Vụ giá đỗ ngâm hóa chất: Bài học đắt giá cho Thế giới Di động (MWG) trước khi quay lại kế hoạch mở rộng 

Bách Hóa Xanh nhập 350 – 400kg giá đỗ ngâm hóa chất độc hại mỗi ngày  

Ngày 26/12, theo nguồn tin từ Báo Thanh tra, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an Tỉnh Đắk Lắk đang làm rõ đường đi của gần 3.000 tấn giá đỗ ngâm hóa chất độc hại, được tuồn ra ngoài thị trường. Trong đó, một cơ sở sản xuất giá đỗ độc hại khai rằng có ký hợp đồng cung cấp cho Bách Hóa Xanh từ 350 - 400kg giá đỗ/ngày. Đáng chú ý, trên bao bì sản phẩm, cơ sở này gắn các nhãn như “Vì sức khỏe của mọi người,” “không hóa chất,” “không chất kích thích” và “không chất bảo quản”. Đây là hành vi lừa dối người tiêu dùng. Theo nguồn tin, phía cơ quan điều tra đã yêu cầu Bách Hóa Xanh cung cấp các tài liệu liên quan. 

Giá đỗ được cung cấp bởi Lâm Đạo tại cửa hàng Bách Hóa Xanh Đắk Lắk bị phát hiện ngâm hóa chất độc hại

Trong quá trình kiểm tra, Phòng Cảnh sát Kinh tế - Công an Tỉnh Đắk Lắk đã phát hiện, thu giữ 20.357kg giá đỗ mà nhóm này đã ngâm hoạt chất 6-Benzylaminopurine với giá bán ra khoảng 400 triệu đồng. Được biết, hoạt chất này không nằm trong danh mục được phép sử dụng trong sản xuất thực phẩm và thuốc bảo vệ thực vật tại Việt Nam. Đây là một chất kích thích tăng trưởng tế bào, có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Nếu tiếp xúc lâu dài qua da hoặc hít phải, nó có thể gây ra các vấn đề như thai nhẹ cân, não úng thủy, dị tật bẩm sinh và nếu ăn với lượng lớn, có thể dẫn đến tử vong. 

Kết quả điều tra làm rõ, trong năm 2024, nhóm này đã bán ra thị trường khoảng 2.900 tấn giá đỗ có ngâm hóa chất 6-Benzylaminopurine, trung bình mỗi ngày khoảng từ 8 - 10 tấn. Các đối tượng thường bán sỉ cho các đại lý ở chợ đầu mối Tân Hòa, TP Buôn Ma Thuột, sau đó được vận chuyển về các huyện, thị xã, thành phố để tiêu thụ. Do đó, Phòng Cảnh sát Kinh tế - Công an Tỉnh Đắk Lắk đã ra Quyết định khởi tố 4 vụ án, khởi tố, bắt tạm giam 4 bị can gồm: Lâm Văn Đạo, Vũ Duy Tư, Nguyễn Văn Quynh, Nguyễn Văn Hảo là các chủ cơ sở để điều tra về hành vi vi phạm quy định về an toàn thực phẩm theo Điều 317 Bộ Luật Hình sự. 

Phòng Cảnh sát kinh tế - Công an tỉnh Đắk Lắk đã ra Quyết định khởi tố 4 đối tượng sản xuất giá đỗ bằng chất kích thích (Nguồn: Báo Thanh tra)

Về phía Bách Hóa Xanh, ngay khi nhận được thông tin, công ty đã lập tức thu hồi và ngừng bán toàn bộ hàng hóa của nhà cung cấp này, đồng thời tiến hành kiểm nghiệm lại tất cả các lô hàng giá đỗ đang được phân phối. Ngày 28/12, Bách Hóa Xanh thông báo sẽ hoàn tiền hoặc đổi sản phẩm cho khách hàng đã mua giá đỗ Lâm Đạo với điều kiện cung cấp hóa đơn (giấy hoặc điện tử). Nếu mất hóa đơn giấy, khách hàng có thể tìm thông tin hóa đơn điện tử trên app của chuỗi. 

