Tôi về Nam Định khám phá bộ sưu tập 400.000 tờ báo giấy nặng 21 tấn của hơn 100 đầu báo được phát hành trước 1945, xác lập kỷ lục Việt Nam
Với nhà sưu tầm, sách báo không chỉ là giấy mực mà còn là chứng nhân của lịch sử, văn hóa và những nỗ lực bền bỉ để bảo tồn quá khứ.
Về Nam Định, vùng đất của những di sản văn hóa lâu đời, tôi có cơ hội gặp gỡ nhà sưu tầm Nguyễn Phi Dũng – người sở hữu bộ sưu tập hơn 400.000 tờ báo cổ, trong đó có trên 100 đầu báo phát hành tại Việt Nam trước năm 1945. Bộ sưu tập đồ sộ này không chỉ giúp ông xác lập kỷ lục Việt Nam mà còn như một cỗ máy thời gian, lưu giữ từng trang ký ức của dân tộc.
Bộ sưu tập khổng lồ nặng tới 21 tấn
Cuộc trò chuyện đầu năm 2025 với ông Dũng, một người con của đất Nam Định sinh năm 1961, đã mở ra trước mắt tôi một thế giới đầy trân quý – nơi sách báo không chỉ là giấy mực mà còn là chứng nhân của lịch sử, văn hóa và những nỗ lực bền bỉ để bảo tồn quá khứ.
Nhà sưu tầm Nguyễn Phi Dũng
Điều thú vị là niềm đam mê này bắt nguồn từ cha ông, ông Nguyễn Phi Hùng. Theo ông Dũng, cha ông là một công chức bình thường nhưng lại có thói quen đặc biệt: gom góp, gìn giữ từng tờ báo, cuốn sách giữa những năm tháng khó khăn. Chính từ truyền thống gia đình ấy, ông Dũng đã thắp lên tình yêu mãnh liệt với báo chí và di sản văn hóa, để rồi dày công sưu tầm và bảo quản bộ sưu tập khổng lồ, nặng tới 21 tấn này.
Ông Nguyễn Phi Dũng cho biết, ông bắt đầu hành trình thu thập báo xưa từ năm 2016. Đến nay, ông đã sở hữu một bộ sưu tập đồ sộ với 400.000 tờ báo thuộc hơn 100 đầu báo được phát hành tại Việt Nam trước năm 1954, tổng trọng lượng lên tới khoảng 21 tấn.
Bộ sưu tập đồ sộ với 400.000 tờ báo thuộc hơn 100 đầu báo được phát hành tại Việt Nam trước năm 1954
Trong bộ sưu tập của nhà sưu tầm Nguyễn Phi Dũng có rất nhiều các tờ báo đặc biệt được ông tìm kiếm và lưu giữ như tờ Le Courrier d’Haiphong (Thư tín Hải Phòng) phát hành năm 1886. Ông Dũng còn sưu tầm được gần 20 tờ báo đầu tiên (số 1) như: Tờ Số 1, Cờ Giải Phóng (Cơ quan tuyên truyền cổ động Trung ương của Đảng Cộng sản Đông Dương) phát hành ngày 10/10/1942; tờ báo Cứu Quốc, số Xuân năm Quý Mùi, xuất bản ngày 5/1/1943; tờ Gia Định báo (xuất bản số đầu tiên năm 1865 ở Sài Gòn); Phụ nữ tân văn (xuất bản số đầu năm 1929 ở Sài Gòn)... Chiếm số lượng lớn trong bộ sưu tập là các báo: Nhân Dân, Quân đội nhân dân, Tiền phong, Thanh niên.
Trong bộ sưu tập của nhà sưu tầm Nguyễn Phi Dũng có rất nhiều các tờ báo đặc biệt được ông tìm kiếm và lưu giữ
Ông Nguyễn Phi Dũng chia sẻ rằng năm 2024, khi Việt Nam trải qua nỗi đau lớn với sự ra đi của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, ông đã nỗ lực sưu tầm 64 đầu báo từ 64 tỉnh, thành trên cả nước đưa tin về sự kiện này. Với ông Dũng, đây không chỉ là hành động thể hiện sự tôn kính đối với vị lãnh đạo tài ba mà còn là nỗ lực gìn giữ một phần lịch sử, ghi lại những cảm xúc, sự tiếc thương và sự đoàn kết của cả nước trước mất mát lớn lao.
Mỗi tờ báo, 1 câu chuyện lịch sử
Để bảo quản khối lượng báo giấy khổng lồ lên đến 21 tấn, nhà sưu tầm Nguyễn Phi Dũng đã dành riêng hai không gian đặc biệt: một căn phòng rộng khoảng 50m² và một căn phòng khác hơn 300m². Các phòng này được trang bị máy điều hòa, thiết bị hút ẩm và được duy trì nhiệt độ ổn định khoảng 22°C nhằm bảo vệ báo khỏi các yếu tố gây hư hỏng như độ ẩm, nhiệt độ cao và côn trùng.
Để bảo quản khối lượng báo giấy khổng lồ lên đến 21 tấn, nhà sưu tầm Nguyễn Phi Dũng đã dành riêng hai không gian đặc biệt
Đối với những tờ báo đặc biệt quý hiếm, ông Dũng áp dụng quy trình bảo quản công phu hơn. Mỗi tờ báo được bọc cẩn thận bằng giấy nylon, cuộn tròn và cho vào các ống vỏ đạn để tăng độ bền và bảo vệ tối đa. Những ống này sau đó được đặt cẩn thận trong tủ kính nhằm đảm bảo điều kiện bảo quản tốt nhất, đồng thời tạo không gian trưng bày trang trọng, xứng đáng với giá trị lịch sử.
Với bộ sưu tập báo giấy độc đáo và đồ sộ, ông Nguyễn Phi Dũng đã chính thức được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam công nhận kỷ lục vào ngày 29/11/2024 với nội dung: Nhà sưu tầm báo giấy phát hành tại Việt Nam từ cuối thế kỷ 19 đến nay với số lượng nhiều nhất (Bộ sưu tập gồm khoảng 400.000 tờ báo, trong đó có hơn 100 đầu báo phát hành tại Việt Nam trước năm 1954).
Với bộ sưu tập báo giấy độc đáo và đồ sộ, ông Nguyễn Phi Dũng đã chính thức được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam công nhận kỷ lục
Theo ông Nguyễn Phi Dũng, báo chí, tư liệu, đồ cổ và các hiện vật di sản văn hóa là những kênh phong phú và sống động nhất để tái hiện quá khứ. Qua đó, chúng ta có thể nhìn lại lịch sử, thấy được cách mà con người Việt Nam đã sống, làm việc, chiến đấu để xây dựng và bảo vệ đất nước.
Bằng sự trân quý và tâm huyết của mình, ông Dũng mong muốn thông qua bộ sưu tập đồ sộ này, công chúng có thể hiểu sâu sắc hơn về lịch sử, đồng thời góp phần bảo tồn những giá trị văn hóa, lịch sử vô giá cho thế hệ mai sau.
