Vượt Mỹ, công ty vô danh của Trung Quốc sản xuất được thuốc trị ung thư phổi đánh bại loại thuốc đang bán chạy nhất thế giới
Mới đây, DeepSeek gây chấn động thế giới với đổi mới bất ngờ và mức giá rẻ không tưởng. Nhưng xu hướng đột phá này không chỉ giới hạn trong lĩnh vực công nghệ mà Trung Quốc còn đang âm thầm tạo ra cuộc cách mạng trong ngành dược phẩm.
Kinh ngạc “thần dược” chữa ung thư của công ty vô danh Trung Quốc
Vào tháng 9 năm 2024, Akeso - một công ty công nghệ sinh học ít tên tuổi của Trung Quốc, được thành lập gần một thập kỷ trước - đã khiến cả ngành công nghệ sinh học thế giới chấn động với loại thuốc điều trị ung thư phổi mới của mình.
Ivonescimab, loại thuốc mới của Akeso đã vượt qua Keytruda trong một thử nghiệm lâm sàng tại Trung Quốc. Đáng chú ý, Keytruda là loại thuốc đình đám của Merck, “gã khổng lồ dược phẩm Mỹ”, đã thu về hơn 130 tỷ USD doanh số và giữ vị thế thống trị toàn cầu trong điều trị ung thư.
>> Bệnh viện chuyên điều trị ung thư sắp xây thêm một tòa nhà chuyên dịch vụ khám chữa bệnh cao cấp
Theo dữ liệu lâm sàng được công bố tại Hội nghị Thế giới về Ung thư Phổi – một diễn đàn y khoa hàng đầu, bệnh nhân được điều trị bằng thuốc mới của Akeso có thời gian trung bình 11,1 tháng trước khi khối u bắt đầu phát triển trở lại, so với chỉ 5,8 tháng đối với Keytruda.
Sự kiện này đã ngay lập tức tác động đến thị trường chứng khoán. Trong vài ngày đầu tháng 9 năm ngoái, cổ phiếu của Summit Therapeutics – đối tác Mỹ của Akeso có trụ sở tại bang California đã tăng giá hơn gấp đôi, đạt mức cao kỷ lục, theo dữ liệu từ Refinitiv. Công ty này đã nhận quyền thương mại hóa loại thuốc trị ung thư mới Ivonescimab tại Bắc Mỹ và châu Âu.
Dù các chuyên gia gọi đây là một cột mốc quan trọng đối với ngành dược phẩm Trung Quốc, sự kiện này ban đầu không thu hút nhiều sự chú ý ngoài ngành. Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi khi công ty khởi nghiệp về trí tuệ nhân tạo (AI) DeepSeek tạo ra đột phá vào đầu năm nay, thu hút sự chú ý của quốc tế vào các lĩnh vực đổi mới tại Trung Quốc với những tác động toàn cầu ngày càng tăng.
“Tôi tin rằng ngành công nghệ sinh học Trung Quốc sẽ đóng vai trò quan trọng trên toàn cầu. Và chúng tôi sẽ ngày càng tham gia sâu hơn”, Michelle Xia, Tổng Giám đốc điều hành (CEO) của Akeso phát biểu trong một cuộc phỏng vấn với BiotechTV tháng trước.
Trong một tuyên bố gửi đến hãng thông tấn CNN, Akeso cho biết việc Ivonescimab - sản phẩm thuốc mới trị ung thư của họ đánh bại Keytruda (loại thuốc bán chạy nhất thế giới) là một “khoảnh khắc cực kỳ phấn khích”.
“Đổi mới của Akeso được thúc đẩy bởi sự hiểu biết sâu sắc về sinh học bệnh học và kỹ thuật protein, đồng thời hưởng lợi từ tốc độ phát triển nhanh và nguồn nhân lực tài năng dồi dào tại Trung Quốc”, công ty này nhấn mạnh.
Sự trỗi dậy của công nghệ sinh học Trung Quốc
Trước những năm 1980, khi Trung Quốc bắt đầu mở cửa nền kinh tế, hầu hết công ty dược phẩm trong nước đều thuộc sở hữu Nhà nước. Trong suốt 40 năm qua, các công ty công nghệ sinh học của đất nước Đông Á này chủ yếu tập trung vào việc sao chép các loại thuốc có sẵn – còn gọi là thuốc “me-too”.
Tuy nhiên, trong thập kỷ qua, họ đã bắt đầu đổi mới với những loại thuốc tiên tiến hơn, có thể cạnh tranh trực tiếp với các sản phẩm phương Tây. Các công ty công nghệ sinh học Trung Quốc cũng ký kết hàng loạt thỏa thuận trị giá hàng tỷ USD với những đối tác quốc tế để đưa sản phẩm ra thị trường toàn cầu.
Chẳng hạn, AstraZeneca đã ký hợp đồng trị giá 1,92 tỷ USD với Tập đoàn Dược phẩm CSPC của Trung Quốc vào năm ngoái để phát triển thuốc điều trị tim mạch. Trong khi đó, Merck có thỏa thuận trị giá 2 tỷ USD với Hansoh Pharmaceutical – một công ty dược Trung Quốc để phát triển một loại thuốc giảm cân thử nghiệm.