>> Tăng cường kiểm tra chuỗi cung ứng hàng hóa tại Bách Hóa Xanh  

'Cú sốc’ an toàn thực phẩm xuất hiện ngay khi Bách  Hóa Xanh vừa có lãi  

Trước vụ việc giá đỗ ngậm chất cấm, Bách Hóa Xanh ghi nhận kết quả kinh doanh ấn tượng trong 11 tháng năm 2024 với doanh thu gần 37.400 tỷ đồng, tăng trưởng 32% so với cùng kỳ, nhờ vào sự phát triển của các ngành hàng tươi sống và FMCG. Riêng tháng 11, doanh thu của chuỗi này đạt hơn 3.500 tỷ đồng, bình quân trên mỗi cửa hàng thu hơn 2 tỷ đồng. Đáng chú ý, sau giai đoạn tái cơ cấu, Bách Hóa Xanh đã bắt đầu ghi nhận lợi nhuận từ quý II/2024 (gần 7 tỷ đồng), chấm dứt chuỗi 9 năm thua lỗ liên tục kể từ khi ra mắt. 

Trong cuộc họp nhà đầu tư diễn ra vào ngày 11/11, Tổng Giám đốc Bách Hóa Xanh, ông Phạm Văn Trọng, cho biết chuỗi này đã quay lại quá trình mở rộng sau 2 năm tập trung tối ưu vận hành và đạt được lợi nhuận nhờ khoản đầu tư 1.770 tỷ đồng từ đối tác nước ngoài. Ông Trọng cũng tiết lộ rằng Bách Hóa Xanh đã tìm ra "công thức" mở mới hiệu quả, từ tài chính, mặt bằng, nhân sự đến cơ sở vật chất. Hiện, chuỗi đang có 1.738 cửa hàng, MWG  có thể sẽ trương thêm 100 - 200 cửa hàng trong năm 2025, nhưng chưa có thông báo chính thức cho kế hoạch này. Đồng thời, Bách Hóa Xanh sẽ bước chân vào một số tỉnh mới ở miền Trung, song song đó là khai trương cửa hàng ở các khu vực đã tiếp cận thành công. 

Bách Hóa Xanh đã tìm ra "công thức" mở mới hiệu quả

Chứng khoán DSC đánh giá, Bách Hóa Xanh sẽ là động lực tăng trưởng chính cho MWG trong trung và dài hạn khi chuỗi tiếp tục dự kiến mở mới 100 - 200 cửa hàng trong năm 2025, cũng như bắt đầu tiến hành mở rộng thị phần ra khu vực miền Trung. 

Tuy nhiên, sau sự cố giá đỗ ngậm hóa chất có lẽ Bách Hóa Xanh sẽ phải “phanh gấp” kế hoạch mở rộng để tập trung quản lý chuỗi cung ứng và kiểm soát chất lượng sản phẩm. 

Walmart – Bài học về kiểm duyệt an toàn thực phẩm  

Xét một cách tổng quan, các chuỗi bán lẻ tại Việt Nam hiện vẫn chưa có tiêu chuẩn kiểm duyệt vệ sinh an toàn thực phẩm đủ chặt chẽ. Trong báo cáo về tuân thủ quy định an toàn thực phẩm tại các chuỗi bán lẻ, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) đã nhấn mạnh bài học từ hệ thống bán lẻ lớn nhất của Mỹ - Walmart. 

