Nữ sinh thứ 2 của Việt Nam ghi dấu ở đấu trường quốc tế, 26 tuổi thành Phó Giáo sư, từng là Giám đốc Quỹ VinIF của tỷ phú Phạm Nhật Vượng
Sau nhiều năm, bà trở thành một trong những cái tên nổi bật của làng Toán học Việt Nam.
PGS. TSKH Phan Thị Hà Dương là một nhà Toán học tài năng và nhà quản lý khoa học hàng đầu Việt Nam, với nhiều năm nghiên cứu và giảng dạy ở cả trong và ngoài nước. Sinh năm 1973 tại Hà Nội, bà lớn lên trong một gia đình trí thức, nơi tinh thần hiếu học và đam mê khoa học được nuôi dưỡng mạnh mẽ.
Cha của bà - Giáo sư Phan Đình Diệu, là một trong những học giả tiên phong của Việt Nam trong lĩnh vực Toán học và Tin học, có những đóng góp quan trọng trong lý thuyết mật mã và tự động hóa. Cậu của bà - Nhà giáo Văn Như Cương , người sáng lập THPT Lương Thế Vinh, cũng là biểu tượng giáo dục nổi bật.
Thừa hưởng nền tảng trí thức vững chắc, bà Hà Dương từ nhỏ đã bộc lộ năng khiếu Toán học. Năm 1990, khi mới 17 tuổi, bà giành Huy chương Đồng tại kỳ thi Olympic Toán quốc tế ở Bắc Kinh, trở thành nữ học sinh Việt Nam thứ hai đoạt giải tại kỳ thi này sau bà Nguyễn Thị Thiều Hoa, Huy chương Bạc năm 1976.
Sau đó, bà theo học tại Khoa Toán - Cơ - Tin, Đại học Tổng hợp (nay thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội). Năm 1994, khi mới là sinh viên năm thứ ba, bà nhận được học bổng của Chính phủ Pháp và được đặc cách vào học năm thứ tư tại Đại học Paris 6, một trong những trường đại học hàng đầu của Pháp.
Năm 1999, bà bảo vệ xuất sắc luận án Tiến sĩ tại Đại học Paris 7, nhận đánh giá "très honorable" - xếp loại cao nhất của hệ thống giáo dục Pháp.
Cũng thời điểm đó, khoa Tin học, Đại học Paris 7 cần tuyển 3 Phó Giáo sư trong số 100 đơn dự tuyển, với quy trình xét duyệt rất khắt khe. Những người nộp hồ sơ thường đã có bằng Postdoc (sau Tiến sĩ) hoặc có kinh nghiệm giảng dạy hợp đồng nhiều năm.
Tại Pháp, vị trí Phó Giáo sư, Giáo sư sẽ được biên chế chính thức vĩnh viễn. Đặc biệt, với mức lương tháng 3.000 euro (mức trung lưu ở Pháp) và các cơ hội dự hội nghị, hội thảo cùng những hỗ trợ đề tài, PGS Phan Hà Dương có thể yên tâm dành trọn thời gian cho việc giảng dạy và nghiên cứu.
Dù vậy, tháng 8/2005, sau 12 năm công tác tại Pháp, bà cùng chồng, cũng đang giảng dạy tại Mỹ, Pháp, Anh quyết định rời vị trí là niềm ao ước của nhiều người, trở về Việt Nam, làm cán bộ tại Viện Toán học, thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Với quyết định này, bà không chỉ tham gia giảng dạy và nghiên cứu mà còn đóng góp lớn trong quản lý khoa học.
Năm 2019, bà được Forbes Việt Nam vinh danh trong danh sách 50 phụ nữ có ảnh hưởng nhất Việt Nam, ghi nhận những nỗ lực của bà trong việc nâng cao vị thế khoa học và công nghệ nước nhà.
Ngoài sự nghiệp nghiên cứu với các công trình quan trọng trong Toán học, PGS. TSKH Phan Thị Hà Dương còn từng đảm nhiệm vai trò Giám đốc điều hành Quỹ Đổi mới sáng tạo Vingroup (VinIF). Quỹ này đã hỗ trợ hàng loạt dự án nghiên cứu khoa học, thúc đẩy tinh thần sáng tạo và đổi mới tại Việt Nam.
Bên cạnh đó, bà cũng thường xuyên tham gia giảng dạy tại các trường đại học hàng đầu của Pháp với tư cách Giáo sư khách mời, đồng thời tổ chức các khóa đào tạo khoa học công nghệ trong nước.
PGS. TSKH Phan Thị Hà Dương là hình mẫu lý tưởng về sự bền bỉ và cống hiến. Những thành tựu của bà không chỉ góp phần làm phong phú tri thức Toán học mà còn nâng cao vị thế khoa học Việt Nam trên trường quốc tế. Với những đóng góp xuất sắc trong nghiên cứu, giảng dạy và quản lý, bà đã truyền cảm hứng mạnh mẽ cho thế hệ trẻ, khuyến khích họ không ngừng theo đuổi tri thức, đam mê và sẵn sàng trở về cống hiến cho đất nước.
