Nếu sáp nhập tỉnh, phở Nam Định, bánh xíu páo,... sẽ gọi tên thế nào? 

Chỉ cách Hà Nội hơn 80km, Nam Định đang dần trở thành điểm đến yêu thích của giới trẻ và tín đồ du lịch trải nghiệm. 

Nơi đây không chỉ nổi bật bởi những công trình kiến trúc độc đáo như các nhà thờ mang đậm dấu ấn châu Âu hay cây cầu gỗ trăm tuổi ẩn mình bên dòng sông yên bình, vùng đất Thành Nam, còn khiến du khách xao xuyến bởi kho tàng ẩm thực phong phú – mà nổi bật nhất là món phở Nam Định, đặc biệt là phở làng Vân Cù. 

Phở Nam Định – Hương vị đậm đà từ làng nghề trăm năm tuổi 

Không phải ngẫu nhiên mà phở Nam Định được lòng thực khách trong và ngoài nước. Tháng 2/2024, món ăn này đã chính thức được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia – loại hình tri thức dân gian. Đằng sau một bát phở tưởng chừng đơn giản là cả một câu chuyện dài về sự khéo léo, sáng tạo và bền bỉ của người dân làng Vân Cù (huyện Nam Trực, Nam Định). 

Phở Nam Định từ lâu đã nổi tiếng khắp mọi miền Tổ quốc. Ảnh: Tổng hợp

Theo ông Nguyễn Ngọc Vượng – một trong những người con tâm huyết với nghề, nguồn gốc của phở Nam Định gắn với cuộc sống lam lũ của người dân đất lúa. “Ngày xưa, làng Vân Cù chuyên làm bánh đa. Vào mùa xuân, mưa phùn khiến bánh không thể phơi được, các cụ nghĩ ra cách cắt bánh ra, nấu cùng nước canh xương – đó là khởi đầu cho món phở”, ông Vượng kể trên báo Dân Việt. 

>> ‘Bà trùm Bóng đá Thái Lan’ Madam Pang tới Hà Nội thưởng thức món ăn ‘quốc hồn quốc tuý’: Tấm tắc khen, ngỏ ý gói mang về  

Sau này, khi những người Vân Cù làm bếp cho các nhà hàng của người Hoa, người Pháp, họ tiếp thu kỹ thuật hầm xương, nêm nếm gia vị rồi cải tiến, kết hợp nguyên liệu Việt để tạo ra món phở bò đậm đà bản sắc. Từ quê hương, những người thợ phở mang nghề ra khắp nơi – Hà Nội, Hải Phòng, Bắc Ninh, Thái Bình… – lập nghiệp, mở quán và góp phần lan tỏa thương hiệu phở Nam Định. 

Tinh hoa trong từng bát phở 

Điểm khác biệt của phở làng Vân Cù nằm ở nồi nước dùng – thứ được ví như linh hồn của món ăn. Xương bò phải là xương tươi, ưu tiên xương ống có nhiều tủy để tạo vị ngọt sâu và mùi thơm đặc trưng. Khâu sơ chế vô cùng công phu: xương phải được rửa sạch, tẩy kỹ để loại bỏ mùi gây; thịt bám phải được lọc bỏ hoàn toàn để giữ được vị thanh khi ninh. 

Nồi nước dùng ninh hơn 10 tiếng, luôn phải có người túc trực để hớt bọt, giữ lửa liu riu suốt đêm. Gia vị đi kèm là đại hồi, thảo quả, quế, đinh hương... – tất cả hòa quyện để tạo nên một mùi hương vừa quyến rũ vừa đậm đà bản sắc vùng miền. 

Điều đặc biệt, mỗi nghệ nhân có bí quyết riêng: từ việc chọn thịt bò, cách thái, chần đến độ mềm của bánh phở và liều lượng gia vị. Phở Vân Cù không béo, không gắt, nước dùng trong vắt, thơm nhẹ, hậu ngọt. Thực khách chỉ cần đi ngang qua nồi phở đang bốc hơi cũng đủ thấy "rụng tim". 

Không lo thất truyền – Di sản sống tiếp trong thời đại số 

Trong bối cảnh đang có đề xuất sáp nhập Nam Định và Ninh Bình, nhiều người đặt câu hỏi: Liệu những đặc sản như phở Nam Định, nem nắm Giao Thủy, bánh Xíu Páo, bánh gai, kẹo lạc… có còn giữ nguyên tên gọi và giá trị văn hóa? 

Theo ông Ngọc Vượng, việc sáp nhập không làm mất đi tên gọi phở Nam Định đã nổi tiếng từ lâu. Ảnh: Báo Dân Việt.

Ông Nguyễn Ngọc Vượng khẳng định: "Đặc sản gắn với vùng đất, văn hóa và con người thì không thể mất. Tên gọi có thể được bàn luận, nhưng thương hiệu thì đã ăn sâu vào tâm thức, vào hành trình hàng nghìn năm của người dân Nam Định. Phở Nam Định giờ đã là một phần của ẩm thực Việt Nam, vươn ra thế giới". 

Để bảo tồn và phát triển, làng Vân Cù đã thành lập Chi hội Vân Cù, quy tụ những người làm nghề phở trên khắp cả nước. Họ không chỉ nấu phở mưu sinh mà còn gìn giữ giá trị truyền thống, kết nối với Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Nam Định, tham gia các hoạt động chia sẻ, quảng bá và tôn vinh nghề. 

Nam Định – Vùng đất của những hương vị không thể lãng quên 

Không chỉ có phở, Nam Định còn là cái nôi của nhiều món ăn độc đáo như cá nướng úp chậu, xôi xíu, bánh xíu páo, kẹo lạc hương cốm... Mỗi món ăn là một lát cắt văn hóa, một câu chuyện dung dị nhưng đầy tinh tế. 

Bánh xíu páo Nam Định. Ảnh: Tổng hợp

Trong nhịp sống hiện đại, khi du lịch trải nghiệm và ẩm thực bản địa lên ngôi, Nam Định đang có mọi lợi thế để trở thành điểm hẹn của những trái tim yêu văn hóa và đam mê ẩm thực truyền thống. 

>> Thứ nước gần như miễn phí, được người Trung Quốc coi là 'bách dược' nhưng nhiều người Việt ‘ngó lơ’