Siêu bão Yagi tàn phá nghiêm trọng, gây áp lực lạm phát chi phí đẩy tại Việt Nam 

Ngày 6/9/2024, siêu bão Yagi  tấn công trực tiếp vào các tỉnh miền Bắc, gây ra những thiệt hại nghiêm trọng về cơ sở hạ tầng và chuỗi cung ứng hàng hóa. Bão đi kèm mưa lớn và gió mạnh, khiến nhiều địa phương phải chịu cảnh lũ lụt trên diện rộng, ảnh hưởng nặng nề đến các ngành công nghiệp và nông nghiệp. 

Theo báo cáo chiến lược tháng 9 từ Trung tâm phân tích Công ty Cổ phần Chứng khoán An Bình (ABS Research), thiệt hại từ siêu bão này sẽ kéo dài đến hết quý III/2024, khiến nguồn cung nhiều mặt hàng thiết yếu bị thiếu hụt trầm trọng. 

Việc phục hồi sản xuất, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp  và công nghiệp, đang gặp rất nhiều khó khăn. Cùng với việc giá nguyên liệu tăng cao, các doanh nghiệp sẽ phải gánh chịu chi phí sản xuất lớn hơn, tạo ra hiện tượng lạm phát chi phí đẩy. 

Lạm phát do chi phí đẩy xảy ra khi giá cả tăng do chi phí sản xuất tăng, chẳng hạn như nguyên vật liệu và tiền lương. Nhu cầu về hàng hóa không đổi trong khi nguồn cung hàng hóa giảm do chi phí sản xuất cao hơn. Kết quả là, chi phí sản xuất tăng thêm được chuyển sang người tiêu dùng dưới dạng giá thành phẩm cao hơn. 

Ảnh minh họa - Nguồn: Internet

Hàng loạt thiệt hại nặng nề đối với tổng cung  

Báo cáo từ ABS Research chỉ ra rằng, siêu bão Yagi đã phá hủy nghiêm trọng nhiều cơ sở sản xuất nông nghiệp và công nghiệp tại các tỉnh miền Bắc. Nhiều diện tích đất canh tác bị lũ lụt, gây thiệt hại nặng cho các loại cây trồng chủ lực như lúa, ngô và rau màu. Sản lượng nông nghiệp trong các tháng tới dự kiến giảm mạnh, đặc biệt là sản lượng lúa, tạo ra nguy cơ thiếu hụt lương thực trong nước. 

Ngành công nghiệp cũng không thoát khỏi thiệt hại. Nhiều nhà máy tại các khu công nghiệp lớn phải tạm ngừng hoạt động do hệ thống hạ tầng bị ngập lụt và mất điện diện rộng. Những ngành công nghiệp chủ lực như chế biến thực phẩm, điện tử, và may mặc đều ghi nhận sự đình trệ sản xuất do chuỗi cung ứng bị đứt gãy và khó khăn trong khâu vận chuyển hàng hóa giữa các địa phương. 

Các nhà phân tích dự đoán sản lượng sản xuất công nghiệp có thể giảm xuống trong ngắn hạn và chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP)  của Việt Nam trong tháng 9 ước tính sẽ giảm mạnh so với tháng 8, đặc biệt trong các ngành chế biến, chế tạo và cung cấp năng lượng. 

Lạm phát chi phí đẩy tăng cao  

Trong bối cảnh nguồn cung hàng hóa thiết yếu bị gián đoạn nghiêm trọng, nền kinh tế Việt Nam đang đối mặt với nguy cơ lạm phát chi phí đẩy ngày càng gia tăng. Báo cáo từ ABS Research chỉ ra rằng, sự khan hiếm hàng hóa trên thị trường sẽ khiến giá cả nhiều mặt hàng, từ thực phẩm đến vật liệu xây dựng, tăng cao. Điều này sẽ đẩy chi phí sản xuất lên cao, tạo thêm áp lực lạm phát, khiến nền kinh tế gặp khó khăn trong việc phục hồi sau dịch COVID-19. 

Các mặt hàng nông sản, đặc biệt là lúa gạo  – một mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam – đang chịu ảnh hưởng nghiêm trọng từ bão. Với dự báo sản lượng giảm mạnh, giá lương thực trên thị trường nội địa có thể tăng cao, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của người dân. Thêm vào đó, chi phí năng lượng và vận tải cũng tăng mạnh do hư hại hạ tầng, làm gia tăng chi phí vận chuyển hàng hóa. 

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI)  của Việt Nam trong tháng 8 đã tăng 3,45% (YoY) so với cùng kỳ năm ngoái, và nhiều chuyên gia dự báo rằng lạm phát có thể tăng vượt mức 4% (YoY) trong các tháng cuối năm 2024 nếu không có biện pháp kiểm soát hiệu quả. 

Giải pháp kinh tế đối phó lạm phát  

Trước tình hình này, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN)  đã triển khai các gói hỗ trợ tín dụng ưu đãi nhằm giúp các doanh nghiệp bị thiệt hại nhanh chóng khôi phục sản xuất. Đồng thời, các chính sách cơ cấu lại nợ, giảm lãi vay cũng được đưa ra để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân chịu ảnh hưởng từ thiên tai. 

Tuy nhiên, quá trình khắc phục hậu quả dự kiến sẽ mất nhiều thời gian và nguồn lực. Các chuyên gia cảnh báo rằng, những biện pháp này có thể không đủ để giảm thiểu toàn bộ tác động từ cú sốc tổng cung do bão gây ra. Nếu không có các giải pháp hiệu quả, áp lực lạm phát sẽ tiếp tục gia tăng, ảnh hưởng đến sức mua của người tiêu dùng và gây khó khăn cho quá trình phục hồi kinh tế sau bão. 

Cơ hội từ tái thiết sau bão  

Mặc dù thiệt hại là rất lớn, một số ngành có thể hưởng lợi từ quá trình tái thiết sau bão. Đặc biệt, ngành xây dựng và sản xuất vật liệu xây dựng được dự báo sẽ tăng trưởng mạnh mẽ do nhu cầu sửa chữa và tái thiết hạ tầng sau bão. Ngoài ra, việc đầu tư công vào các dự án cơ sở hạ tầng lớn như đường bộ và cảng biển cũng sẽ giúp kích thích tăng trưởng trong thời gian tới. 

Ngoài ra, ngành sản xuất phân bón và vật liệu xây dựng cũng được hưởng lợi từ nhu cầu tăng cao trong quá trình tái thiết. Tuy nhiên, việc khôi phục lại hoàn toàn sản xuất và giảm áp lực lạm phát sẽ cần thời gian và nỗ lực lớn từ Chính phủ và các doanh nghiệp. 

Siêu bão Yagi đã gây ra những thiệt hại chưa từng có, nhưng cũng đồng thời làm nổi bật nhu cầu nâng cao năng lực ứng phó với thiên tai của Việt Nam trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng. Các chuyên gia khuyến nghị Chính phủ và doanh nghiệp cần có các biện pháp chủ động hơn để giảm thiểu tác động của những sự kiện thiên tai tương tự trong tương lai. 

>> NHNN yêu cầu nhanh chóng giảm lãi vay cho doanh nghiệp, người dân bị ảnh hưởng bởi bão Yagi