Sáp nhập 4 xã, phường làm một sẽ không xét tiêu chuẩn diện tích và dân số
Trường hợp sáp nhập 4 đơn vị hành chính cấp xã trở lên thành 1 xã, phường mới thì không phải đánh giá tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số theo quy định.
Dự thảo Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đang được Bộ Tư pháp thẩm định nêu rõ, UBND tỉnh phải lấy ý kiến nhân dân là cử tri đại diện hộ gia đình ở những đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp xã chịu ảnh hưởng trực tiếp.
Tiêu chuẩn và số lượng xã, phường sau sắp xếp
Về tiêu chuẩn ĐVHC xã, phường sau sắp xếp, dự thảo quy định xã mới phải có diện tích tự nhiên và quy mô dân số đồng thời đạt từ 300% trở lên tiêu chuẩn của cấp xã theo quy định hiện hành.
Riêng đối với xã miền núi, vùng cao hoặc có đường biên giới quốc gia trên đất liền có từ 30% dân số là người dân tộc thiểu số thì dân số của xã đó tối thiểu phải là 7.500 người.
Phường mới sau sắp xếp có đồng thời diện tích tự nhiên từ 35km2 trở lên, quy mô dân số phải từ 50.000 người trở lên. Riêng phường ở miền núi, vùng cao có quy mô dân số phải đạt từ 35.000 người trở lên.
Trường hợp sắp xếp từ 4 đơn vị hành chính cấp xã trở lên thành 1 xã, phường mới thì không phải đánh giá tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số theo quy định.
Sau sắp xếp, số lượng ĐVHC cấp xã phải giảm 70-75% so với số lượng hiện hành để có thể tính toán tổ chức lại chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp (không còn cấp huyện).
Quy mô dân số của ĐVHC được xác định là dân số thường trú do cơ quan Công an có thẩm quyền cung cấp, xác nhận. Số liệu về diện tích tự nhiên và quy mô dân số được tính đến thời điểm ngày 31/12/2024.
Lấy ý kiến từng hộ gia đình khi sắp xếp ĐVHC cấp xã
Về trình tự, thủ tục xây dựng đề án sắp xếp ĐVHC cấp xã, dự thảo yêu cầu UBND tỉnh lấy ý kiến nhân dân là cử tri đại diện hộ gia đình ở những ĐVHC cấp xã chịu ảnh hưởng trực tiếp.
UBND tỉnh tự quyết định nội dung và hình thức lấy ý kiến phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương. Trong vòng 5 ngày làm việc kể từ ngày hoàn thành việc lấy ý kiến, UBND tỉnh phải tổng hợp và báo cáo kết quả.
Sau khi có kết quả lấy ý kiến nhân dân, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm tổ chức hoàn thiện đề án, gửi HĐND cùng cấp xem xét, biểu quyết.
Bộ Nội vụ sẽ thẩm định đề án của từng địa phương trước khi trình Chính phủ, xây dựng đề án của Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Tiếp tục tổ chức Ban Dân tộc thuộc HĐND cấp tỉnh
Theo dự thảo, việc tổ chức các cơ quan thuộc HĐND, các cơ quan chuyên môn và tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp tỉnh ở ĐVHC mới có một số nội dung cần lưu ý.
Cụ thể, nhập nguyên trạng các Ban của HĐND cấp tỉnh có cùng chức năng, nhiệm vụ với nhau. Trường hợp nhập ĐVHC cấp tỉnh có tổ chức Ban Dân tộc với ĐVHC cấp tỉnh không tổ chức Ban Dân tộc thì khi hình thành ĐVHC cấp tỉnh mới vẫn tổ chức Ban Dân tộc thuộc HĐND cấp tỉnh cho đến khi hết nhiệm kỳ.
Nhập nguyên trạng các cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp tỉnh có cùng chức năng, nhiệm vụ. Đối với các cơ quan chuyên môn và tổ chức hành chính khác không cùng chức năng, nhiệm vụ thì việc thành lập, tổ chức lại, giải thể theo quy định của Chính phủ.
Sau khi thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh, cấp xã mà làm thay đổi tên gọi, địa giới ĐVHC cấp xã, phạm vi thôn, tổ dân phố thì việc áp dụng chế độ, chính sách đặc thù được giữ nguyên như cũ cho đến khi có quyết định khác của cấp có thẩm quyền.
Tương tự, với những khu vực đang được hưởng chế độ, chính sách của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, khu vực khó khăn… khi thực hiện sáp nhập với các ĐVHC cùng cấp đang hưởng chính sách tương tự hoặc không hưởng chế độ, chính sách, đều tiếp tục được hưởng chế độ, chính sách như trước khi sắp xếp.
Theo kết luận số 126 ngày 14/02/2025 và Kết luận số 127 ngày 28/02/2025, Bộ Chính trị và Ban Bí thư yêu cầu: "Nghiên cứu định hướng sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã; thực hiện mô hình địa phương 2 cấp (tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể), bảo đảm tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả".
Trong dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) mới đây cũng đề xuất tổ chức đơn vị hành chính (ĐVHC) và chính quyền địa phương 2 cấp gồm: Cấp tỉnh và cấp cơ sở, không tổ chức cấp huyện.
Trong đó, cấp tỉnh giữ như quy định hiện hành gồm: Tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nhưng sáp nhập một số ĐVHC cấp tỉnh để bảo đảm đạt tiêu chuẩn theo quy định, đồng thời để mở rộng không gian phát triển.
Đồng thời, tổ chức lại các ĐVHC cấp xã hiện nay để hình thành các ĐVHC cấp cơ sở gồm: Xã, phường và đặc khu ở hải đảo để phù hợp với mô hình tổ chức mới.
ĐVHC kinh tế - đặc biệt giữ như quy định hiện hành do Quốc hội quyết định thành lập.
>> Bộ Nội vụ hướng dẫn lấy ý kiến nhân dân về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã
