Sai phạm tại NXB Giáo dục Việt Nam: khắc phục hậu quả thế nào? 

Cơ quan tố tụng cũng xác định, nhiều cá nhân có hành vi vi phạm nhưng không đủ căn cứ xử lý hình sự. Ngoài ra, công tác thu hồi tài sản cho Nhà nước và tạm giữ số tiền hưởng lợi bất chính cũng đã được làm rõ. 

Cáo trạng của VKSND Tối cao truy tố Nguyễn Đức Thái, cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên NXB Giáo dục và 7 bị can liên quan theo 3 tội danh là “Đưa hối lộ ”, “Nhận hối lộ” và “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”. 

Các cơ quan tố tụng kết luận, Nguyễn Đức Thái bị xác định đã nhận hối lộ gần 25 tỷ đồng từ bị can Tô Mỹ Ngọc, Chủ tịch Công ty (Cty) Phùng Vĩnh Hưng; bị can Nguyễn Trí Minh, Giám đốc Cty Giấy Minh Cường Phát, khi tạo điều kiện trái pháp luật trong việc đấu thầu giấy in sách giáo dục. 

Theo đó, Cty Phùng Vĩnh Hưng đã tham gia và trúng 13 gói thầu với tổng trị giá 2.101 tỷ đồng. Cty Giấy Minh Cường Phát của bị can Nguyễn Trí Minh được tham gia và trúng 5 gói thầu với tổng số tiền 209 tỷ đồng. Cơ quan tố tụng xác định, thiệt hại của vụ án là 10 tỷ đồng. Hiện, các bị can trong vụ án đã nộp tiền khắc phục hậu quả và giao nộp số tiền hưởng lợi bất chính với tổng số hơn 47,3 tỷ đồng. 

Trong đó, Nguyễn Đức Thái nộp 25 tỷ đồng, Tô Mỹ Ngọc nộp 19 tỷ đồng, Nguyễn Trí Minh nộp hơn 2,7 tỷ đồng. Bị can Nguyễn Thị Thanh Thủy, cựu Trưởng ban Ban Kế hoạch marketing NXB, nộp 370 triệu đồng; Đinh Quốc Khánh, cựu Phó trưởng phòng In, phát hành NXB, nộp 100 triệu đồng; Hoàng Lê Bách, cựu Phó tổng Giám đốc NXB, nộp 30 triệu đồng; Lê Hoàng Hải, cựu Phó tổng Giám đốc NXB, nộp 50 triệu đồng và bị can Phạm Gia Thạch, cựu thành viên Hội đồng Thành viên NXB, nộp 50 triệu đồng. 

Một số cá nhân liên quan tới vụ án, VKSND xác định, các thành viên Tổ tư vấn triển khai mua sắm giấy in phục vụ in ấn sách giáo dục năm 2018 - 2019 của NXB Giáo dục, gồm: Vũ Gia Hưng, Phó trưởng ban Ban Kế hoạch tài chính; Nguyễn Thị Trà Giang, chuyên viên Ban Kế hoạch tài chính; Lê Anh Quân, chuyên viên Ban Kế hoạch marketing, có hành vi thống nhất việc thực hiện mua sắm theo phương thức chào hàng cạnh tranh rút gọn đối với 7 gói thầu, tham gia tổ chức triển khai hoạt động đấu thầu trái quy định pháp luật. 

Tuy nhiên theo VKSND, những cá nhân trên là cán bộ cấp dưới, thực hiện hành vi theo chỉ đạo của cấp trên; không thông đồng, không làm việc trực tiếp với nhà thầu; không biết mục đích của bị can Thái khi chỉ đạo thực hiện để nhận tiền hối lộ. Những người liên quan này cũng không được bàn bạc, trao đổi, không bị tác động hoặc chỉ đạo để làm sai lệch hồ sơ đấu thầu và không được hưởng lợi… 

Cơ quan điều tra Bộ Công an kết luận, không đủ căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự đối với hành vi của các cá nhân trên. Cơ quan chức năng kiến nghị xem xét, xử lý về mặt Đảng và hành chính là phù hợp. 

Các kiểm soát viên của Bộ Giáo dục và Đào tạo tại NXB Giáo dục, Viện kiểm sát nhìn nhận, những người này thực hiện kiểm soát trên báo cáo định kỳ 6 tháng hoặc 1 năm đối với toàn bộ nội dung liên quan quản lý Nhà nước tại DN. Các kiểm soát viên không có trách nhiệm tham gia hoạt động đấu thầu. 

Các kiểm soát viên cũng đã thực hiện việc kiểm soát thông qua báo cáo đối với hoạt động mua sắm giấy in nhưng không phát hiện ra sai phạm; không biết việc các bị can thông đồng, làm trái quy định về đấu thầu để nhận tiền hối lộ. Vì vậy, không đủ căn cứ xử lý hình sự đối với các kiểm soát viên. 

Một số cá nhân thuộc hai DN liên quan, VKSND đánh giá, đã có hành vi lập hồ sơ dự thầu và hồ sơ của các Cty “quân xanh”, bàn giao hồ sơ dự thầu cho NXB Giáo dục, ký giả chữ ký trong biên bản giao nhận hồ sơ dự thầu và rút tiền để mang đi hối lộ… Họ chỉ là nhân viên và quá trình điều tra đã chủ động tố cáo hành vi đưa hối lộ, khai báo thành khẩn, cung cấp tài liệu, dữ liệu quan trọng giúp cơ quan CA làm rõ bản chất vụ án… Căn cứ động cơ, mục đích, tính chất hậu quả, cơ quan CA kết luận, không đủ căn cứ xử lý hình sự đối với những người này là có căn cứ. 

VKSND TC cáo buộc, từ tháng 6/2017 đến 1/2022, bị can Thái nhận hơn 20 tỷ đồng từ Cty Phùng Vĩnh Hưng và giúp DN này trúng 13 gói thầu cung cấp giấy in, tổng giá trị là hơn 2.156 tỷ đồng. Trong khi đó, với Minh Cường Phát, bị can Thái giúp Cty này trúng 5 gói thầu, tổng trị giá 210 tỷ đồng và nhận hối lộ 4,9 tỷ đồng. Quá trình điều tra, các bị can trong vụ án đã nộp khắc phục hậu quả tổng số hơn 47 tỷ đồng.