Phó Thủ tướng Lê Minh Khái: Quyết tâm đưa Việt Nam ra khỏi "Danh sách Xám" 

Ngày 18/10, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã chủ trì cuộc họp của Ban Chỉ đạo phòng, chống rửa tiền để triển khai các công việc đưa Việt Nam ra khỏi Danh sách giám sát tăng cường (Danh sách Xám) của Lực lượng đặc nhiệm tài chính về chống rửa tiền (FATF). 

Ra khỏi Danh sách Xám: Công việc rất khó, nhưng phải quyết tâm làm cho được  

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho biết, tháng 6/2023, Lực lượng đặc nhiệm tài chính về chống rửa tiền (FATF) đã đưa Việt Nam vào Danh sách giám sát tăng cường (còn gọi là Danh sách Xám) , đồng thời đưa ra 17 khuyến nghị hành động đối với Việt Nam để giải quyết các thiếu hụt trong cơ chế phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt. 

Về việc này, Chính phủ Việt Nam đã có cam kết gửi Chủ tịch FATF thực hiện kế hoạch hành động do FATF khuyến nghị với thời gian thực hiện là trong 2 năm. 

Khi bị FATF đưa vào Danh sách giám sát tăng cường (còn gọi là Danh sách Xám), sẽ có những bất lợi trong đánh giá của quốc tế nói chung, đặc biệt là liên quan đến hoạt động kinh tế, thương mại, đầu tư, hợp tác quốc tế của Việt Nam. 

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái

Vừa qua, Nhóm châu Á - Thái Bình Dương về chống rửa tiền (APG) cũng đã đến Việt Nam làm việc, phối hợp với các cơ quan và NHNN để có động thái tháo gỡ, đưa ra khỏi Danh sách giám sát tăng cường. Sau khi đoàn làm việc, NHNN đã xây dựng kế hoạch, gửi các thành viên Ban Chỉ đạo nghiên cứu, cho ý kiến. 

Theo Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, chúng ta hội nhập thì phải đáp ứng các yêu cầu theo chuẩn mực chung quốc tế đặt ra. Năm 2010, Việt Nam đã bị đưa vào danh sách giám sát tăng cường của FATF. Để gỡ khỏi danh sách này phải có nhiều giải pháp, thực hiện kế hoạch hành động quốc gia. Trong đó, công việc khó khăn và phức tạp nhất là hoàn thiện thể chế. 

Nhấn mạnh yêu cầu của FATF đối với rất cấp bách, thời gian để thực hiện rất ngắn, nếu chúng ta không chủ động, thực hiện không hiệu quả thì tình hình sẽ rất phức tạp, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái bày tỏ không hài lòng khi nhiều thành viên Ban Chỉ đạo vắng mặt không dự họp và yêu cầu các cuộc họp sau thành viên Ban Chỉ đạo phải dự đầy đủ. Ngân hàng Nhà nước - cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo và các bộ, ngành phải sát sao, tăng cường trách nhiệm, quyết tâm làm cho được. 

Bị đưa vào Danh sách Xám có tác động rất lớn đối với nền kinh tế  

Chia sẻ đây là việc mới, khó, "không trường lớp nào dạy", việc FATF chính thức đưa Việt Nam vào Danh sách giám sát tăng cường (Danh sách Xám) có tác động rất lớn, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng mong các bộ, ngành hỗ trợ Ngân hàng Nhà nước thực hiện nhiệm vụ này. Đây là nhiệm vụ chung của quốc gia, không phải của riêng Ngân hàng Nhà nước. 

Cho biết ngành ngân hàng "thấy luôn" tác động tiêu cực của việc này, Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng thông tin, hôm qua, một ngân hàng thương mại của nhà nước đã báo cáo một số chính sách, quan hệ của Ngân hàng này với nước ngoài "đã bị siết, làm tăng cường". Theo ông, nền kinh tế nước ta có độ mở lớn, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) nhiều thì việc bị đưa vào Danh sách Xám có tác động rất lớn. 

