Thị trường trái phiếu doanh nghiệp: Chất lượng thị trường sẽ được cải thiện trong năm 2025 

Trái phiếu doanh nghiệp đang ấm dần lên 

Đầu tháng 12, Tổng công ty Đầu tư và Phát triển Công nghiệp (Becamex IDC) phát hành xong 1.080 tỷ đồng trái phiếu với lãi suất 10,7% mỗi năm. Mục đích nhằm cơ cấu lại nợ doanh nghiệp gồm thanh toán các khoản gốc lãi của các khoản nợ ngân hàng. Vinhomes cũng lên kế hoạch chào bán thêm tối đa 4.000 tỷ đồng trái phiếu riêng lẻ sau khi phát hành thành công 2.000 tỷ đồng trái phiếu vào cuối tháng 11. 

Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp  tấp nập huy động vốn qua kênh trái phiếu. Huy Dương Group, liên quan dự án Greenhill Village Quy Nhơn, đã phát hành 900 tỷ đồng trái phiếu, lãi suất là 12,5% mỗi năm. 

Chủ đầu tư dự án The Maris Vũng Tàu cũng huy động được hơn 1.700 tỷ đồng. Chuỗi cầm đồ F88 cũng phát hành xong 100 tỷ đồng trái phiếu, lô thứ 7 kể từ đầu năm. 

Trái phiếu doanh nghiệp đang ấm dần lên.

Theo dữ liệu từ Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam  (VBMA), tháng 11 có 29 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, trị giá 24.388 tỷ. Lũy kế từ đầu năm đến nay, có 362 đợt phát hành riêng lẻ trị giá 342.716 tỷ đồng, vượt hơn 10% so với con số cả năm 2023. 

Thị trường trái phiếu bắt đầu ấm dần từ nửa cuối năm khi mỗi tháng đều có hàng chục đợt phát hành với tổng giá trị đạt hàng chục nghìn tỷ đồng. Những tháng cuối năm, thị trường ghi nhận thêm nhiều doanh nghiệp phi tài chính tham gia huy động vốn, thay vì nhóm ngân hàng chiếm tỷ trọng áp đảo. Đây được xem như một tín hiệu tích cực. 

Bên cạnh đó, theo FiinRatings - tổ chức xếp hạng tín dụng thuộc Fiingroup - tính từ đầu năm đến cuối tháng 11, thị trường có 4 lô trái phiếu xanh được phát hành theo nguyên tắc xanh của Hiệp hội Thị trường vốn Quốc tế (ICMA) với tổng giá trị gần 6,9 tỷ đồng, chiếm khoảng 2% tổng giá trị phát hành trong kỳ. Các lô trái phiếu này đều được các tổ chức độc lập thực hiện đánh giá xác nhận. 

Năm sau, Luật Chứng khoán sửa đổi sẽ có hiệu lực. VIS Rating - tổ chức xếp hàng tín nhiệm hợp tác với Moody's - đánh giá các sửa đổi có lợi cho trái chủ thông qua việc ngăn chặn vi phạm từ các tổ chức phát hành trái phiếu, hạn chế hoạt động đầu tư có rủi ro cao, áp dụng bắt buộc các công bố thông tin kịp thời và xếp hạng tín nhiệm để cải thiện kỷ luật thị trường. Nhóm chuyên gia này kỳ vọng luật mới nhấn mạnh vào việc bảo vệ nhà đầu tư và tăng trưởng bền vững của thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ thúc đẩy niềm tin thị trường được cải thiện và hoạt động phát hành sôi động hơn trong năm 2025. 

Tuy nhiên, áp lực đáo hạn trái phiếu vẫn chưa hạ nhiệt nhiều. Trong tháng cuối của năm 2024, VBMA ước tính sẽ có khoảng 42.053 tỷ đồng trái phiếu đáo hạn, trong đó phần lớn là trái phiếu bất động sản với 14.502 tỷ đồng, tương đương 34%. Đến nay cũng có 7 mã trái phiếu chậm trả lãi mới với tổng giá trị hơn 151 tỷ đồng. 

