trở thành điểm đến lý tưởng trong chuỗi cung ứng toàn cầu . FDI giải ngân năm 2025 dự kiến đạt 26-28 tỷ USD, trong đó ngành chế biến chế tạo chiếm 66,9% tổng vốn đăng ký. Theo BSC Research, đây là tín hiệu cho thấy vai trò ngày càng quan trọng của Việt Nam trong hệ sinh thái kinh tế khu vực. 

Dòng vốn FDI vào Việt Nam giai đoạn 2017-2024. Nguồn: FiinProX, BSC Research.

Xuất khẩu và nhập khẩu: Thách thức lớn, cơ hội bứt phá  

Xuất khẩu của Việt Nam đạt 405,5 tỷ USD trong năm 2024, tăng 14,3%, với Mỹ chiếm 29,5% tỷ trọng. Tuy nhiên, mức thuế nhập khẩu cao hơn của Mỹ có thể làm giảm sức cạnh tranh của các mặt hàng như dệt may và đồ gỗ. Để đối phó, doanh nghiệp Việt cần đẩy mạnh đầu tư công nghệ, tối ưu hóa chuỗi cung ứng và tìm kiếm thị trường mới. 

Tăng trưởng xuất khẩu tới các thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam (2019-2024). Nguồn: FiinProX, BSC Research.

Giá dầu Brent  giảm xuống mức trung bình 92 USD/thùng trong năm 2024 đã giúp giảm chi phí năng lượng cho các ngành sản xuất trong nước. Tuy nhiên, căng thẳng địa chính trị tại Trung Đông và biến động giá nguyên liệu nhập khẩu như thép và nhựa vẫn là các yếu tố rủi ro lớn. Theo BSC Research, điều này đòi hỏi doanh nghiệp Việt phải gia tăng dự trữ nguyên liệu và nâng cao năng lực quản trị rủi ro. 

Diễn biến giá dầu Brent và giá xăng dầu trong nước giai đoạn 2022-2024. Nguồn: Petrolimex, BSC Research.

Cải cách trong nước: Tăng trưởng bền vững và toàn diện  

Việt Nam đã triển khai loạt cải cách mạnh mẽ để gia tăng sức cạnh tranh kinh tế. Theo báo cáo của BSC Research, năm 2024 chứng kiến 31 luật và 42 nghị quyết được thông qua, tạo nền tảng pháp lý cho các dự án phát triển lớn. Tổng vốn đầu tư công năm 2025 dự kiến đạt 790,7 nghìn tỷ VND, tăng 16,7%. Các dự án lớn như cao tốc Bắc-Nam, đường vành đai 3 TP.HCM, và đường sắt đô thị đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng GDP, với mức đóng góp dự kiến thêm 0,97% mỗi năm đến năm 2035. 

Kế hoạch tinh gọn bộ máy hành chính, với mục tiêu cắt giảm 20% công chức hưởng lương ngân sách, cũng đang được đẩy mạnh. Theo BSC Research, sự cải cách này không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn cải thiện hiệu quả quản trị và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho đầu tư nước ngoài. 

Thị trường chứng khoán: Đích đến nâng hạng và dòng vốn mới  

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang chuẩn bị nâng hạng từ Frontier lên Emerging Market, dự kiến vào tháng 9/2025. Theo BSC Research, nếu thành công, Việt Nam có thể thu hút 700 triệu đến 1,5 tỷ USD dòng vốn nước ngoài, thúc đẩy VN-Index lên mức 1.436 điểm với EPS tăng 18%. 

Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, Việt Nam cần giải quyết các nút thắt về pre-funding, tăng cường minh bạch thông tin doanh nghiệp và phát triển các sản phẩm tài chính như phái sinh và bán khống. Theo BSC Research, việc nâng cấp thị trường không chỉ là cơ hội thu hút vốn mà còn là yếu tố cải thiện uy tín quốc gia, tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững. 

Kỷ nguyên Trump 2.0 mang lại không ít áp lực cho nền kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, với chiến lược đúng đắn, Việt Nam hoàn toàn có thể biến thách thức thành cơ hội. Việc đẩy mạnh cải cách, tận dụng xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng và đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng sẽ giúp Việt Nam vươn lên trở thành trung tâm kinh tế hàng đầu khu vực. Theo BSC Research, với các chính sách đúng đắn, Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045. 

>> FDI và đầu tư công: Cú hích lớn cho kinh tế Việt Nam năm 2025