Walmart là chuỗi bán lẻ lớn nhất tại Mỹ, với thị phần khoảng 25%, sở hữu hơn 3.800 đại siêu thị và 670 siêu thị tính đến năm 2024. Walmart còn là doanh nghiệp có doanh thu và số lượng nhân viên lớn nhất thế giới. Một phần thành công của Walmart đến từ việc kiểm soát chặt chẽ an toàn vệ sinh thực phẩm qua Chương trình An toàn Thực phẩm (Walmart Food Safety Standards). Theo đó, các nhà cung cấp thực phẩm của Walmart phải trải qua quy trình đánh giá an toàn thực phẩm khi đăng ký lần đầu và tái đánh giá hàng năm. Quy trình này bao gồm chứng nhận hoặc đánh giá độc lập theo các tiêu chuẩn ngành hoặc tiêu chuẩn kiểm toán riêng của Walmart. Các đơn vị kiểm toán thuê ngoài sẽ trực tiếp thực hiện các cuộc kiểm tra, thử nghiệm bắt buộc theo chính sách của Walmart và cung cấp kết quả cho chuỗi, giúp giải quyết các vấn đề liên quan. Tùy vào loại sản phẩm, nhà cung cấp có thể phải thực hiện các cuộc kiểm tra an toàn thực phẩm, an toàn sản phẩm, sức khỏe sản phẩm, nguồn cung ứng có trách nhiệm và an ninh chuỗi cung ứng. 

Nguồn: VDSC

Một ví dụ cụ thể là trường hợp của Nutifood vào năm 2017. Để trở thành nhà cung cấp cho Walmart, Nutifood đã phải tự nghiên cứu thị trường và cải tiến quy trình để đáp ứng 3 bộ tiêu chuẩn khắt khe của Walmart, bao gồm: trách nhiệm xã hội, an ninh hàng hóa và an toàn thực phẩm. Tiêu chuẩn trách nhiệm xã hội phải được các tổ chức quốc tế do Walmart phê duyệt như Bureau Veritas, SGS hoặc Intertek xác nhận. Walmart không chấp nhận bất kỳ ngoại lệ nào, ngay cả với công ty đã có "visa" vào thị trường Mỹ như NutiFood. Nếu không đáp ứng được các tiêu chuẩn này trong lần kiểm tra đầu tiên hoặc trong các kỳ tái đánh giá hằng năm, sản phẩm của nhà cung cấp sẽ bị loại khỏi kệ hàng của Walmart. Thông tin về việc loại bỏ sẽ được công khai trên website chính thức của chuỗi. 

Hay trường hợp của Braga Fresh, vào tháng 11/2024, hãng này đã tự nguyện thu hồi sản phẩm túi bông cải xanh Marketside (loại 12 ounce) được bày bán tại 20 tiểu bang. Việc thu hồi được thực hiện sau khi mẫu kiểm tra ngẫu nhiên do Texas Health & Human Services thu thập từ một cửa hàng Walmart tại Texas cho kết quả dương tính với vi khuẩn Listeria. Loại vi khuẩn này có thể gây nhiễm trùng nghiêm trọng ở trẻ nhỏ, người cao tuổi và những người có hệ miễn dịch suy yếu. Đặc biệt, phụ nữ mang thai có nguy cơ sảy thai hoặc thai chết lưu nếu nhiễm vi khuẩn này. 

Qua thành công của Walmart, VDSC nhận định đối với bán lẻ bách hóa, đặc biệt sản phẩm tươi sống, “an toàn vệ sinh thực phẩm” là cốt lõi cho việc thu hút/tăng vòng đời khách hàng ở chuỗi cửa hàng, qua đó là tiên quyết đến việc nhân rộng mô hình. Theo đó, các nhà bán lẻ bách hóa, thực phẩm tươi tại Việt Nam cần xây dựng trung tâm kiểm nghiệm độc lập với đầu vào sàng lọc sản phẩm kỹ lưỡng và chặt chẽ, tránh lỗ hổng từ chính nhà cung cấp/nhân viên/bộ phận kiểm nghiệm địa phương. Điều này sẽ giúp chuỗi tránh rủi ro khủng hoảng niềm tin tiêu dùng tại chuỗi, dẫn đến đánh mất thị phần trong dài hạn. 

>> Sau EraBlue, đến lượt chuỗi cửa hàng mẹ và bé sắp 'mang tiền về' cho Thế giới Di động (MWG)