Nghiên cứu sáp nhập tỉnh, thành: 21 địa phương điều chỉnh, giảm 239 đơn vị hành chính cấp huyện, xã
Sau quá trình sắp xếp, 21 tỉnh, thành trên cả nước đã giảm 6 đơn vị hành chính cấp huyện và 233 đơn vị cấp xã, góp phần tinh gọn bộ máy quản lý.
Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú vừa thay mặt Bộ Chính trị ký Kết luận số 126-KL/TW, đề ra nhiệm vụ trọng tâm về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị năm 2025. Một trong những nội dung quan trọng là nghiên cứu định hướng bỏ cấp hành chính trung gian (cấp huyện) và sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
Ngày 24/10/2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua 21 Nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2023-2025 tại 21 tỉnh, thành phố. Quá trình sắp xếp này sẽ được triển khai từ ngày 1/12/2024, trong đó tập trung vào việc sáp nhập huyện, xã.
Danh sách 21 tỉnh, thành phố thực hiện sáp nhập gồm: Bà Rịa - Vũng Tàu, Bạc Liêu, Bắc Ninh, Bến Tre, Bình Định, Bình Thuận, Cà Mau, Đà Nẵng, Hải Dương, Hải Phòng, Hưng Yên, Kiên Giang, Lạng Sơn, Lâm Đồng, Long An, Nghệ An, Quảng Bình, Quảng Nam, Thái Nguyên, Thanh Hóa và Yên Bái.
Sau quá trình sắp xếp, cả nước giảm 6 đơn vị hành chính cấp huyện và 233 đơn vị hành chính cấp xã. Trong đó:
- 5 tỉnh, thành phố gồm Long An, Quảng Nam, Thanh Hóa, Kiên Giang, Hải Phòng đề xuất không sắp xếp 6 đơn vị hành chính cấp huyện.
- 17 tỉnh, thành phố còn lại đề nghị giữ nguyên 221 đơn vị hành chính cấp xã.
Trong số các địa phương thực hiện sáp nhập, Lâm Đồng là tỉnh có số huyện giảm nhiều nhất, với 2 huyện được sáp nhập. Cụ thể, từ ngày 1/12/2024, Lâm Đồng sẽ có 10 đơn vị hành chính cấp huyện, gồm 8 huyện và 2 thành phố. Số đơn vị hành chính cấp xã cũng giảm xuống còn 137, bao gồm 106 xã, 18 phường và 13 thị trấn. Theo Nghị quyết, huyện Cát Tiên và huyện Đạ Tẻh sẽ được sáp nhập vào huyện Đạ Huoai.
Hải Phòng, Nghệ An và Hải Dương là ba địa phương có số đơn vị hành chính cấp xã giảm nhiều nhất sau sắp xếp. Trong tổng số 254 đơn vị hành chính cấp xã được hình thành, có 104 đơn vị thuộc 11 tỉnh, thành phố chưa đạt tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên hoặc quy mô dân số. Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ và chính quyền địa phương rút kinh nghiệm trong việc xây dựng và phê duyệt phương án sắp xếp tổng thể, đảm bảo việc tái cơ cấu đơn vị hành chính trong giai đoạn tiếp theo đúng mục tiêu và hiệu quả hơn.
GS Trần Ngọc Đường, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, nhận định rằng trong tương lai, số lượng tỉnh, thành phố có thể giảm khi nghiên cứu sáp nhập một số tỉnh, nhằm tăng cường liên kết vùng và tạo thế mạnh phát triển. Ông cho rằng có thể gom nhỏ hơn nữa, tương tự thời kỳ chỉ có 38 tỉnh, thành, để hình thành các vùng kinh tế đa dạng, như biển - rừng - đồng bằng, giúp khai thác hiệu quả hơn tiềm năng từng khu vực.
Trao đổi trên TTO, ông Đường nhấn mạnh, việc sáp nhập tỉnh, thành cần dựa trên các tiêu chí cụ thể để tạo sự đồng thuận và động lực phát triển, tránh sáp nhập tùy tiện, có thể dẫn đến mất cân đối hoặc phát triển không hợp lý. Ông cũng chỉ ra rằng, trước đây, việc chia tách hành chính quá nhỏ từng gây ra mâu thuẫn, cạnh tranh không lành mạnh, triệt tiêu sự phát triển. Ngược lại, sáp nhập tỉnh sẽ giúp giảm xung đột, mở rộng không gian kinh tế.
Về việc bỏ cấp hành chính trung gian (cấp huyện), ông Trần Ngọc Đường đánh giá đây là chủ trương hợp lý, phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền của nhiều quốc gia.
Đồng quan điểm, ông Vũ Trọng Kim, Đại biểu Quốc hội khóa XV, cho rằng sáp nhập tỉnh nên theo vùng, cụ thể chia thành 7 vùng kinh tế, cùng một số thành phố lớn và khu vực đặc biệt trực thuộc Trung ương. Ông nhấn mạnh rằng việc sáp nhập không nên chỉ dựa trên dân số hay diện tích, mà quan trọng hơn là tiềm năng nội tại và động lực phát triển, bởi liên kết vùng hiện nay vẫn chưa thực sự hiệu quả.
