Việt Nam áp thuế tối thiểu toàn cầu từ năm 2024: Cần chính sách ưu đãi đầu tư mới 

Quốc hội đã thông qua nghị quyết liên quan việc sẽ áp thuế tối thiểu toàn cầu . Theo đó, từ ngày 1/1/2024, Việt Nam sẽ chính thức áp dụng thuế này. 

Ngày 29/11, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp  (TNDN) bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu. Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2024, áp dụng từ năm tài chính 2024. 

122 doanh nghiệp FDI chịu ảnh hưởng  

Liên quan đến vấn đề này, ngày 30/11, Bộ Tài chính đã đưa ra những điểm cần lưu ý khi Quốc hội thông qua nghị quyết nói trên. Cụ thể, người nộp thuế quy định tại nghị quyết là: Đơn vị hợp thành của tập đoàn đa quốc gia có doanh thu trong báo cáo tài chính hợp nhất của công ty mẹ tối cao ít nhất 2 năm trong 4 năm liền kề trước năm tài chính tương đương 750 triệu euro (EUR) trở lên trừ một số trường hợp theo quy định. 

Tại nghị quyết có quy định 2 nội dung về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp  bổ sung: Quy định bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn (QDMTT) áp dụng cho đơn vị hợp thành hoặc tập hợp các đơn vị hợp thành của tập đoàn đa quốc gia nêu trên, có hoạt động sản xuất kinh doanh tại Việt Nam trong năm tài chính; quy định tổng hợp thu nhập chịu thuế tối thiểu (IIR) áp dụng cho công ty mẹ tối cao, công ty mẹ bị sở hữu một phần, công ty mẹ trung gian tại Việt Nam là đơn vị hợp thành của tập đoàn đa quốc gia nêu trên, nắm giữ trực tiếp hoặc gián tiếp quyền sở hữu đơn vị hợp thành chịu thuế suất thấp tại nước ngoài theo Quy định về thuế tối thiểu toàn cầu tại bất kỳ thời điểm nào trong năm tài chính. Thuế suất tối thiểu được quy định tại nghị quyết là 15%. 

Theo số liệu quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2022, Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) tính toán sơ bộ có khoảng 122 tập đoàn nước ngoài đầu tư vào Việt Nam chịu ảnh hưởng của Quy định bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn và số thuế bổ sung ước tính thu được khoảng 14.600 tỉ đồng. 

Cũng theo tính toán sơ bộ dựa trên số liệu quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2022, nếu Việt Nam áp dụng quy định tổng hợp thu nhập chịu thuế tối thiểu (IIR) thì sẽ có 6 tập đoàn của Việt Nam thuộc đối tượng áp dụng và số thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung Việt Nam có thể thu được dự kiến khoảng gần 73 tỉ đồng (trong trường hợp các nước nhận đầu tư không áp dụng QDMTT). 

Bộ Tài chính đang khẩn trương triển khai xây dựng Nghị định quy định chi tiết các nội dung được giao trong nghị quyết để bảo đảm bảo đầy đủ các căn cứ pháp lý, đồng bộ, thống nhất với quy định tại nghị quyết để triển khai thực hiện. 

Về tình hình triển khai thuế tối thiểu toàn cầu, các nước có vốn đầu tư ra nước ngoài về cơ bản sẽ áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu từ năm 2024 để thu thêm phần chênh lệch từ mức thuế thực tế so với thuế tối thiểu toàn cầu (15%), trong đó có các nước, đặc khu có vốn đầu tư lớn vào Việt Nam như Hàn Quốc, Nhật Bản, Hồng Kông, Singapore... 

Các nước nhận vốn đầu tư từ nước ngoài, tương tự Việt Nam đang nghiên cứu để đưa ra chính sách ứng phó thuế tối thiểu toàn cầu, trong đó có việc áp dụng quy định QDMTT để tránh việc nộp thuế bổ sung đối với phần thu nhập của công ty thành viên có thuế suất thực tế thấp hơn mức tối thiểu về các nước có công ty mẹ đóng trụ sở chính, đồng thời cũng nghiên cứu một số giải pháp hỗ trợ về tài chính để giữ chân các doanh nghiệp FDI thuộc đối tượng của thuế tối thiểu toàn cầu và thu hút các nhà đầu tư mới. 

Cần có chính sách hỗ trợ đầu tư mới  

Đáng chú ý, khi thuế tối thiểu toàn cầu được thông qua, một số ý kiến đề nghị làm rõ trường hợp doanh nghiệp đầu tư vào Việt Nam sau thời điểm nghị quyết có hiệu lực thi hành thì áp dụng ưu đãi đầu tư về thuế theo quy định của Luật Thuế Thu nhập Doanh nghiệp hay áp dụng thuế suất theo quy định của nghị quyết. 

Cùng với đó, nhiều ý kiến cũng tỏ ra băn khoăn về vấn đề bảo đảm môi trường đầu tư và đề nghị Chính phủ khẩn trương có các giải pháp chính sách ưu đãi phù hợp khác để tiếp tục duy trì môi trường đầu tư khi thực hiện thuế TTTC. 

Về vấn đề này, chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh khẳng định, đồng thời với việc thực hiện thuế TTTC, cần thiết phải có những chính sách hỗ trợ đầu tư mới, thay thế cho các ưu đãi thuế sẽ không còn hiệu quả. Điều này nhằm mục đích để các nhà đầu tư có thể yên tâm về môi trường đầu tư tại Việt Nam và thu hút được các nhà đầu tư lớn, chiến lược, đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước. 

UBTVQH đã phối hợp với Chính phủ và các cơ quan liên quan để tìm kiếm và xác định phương án xử lý phù hợp. Ngày 15/11/2023, Chính phủ đã có báo cáo số 45/BC-CP báo cáo về tình hình xây dựng dự thảo nghị quyết thí điểm về chính sách hỗ trợ đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao, trong đó có kiến nghị việc thành lập một quỹ để thực hiện các biện pháp hỗ trợ đầu tư. 

UBTVQH xin Quốc hội cho phép không ban hành một nghị quyết riêng về chính sách hỗ trợ đầu tư mà đưa vào nghị quyết chung của kỳ họp thứ 6. 

Nội dung cụ thể là: “Đồng ý chủ trương, giao Chính phủ trong năm 2024 xây dựng dự thảo nghị định về việc thành lập, quản lý và sử dụng Quỹ hỗ trợ đầu tư từ nguồn thu thuế tối thiểu toàn cầu và các nguồn hợp pháp khác. Điều này nhằm để ổn định môi trường đầu tư, khuyến khích thu hút các nhà đầu tư chiến lược, các tập đoàn đa quốc gia và hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước đối với một số lĩnh vực cần khuyến khích đầu tư”. 

>>Việt Nam chính thức áp thuế tối thiểu toàn cầu từ 1/1/2024