Ông Dũng điểm ra hàng loạt tác động tiêu cực có thể xảy ra như tăng chi phí các khoản vay, cho vay đối với Việt Nam, chi phí hoạt động đầu tư, thương mại, dẫn đến giảm dòng vốn FDI do các nhà đầu tư có tâm lý e ngại, thận trọng. 

Việc vay vốn ưu đãi từ các tổ chức quốc tế (Quỹ Tiền tệ quốc tế - IMF, Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Phát triển châu Á...) không dễ dàng như trước vì có thể thêm các điều kiện ràng buộc việc chấp hành các quy tắc phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố. Điều này dẫn đến phải chuyển hướng sang các khoản vay thương mại với các điều kiện cao hơn, nhất là về lãi suất. 

Theo ước tính của IMF, phần lớn các quốc gia bị giảm vốn đầu tư vào khi nằm trong Danh sách Xám của IMF (trung bình 7,6% GDP, trong đó vốn FDI giảm 3% GDP, vốn qua hệ thống ngân hàng giảm 2% GDP, qua hệ thống tài chính phi ngân hàng giảm 2,4% GDP). 

Bên cạnh đó, làm giảm vị thế chính trị, ảnh hưởng danh tiếng, hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế; tác động tiêu cực đến hoạt động đối ngoại, hệ thống tài chính ngân hàng. Những hệ quả cụ thể đối với nền kinh tế được dẫn chứng từ câu chuyện của Pakistan, nước này có thể đã thiệt hại khoảng 37 tỷ USD khi nằm trong danh sách xám giai đoạn 2008-2019. 

"Việt Nam sẽ bị đưa vào danh sách các nước có rủi ro về rửa tiền cao của EU (Liên minh châu Âu) và có nguy cơ bị đưa vào Danh sách Đen nếu không chứng minh được việc hợp tác thực hiện các khuyến nghị của FATF với những hậu quả đặc biệt nghiêm trọng khiến các doanh nghiệp tăng chi phí kinh doanh hoặc thậm chí ngừng hoạt động kinh doanh tại các quốc gia (như trường hợp của Myanmar năm 2022)", ông Phạm Tiến Dũng cảnh báo. 

Theo ông Dũng, tháng 10/2023, Việt Nam bị FATF đưa vào danh sách các quốc gia có hoạt động của các tổ chức cung ứng dịch vụ tài sản ảo có tầm quan trọng, chính yếu của FATF. Do đó, FATF có thể yêu cầu Việt Nam sẽ phải thực hiện các biện pháp ưu tiên nhằm triển khai khuôn khổ pháp lý về phòng, chống rửa tiền liên quan đến tài sản ảo. 

Quyết liệt hành động trong vòng 2 năm đưa Việt Nam ra khỏi Danh sách Xám  

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đặt ra yêu cầu với Ban Chỉ đạo "quyết liệt triển khai mọi biện pháp để trong vòng 2 năm đưa Việt Nam ra khỏi Danh sách Xám". 

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nhấn mạnh rằng, hoàn thiện thể chế theo khuyến cáo của FATF không chỉ vì mục tiêu ra khỏi Danh sách giám sát tăng cường, mà còn có ý nghĩa rất thiết thực trong công cuộc xây dựng nhà nước pháp quyền, hoàn thiện môi trường pháp lý chung để phòng, chống tội phạm, trong đó có công tác phòng, chống tham nhũng. Đây là công việc có ý nghĩa lâu dài cho lợi ích chung. 

Một lần nữa nhấn mạnh đây là khuyến cáo, yêu cầu của tổ chức quốc tế, chúng ta đã hội nhập thì phải thực hiện, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu các bộ ngành phải hành động phải quyết liệt, mô tả nội dung công việc cụ thể, rõ ràng, căn cứ vào Hiến pháp, nguyên tắc, quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật và truyền thống văn hóa dân tộc, đáp ứng được yêu cầu thực tế. Phải căn cứ vào chức năng nhiệm vụ của từng bộ, ngành để giao nhiệm vụ cho khả thi, với nguyên tắc một việc chỉ một cơ quan chủ trì, các đơn vị khác phối hợp chặt chẽ. 

NHNN ngỏ ý mời nhà đầu tư nước ngoài xử lý ngân hàng yếu kém​​​​​​​