Nhà thờ họ hơn 100 năm tuổi: Là nhà cổ 24 cột gỗ quý đẹp nhất kinh đô ĐBSCL, từng là nơi bấm máy bộ phim nước ngoài nổi tiếng

Tọa lạc tại số 142–144 Bùi Hữu Nghĩa, phường Bình Thủy, quận Bình Thủy, thành phố Cần Thơ, Nhà thờ họ Dương là một công trình cổ kính hơn trăm năm tuổi, được xây dựng vào cuối thế kỷ XIX và hoàn tất vào những năm đầu thế kỷ XX. Đây là một trong những ngôi nhà cổ hiếm hoi tại miền Tây Nam Bộ vẫn giữ được vẻ đẹp và sự vững chãi qua thời gian.

Không chỉ là một công trình kiến trúc nổi bật, Nhà thờ họ Dương còn là bối cảnh của nhiều bộ phim nổi tiếng trong và ngoài nước như: Những nẻo đường phù sa, Chân trời nơi ấy, Người đẹp Tây Đô, Con nhà nghèo, đặc biệt là bộ phim Người tình (L'amant) – một tác phẩm nổi tiếng của Pháp dựa trên tiểu thuyết cùng tên đã được dịch ra 43 thứ tiếng với khoảng 2,4 triệu bản in. Công trình này cũng đoạt giải Goncourt năm 1984.

> > Chỉ 6 tháng nữa, tỉnh có khu kinh tế lâu đời nhất Việt Nam sẽ có cầu vượt sông nghìn tỷ

Được xây dựng bởi ông Dương Chấn Kỷ (1880–1950), một thương gia trí thức và điền chủ giàu có, Nhà thờ họ Dương mang đậm dấu ấn của sự giao thoa văn hóa Đông – Tây. Kiến trúc ngôi nhà là sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố truyền thống của phương Đông và các yếu tố hiện đại của phương Tây thời bấy giờ. Công trình này được xây dựng theo kiểu "nội ứng ngoại hợp" với phần bên trong mang đậm ảnh hưởng của mỹ thuật truyền thống Việt Nam, trong khi mặt ngoài lại phản ánh các yếu tố kiến trúc Tây phương.

Nhà thờ họ Dương được thiết kế với 4cầu thang dẫn lên nhà chính, trong đó hai cầu thang dẫn vào hai gian ngoài cùng và hai cầu thang hình cánh cung uốn lượn dẫn vào gian giữa. Phần cửa gỗ lá sách, theo phong cách Pháp, mang đến cảm giác tinh tế và sang trọng, đặc biệt với các hoa văn dây lá nho và hình con sóc bằng xi măng.

Bên ngoài của ngôi nhà là vườn cây ăn trái và hoa kiểng xanh tốt, bao quanh không gian, mang lại một không khí mát mẻ và bình dị nhưng cũng rất tao nhã. Đặc biệt, vào thời kỳ trước, ngôi nhà được gọi là "Vườn lan Bình Thủy", nhờ vào niềm đam mê hoa lan của ông Dương Văn Ngôn, hậu duệ đời thứ 5 của dòng họ Dương.

Một điểm đặc biệt nữa là bộ khung của ngôi nhà được làm từ 24 cột tròn bằng gỗ căm xe, cà chít - là loại gốc được ếp vào hàng quý hiếm. Các cột gỗ này cao từ 4-6m, đặt trên các bệ đá tảng cổ bồng, tạo nên sự vững chãi cho công trình. Hệ thống vì kèo truyền thống theo cấu trúc Nam Bộ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên nét đặc sắc cho ngôi nhà.

Ngoài ra, không thể không nhắc đến phong cách trang trí tinh tế trong từng không gian trong nhà. Các phòng trong nhà được bài trí theo phong cách Tây Âu, với những món đồ cổ quý giá như bộ bàn ghế Louis XV, chậu rửa men sứ trắng hoa xanh, và một máy hát đĩa của Pháp. Nhà thờ họ Dương hiện là một trong những điểm đến thu hút du khách và các nhà nghiên cứu, không chỉ vì kiến trúc độc đáo mà còn vì sự lưu giữ những giá trị văn hóa đặc biệt qua các cổ vật quý hiếm.

Với những giá trị về kiến trúc và văn hóa, Nhà thờ họ Dương đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia. Ngôi nhà vẫn là một biểu tượng của sự giao thoa văn hóa, một chứng nhân lịch sử của vùng đất Cần Thơ, thu hút sự chú ý của du khách và những người yêu thích tìm hiểu về di sản văn hóa của miền Tây Nam Bộ.

Năm 2024, công trình này đã được bình chọn là "Điểm đến du lịch hấp dẫn TP. HCM và 13 tỉnh, thành Đồng bằng sông Cửu Long".