Còn theo VNDirect, tháng 12 sẽ có hơn 38.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn, tăng gấp đôi với tháng trước. Song song đó, hoạt động đàm phán thay đổi điều khoản và điều kiện trái phiếu giữa các tổ chức phát hành và các trái chủ vẫn diễn ra sôi nổi. Tính đến đầu tháng 12 có khoảng hơn 100 doanh nghiệp đạt được thỏa thuận gia hạn với trái chủ, tổng giá trị được gia hạn hơn 160.000 tỷ đồng. Tuy nhiên sang các tháng đầu năm 2025, áp lực đáo hạn sẽ giảm đáng kể. 

>>Thị trường trái phiếu doanh nghiệp khởi sắc sau giai đoạn ảm đạm kéo dài, 2 ngành đặc biệt chiếm ưu thế  

Luật chứng khoán sẽ giúp thị trường minh bạch hơn 

Về tương lai của thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong năm 2025, ông Nguyễn Đình Duy, Giám đốc, Chuyên gia phân tích cao cấp xếp hạng tín nhiệm và nghiên cứu của VIS Rating, cho rằng năm 2025 không chỉ gia tăng số lượng phát hành các đợt trái phiếu mà còn cải thiện chất lượng thị trường thông qua việc hạn chế hoạt động đầu tư rủi ro cao và mang lại lợi ích cho trái chủ. 

Luật chứng khoán sẽ giúp thị trường minh bạch hơn.

Theo quan điểm của ông Duy, Luật Chứng khoán sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua vào ngày 29/11/2024 sẽ giúp tăng cường tính kỷ luật của thị trường, trong đó tập trung vào cải thiện chất lượng công bố thông tin và quy định rõ hơn về trách nhiệm và vai trò của các đơn vị có liên quan tới phát hành như tổ chức tư vấn và bảo lãnh phát hành, tổ chức lưu ký và đặc biệt là người đại diện cho các trái chủ. 

Ngoài ra, Luật Chứng khoán sửa đổi cũng củng cố vai trò của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trong quản lý thị trường trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt là trái phiếu phát hành riêng lẻ. Trước đây, trong luật cũ, chỉ có quy định về vai trò của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trong việc đình chỉ và hủy bỏ các đợt phát hành trái phiếu ra công chúng mà chưa quy định cụ thể về phát hành trái phiếu riêng lẻ. 

Do vậy, ông Duy khẳng định Luật Chứng khoán sửa đổi lần này đưa ra những quy định cụ thể hơn về trái phiếu phát hành riêng lẻ. Theo quy định cũ (bao gồm Luật Chứng khoán 2019, Nghị định 153 về phát hành trái phiếu riêng lẻ và Nghị định 65 sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định 153), trái phiếu phát hành riêng lẻ chỉ được phân phối cho nhà đầu tư chuyên nghiệp bao gồm cả cá nhân và tổ chức. 

“Thì nay, Luật mới đã cho phép tổ chức phát hành phân phối cho nhà đầu tư không chuyên nghiệp khi đáp ứng được điều kiện về xếp hạng tín nhiệm, tài sản đảm bảo hoặc bảo lãnh ngân hàng... Điều này giúp tăng cường tính minh bạch của khoản phát hành trái phiếu riêng lẻ với những “lớp bảo vệ” giúp nhà đầu tư tránh rủi ro khi đầu tư vào trái phiếu này”, ông Duy nói. 

Đối với trái phiếu phát hành ra công chúng, ông Duy nói Luật Chứng khoán sửa đổi cũng có thêm điều kiện về phát hành. Những điều kiện này sẽ được Chính phủ quy định rõ hơn trong các nghị định tiếp theo liên quan tới xếp hạng tín nhiệm, tỷ lệ nợ phải trả trên vốn, tỷ lệ phát hành trái phiếu trên vốn chủ sở hữu cũng như quy định phải có người đại diện của trái chủ… 

“Nhìn chung, tôi cho rằng các sửa đổi trong Luật chứng khoán mới sẽ giúp tăng cường tính minh bạch cho thị trường và cải thiện dần chất lượng trái phiếu và hoạt động phát hành ra thị trường”, ông Duy nói.