Tân Tạo, Thép SMC và Vinaseed - Ngã rẽ của những doanh nghiệp niêm yết đời đầu 

Sau gần hai thập kỷ, với những sách lược kinh doanh khác nhau, mỗi doanh nghiệp đã có những ngã rẽ riêng biệt, khi có doanh nghiệp tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong khi có doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn. 

Bà Đặng Thị Hoàng Yến (ITA ), bà Trần Kim Liên (Vinaseed) và bà Nguyễn Thị Ngọc Loan  (SMC ) hiện là những người điều hành các doanh nghiệp trên - những thế hệ lãnh đạo đời đầu khi doanh nghiệp ra mắt sàn chứng khoán. 

>> Công ty gần 60 năm tuổi của PAN Group nắm vị thế Top đầu Việt Nam, là 'những hạt giống' kinh qua nhiều 'bão giông'  

ITA - Cổ phiếu giảm mạnh sau 18 năm "đánh cồng"  

Tân Tạo, nổi tiếng với những bước đi mạnh mẽ trong lĩnh vực phát triển khu công nghiệp, đã từng đạt đỉnh vào tháng 3/2007 với giá cổ phiếu tương đương 26.910 đồng (sau điều chỉnh), thời điểm mà 10 cổ phiếu ITA có thể đổi được một chỉ vàng. Tuy nhiên, từ đó đến nay, cổ phiếu ITA đã trải qua nhiều giai đoạn suy giảm nghiêm trọng. 

Sau những vấn đề kinh doanh và biến cố pháp lý, Tân Tạo đã rơi vào tình trạng khó khăn kéo dài trong gần ba năm trở lại đây. Giá cổ phiếu giảm 72% từ đỉnh, và công ty phải đối mặt với các cáo buộc tài chính, cũng như việc bị đình chỉ giao dịch trên HoSE vì vi phạm quy định về công bố thông tin. 

Mặc dù tình hình tài chính của Tân Tạo đã có sự cải thiện trong năm 2023 khi doanh nghiệp bắt đầu ghi nhận lợi nhuận trở lại song vẫn không đủ để lấy lại vị thế như trước đây. 

NSC - "Những hạt giống" tăng trưởng mạnh mẽ  

Vinaseed (NSC ), với bề dày gần 60 năm hoạt động, đã phát triển thành một trong những công ty hàng đầu về sản xuất giống cây trồng tại Việt Nam. Doanh nghiệp này, thuộc hệ sinh thái của PAN Group, đã duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định. Sau 18 năm, giá cổ phiếu NSC tăng hơn 9 lần từ mức khởi điểm 8.660 đồng. Cùng với đó, doanh thu và lợi nhuận của công ty cũng tăng trong ngưỡng 20-40 lần (tương đương 2.000-4.000%). 

Kể từ năm 2014, Vinaseed luôn duy trì lợi nhuận ở mức ba chữ số, với doanh thu vượt mốc 2.000 tỷ đồng vào năm 2021 và đạt kỷ lục 2.200 tỷ đồng trong năm tài chính gần nhất. Công ty hiện thuộc Top 50 công ty niêm yết tốt nhất và Top 500 doanh nghiệp có tỷ suất sinh lời/vốn chủ sở hữu (ROE) cao nhất tại Việt Nam. 

Một yếu tố quan trọng củng cố vị thế của Vinaseed là tỷ lệ cổ tức. Từ năm 2010, công ty luôn chi trả cổ tức từ 30% trở lên, với mức cao nhất là 70% trong năm tài chính 2021. 

Khác với Tân Tạo, Vinaseed tập trung vào các chiến lược dài hạn, chú trọng vào nghiên cứu, phát triển sản phẩm và hợp tác quốc tế. Điều này giúp cổ phiếu NSC giữ vững phong độ và tiếp tục mang lại lợi nhuận cho cổ đông. Công ty không chỉ duy trì được sự ổn định về tài chính mà còn được đánh giá cao về quản trị doanh nghiệp và phát triển bền vững. 

SMC - "Khúc cua" trong cơn bĩ cực của ngành thép  

Cũng ra mắt thị trường chứng khoán vào năm 2006, khúc cua nghiệt ngã đã đẩy CTCP Đầu tư Thương mại SMC vào tình thế bĩ cực trong kinh doanh kể từ sau cuộc khủng hoảng của ngành thép đầu năm 2022. Từng được biết đến là một trong những nhà phân phối thép lớn tại miền Nam Việt Nam, SMC đã trải qua nhiều thăng trầm trong bối cảnh ngành thép đầy biến động. 

Trong giai đoạn 2012-2022, SMC ghi nhận doanh thu tăng mạnh từ dưới 10.000 tỷ đồng lên hơn 23.100 tỷ đồng. Tuy nhiên, chi phí giá vốn hàng bán cao đã khiến lợi nhuận bị bào mòn. Mặc dù doanh thu tăng trưởng, nhưng lợi nhuận sau thuế của công ty thường chỉ dưới 400 tỷ đồng và thậm chí báo lỗ trong một số năm. 

Năm 2022, khủng hoảng ngành thép do sự suy giảm tiêu thụ và chi phí đầu vào tăng cao khiến SMC tiếp tục rơi vào vòng xoáy thua lỗ. Để đối phó, SMC chọn chiến lược mở rộng đầu tư vào chứng khoán, bao gồm cả việc mua cổ phiếu của Pomina (POM ). Tuy nhiên, khoản đầu tư này lỗ tới gần 66%. Đồng thời, công ty còn phải đối mặt với áp lực lớn từ các khoản công nợ với các doanh nghiệp liên quan đến Novaland  và Hòa Bình, buộc phải trích lập dự phòng hàng trăm tỷ đồng. Điều này, cùng với tình trạng hàng tồn kho lớn, tiếp tục đẩy SMC vào tình thế khó khăn. 

Từ câu chuyện của Tân Tạo, Vinaseed và SMC, có thể thấy rằng dù cùng xuất phát từ những điểm tương đồng trên thị trường chứng khoán, chiến lược quản trị và phát triển bền vững đã tạo ra sự khác biệt lớn giữa các doanh nghiệp này sau gần hai thập kỷ. 

>> "Thế kẹt" của Thương mại SMC