Tiến sĩ Việt Nam đầu tiên 4 lần được vinh danh trên bức tường danh dự của Viện ung thư hàng đầu thế giới, có nhiều đóng góp cho y học nước nhà
Mặc dù vang danh trên đất Mỹ, nhưng nhà khoa học này vẫn luôn đau đáu hướng về Việt Nam, đóng góp cho sự phát triển của y học trong nước.
Nghiên cứu gene tiêu diệt tế bào ung thư
TS. Phan Minh Liêm sinh năm 1983 tại Khánh Hòa. Năm 1998, anh nhận được học bổng của tổ chức Soleil Francophone để sang Pháp học một năm chương trình lớp 10 nhờ thành tích đoạt giải nhì môn tiếng Pháp trong kỳ thi học sinh giỏi quốc gia năm lớp 9. Chính tại đây, những thí nghiệm sinh học đầy thú vị đã đánh thức niềm đam mê mạnh mẽ của anh với ngành khoa học này.
Năm 2001, anh thi đỗ vào ngành Công nghệ Sinh học của Đại học Khoa học Tự nhiên TP.HCM. Không chỉ xuất sắc trong học tập, anh còn tích cực tham gia các hoạt động nghiên cứu và phong trào sinh viên. Khi đang học năm ba đại học, anh nhận được học bổng nghiên cứu sinh từ Quỹ Giáo dục Việt Nam (VEF). Năm 2005, Phan Minh Liêm đặt chân đến Mỹ, mở ra một chặng đường mới trong sự nghiệp khoa học của mình.
Tại Mỹ, TS. Phan Minh Liêm có cơ hội được nghiên cứu tại Trung tâm Ung thư MD Anderson, một trong những trung tâm hàng đầu thế giới về ung thư ở bang Texas. Anh cùng các cộng sự đã công bố 15 công trình nghiên cứu trên các tạp chí khoa học quốc tế danh tiếng như Proceedings of The National Academy of Sciences (Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ) và Journal of National Cancer Institute (Viện Ung thư Quốc gia Mỹ). Các nghiên cứu của anh chủ yếu tập trung vào công nghệ sinh học và ung thư, đóng góp quan trọng cho lĩnh vực y học hiện đại.
Đặc biệt, công trình nghiên cứu gene tiêu diệt tế bào ung thư của TS. Phan Minh Liêm, cùng sự hợp tác của 30 nhà khoa học quốc tế đã đạt được thành công rực rỡ vào năm 2014. Nghiên cứu này được đăng ký bản quyền tại Viện MD Anderson - tổ chức được tạp chí US News xếp hạng số 1 trong lĩnh vực ung thư suốt 12 năm liên tiếp.
Nhóm nghiên cứu do TS. Phan Minh Liêm dẫn đầu đã phát hiện một gene kháng ung thư quan trọng với khả năng tiêu diệt tế bào ung thư một cách hiệu quả, đồng thời đảo ngược quá trình chuyển hóa năng lượng của khối u. Phát hiện này không chỉ mở ra cơ hội phát triển các phương pháp điều trị ung thư tiên tiến mà còn giúp tiêu diệt ung thư một cách chính xác hơn, giảm nguy cơ di căn và ức chế sự phát triển của các khối u, thay thế cho các liệu pháp xạ trị hay hóa trị truyền thống vốn gây nhiều tác dụng phụ.
Với những đóng góp xuất sắc, TS. Phan Minh Liêm đã trở thành người Việt đầu tiên được vinh danh 4 lần trên bức tường danh dự của Viện MD Anderson trong giai đoạn 2009–2013. Trong thời gian công tác tại Viện (2005–2015), anh còn nhận được nhiều giải thưởng uy tín khác vì những nghiên cứu xuất sắc và các đóng góp quan trọng cho cộng đồng khoa học và y học.
Một lòng hướng về Tổ quốc
Trong sự nghiệp nghiên cứu của mình, TS. Phan Minh Liêm đã nhiều lần được các tổ chức uy tín trên thế giới vinh danh với hàng loạt giải thưởng danh giá và học bổng nghiên cứu khoa học do Quốc hội và Bộ Quốc phòng Mỹ trao tặng, ghi nhận những đóng góp xuất sắc của anh trong lĩnh vực nghiên cứu ung thư. Anh cũng nhận được các giải thưởng và học bổng từ các tổ chức uy tín như Rosalie B. Hite Foundation, Cancer Answer Foundation, Andrew-Huggins Foundation. Đặc biệt, danh hiệu Học giả Sylvan Rodriguez dành riêng cho những nhà khoa học có đóng góp quan trọng không chỉ trong nghiên cứu mà còn cho cộng đồng.
Các giải thưởng khoa học mà TS. Liêm nhận được đến từ nhiều tổ chức uy tín như Viện MD Anderson, Trường Đại học Texas, Quốc hội, Bộ Quốc phòng Mỹ, Quỹ Giáo dục Việt Nam và Viện Hàn lâm Khoa học Mỹ. Anh còn được trao giải thưởng Phục vụ cộng đồng từ Hội Sinh viên của Trường Đại học Texas Houston, cùng nhiều bằng khen về thành tích lãnh đạo và hoạt động tình nguyện do Quỹ Giáo dục Việt Nam và Trường Đại học Texas ghi nhận.
Dù gặt hái được nhiều thành tựu trên đất Mỹ, TS. Phan Minh Liêm vẫn luôn hướng về quê hương. Anh đau đáu với ước mơ góp phần đẩy lùi căn bệnh ung thư. Tâm huyết và lòng nhiệt thành của TS. Liêm là minh chứng cho tinh thần cống hiến không ngừng vì cộng đồng và sự phát triển của đất nước.
Năm 2012, TS. Liêm đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối các giáo sư hàng đầu từ Viện MD Anderson với các bác sĩ, nhà khoa học và sinh viên Việt Nam, tổ chức khóa học về ung thư đầu tiên cho hơn 100 học viên. Một năm sau, vào năm 2013, khóa học mở rộng quy mô lên 300 học viên và được tổ chức tại cả Hà Nội và TP.HCM. Các khóa học không chỉ cung cấp kiến thức và kỹ năng tiên tiến mà còn tạo ra nhiều cơ hội hợp tác và đào tạo trong lĩnh vực y học.
Bên cạnh đó, TS. Liêm và các cộng sự đã thành lập Tạp chí Khoa học Việt Nam Trực tuyến (Vietnam Journal of Science). Tạp chí trở thành nguồn thông tin hữu ích cho nhiều độc giả và đóng vai trò là nguồn tham khảo quan trọng cho sự phát triển của khoa học công nghệ tại Việt Nam.
TS. Liêm cũng tham gia tích cực vào Ban Cố vấn của Hiệp hội các học giả Quỹ Giáo dục Việt Nam (VEF), hỗ trợ thiết lập các mối quan hệ hợp tác quan trọng giữa Viện MD Anderson, Bộ Khoa học và Công nghệ, cùng nhiều viện nghiên cứu, bệnh viện và trường đại học hàng đầu tại Việt Nam. Những nỗ lực này đã giúp tăng cường liên kết giữa cộng đồng khoa học trong nước và quốc tế.