“Mọi người đều biết rằng ngành công nghệ sinh học Trung Quốc đang phát triển rất nhanh, nhưng rất ít người coi đây là mối đe dọa thực sự đối với các nhà đổi mới hàng đầu của Mỹ”, bà Rebecca Liang, chuyên gia phân tích dược phẩm tại AB Bernstein nhận định. “Nhưng giờ đây, mối đe dọa đang trở nên rõ ràng hơn, bởi chúng ta đang chứng kiến những loại thuốc thế hệ mới có bước nhảy vọt đáng kể”.
Theo một báo cáo nghiên cứu được công bố bởi HSBC Qianhai Securities vào đầu tháng này, Trung Quốc đang trở thành một trung tâm đổi mới cho toàn ngành dược phẩm. Số lượng thỏa thuận cấp phép đã tăng vọt từ chỉ 46 thương vụ vào năm 2017 lên hơn 200 thương vụ vào năm ngoái. Tổng giá trị các hợp đồng cũng tăng mạnh, từ 4 tỷ USD năm 2017 lên 57 tỷ USD vào năm ngoái.
Ngoài ra, dữ liệu từ công ty phân tích thị trường Mergermarket cho thấy, số lượng các thương vụ dược phẩm lớn (trị giá từ 50 triệu USD trở lên) có sự tham gia của các công ty Trung Quốc đã tăng gần 30% trong năm 2024 so với năm trước đó.
Bà Cui Cui, Giám đốc nghiên cứu y tế khu vực châu Á của Jefferies, nhận định rằng khả năng nghiên cứu và hiệu quả phát triển của các công ty công nghệ sinh học Trung Quốc đang bắt kịp thế giới, nhờ vào sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ, dòng vốn đầu tư nước ngoài và nguồn nhân lực dồi dào trong nước.
“Trước đây, công nghệ sinh học Trung Quốc thường bị coi là chỉ biết sao chép, nhưng trong tương lai, họ có thể cạnh tranh với những công ty dược phẩm hàng đầu thế giới”, bà Cui chia sẻ với CNN.
Đối mặt mối h oài nghi trong nước
Dù Akeso đang tạo ra tiếng vang trên thị trường quốc tế, tại Trung Quốc, cuộc tranh luận về chất lượng của các loại thuốc generic trong nước vẫn đang diễn ra gay gắt. Các loại thuốc này có cùng hoạt chất với thuốc gốc được cấp bằng sáng chế nhưng có giá rẻ hơn nhiều.
Sự thiếu tin tưởng vào thuốc nội địa vẫn còn ăn sâu trong tâm lý người dân. Lo ngại này bùng nổ vào tháng trước khi có những cáo buộc về chất lượng đáng ngờ của thuốc generic Trung Quốc, dẫn đến một cuộc điều tra chính thức.
Tuy nhiên, cơ quan quản lý y tế Trung Quốc sau đó đã lên tiếng bảo vệ độ an toàn của các loại thuốc này, khẳng định rằng cuộc điều tra không tìm thấy bằng chứng nào về vấn đề chất lượng. Dù vậy, một số cư dân Bắc Kinh được CNN phỏng vấn vào tuần trước vẫn cho biết họ không biết đến Akeso hay loại thuốc mới của công ty này và vẫn ưu tiên sử dụng thuốc nhập khẩu.
“Thành thật mà nói, tôi có xu hướng chọn loại thuốc đắt tiền hơn. Dù sao thì tiền nào của nấy”, Gu Zhihao, một cư dân Bắc Kinh chia sẻ với CNN.
Trước đây, nhà đầu tư và cơ quan quản lý Mỹ từng đặt nghi vấn về chất lượng dữ liệu thử nghiệm lâm sàng thu thập tại Trung Quốc. Theo chuyên gia Rebecca Liang, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã từng từ chối cấp phép cho một số loại thuốc phát triển tại Trung Quốc do thiết kế thử nghiệm “chưa đủ nghiêm ngặt”.
Dù Ivonescimab – loại thuốc mới của Akeso không phải thuốc generic và đã được cơ quan quản lý dược phẩm Trung Quốc phê duyệt cho một số bệnh nhân ung thư phổi, nhưng vẫn còn nhiều năm nữa mới có thể được bán tại Mỹ.
Hiện tại, một thử nghiệm lâm sàng toàn cầu dự kiến sẽ được triển khai vào cuối năm nay để tiếp tục đánh giá hiệu quả của loại thuốc này. Theo bà Cui, nếu kết quả khả quan, đây sẽ là minh chứng rõ ràng hơn về bước tiến của Trung Quốc trong việc phát triển các loại thuốc tiên tiến.
Theo CNN
>> Thấy gì từ 'lùm xùm' từ thiện hơn 16 tỷ đồng của mẹ bé Bắp và Phạm Thoại?
