‘Báu vật trời ban’ cho sức khỏe, người Nhật vô cùng ưa chuộng, nhưng Việt Nam lại ít dùng
Đây là loại thực phẩm có nhiều giá trị dinh dưỡng, được người Nhật ví “bổ hơn sâm”, tuy nhiên, ở Việt Nam lại ít được sử dụng.
Ở nhiều quốc gia như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc,… thịt lươn được xem là món ăn cao cấp, mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Đặc biệt, với người Nhật, lươn được mệnh danh là “sâm động vật ” nhờ khả năng hỗ trợ lưu thông huyết mạch, tăng cường sức khỏe gân cốt và cung cấp nguồn dinh dưỡng tuyệt vời cho cơ thể.
Loại thực phẩm “bổ hơn sâm”, có tác dụng tuyệt vời cho sức khỏe
BSCKII Huỳnh Tấn Vũ, công tác tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP. HCM, chia sẻ rằng lươn có tên khoa học là Monopterus albus, thuộc họ Lươn (Synbranchidae). Hình dáng của loài cá này khá giống rắn, tuy nhiên, cơ thể lươn không có vảy.
Tại Việt Nam, thịt lươn được chế biến thành nhiều món ăn quen thuộc như cháo lươn, miến lươn, lẩu lươn, lươn om chuối, súp lươn, lươn xào sả ớt, lươn nướng,...
Theo bác sĩ Vũ, thịt lươn mang giá trị dinh dưỡng rất cao. Trong 100g thịt lươn chứa khoảng 236 kcal, 17,2-18,8g protein, 0,9-1,2g chất béo, cùng với 38mg canxi, 150mg phốt pho, 1,6mg sắt và nhiều loại vitamin, khoáng chất khác. Đặc biệt, đạm trong thịt lươn thuộc nhóm đạm quý, giàu các axit amin thiết yếu như lysine, methionine, phenylalanine, threonine, valine, leucine, isoleucine và tryptophan, rất cần thiết cho sức khỏe con người.
Thịt lươn là một loại thực phẩm bổ dưỡng, có nhiều lợi ích đáng kể cho sức khỏe, đặc biệt phù hợp để bồi bổ cho người bệnh, người cao tuổi, trẻ em và phụ nữ mang thai. Các vitamin và khoáng chất có trong lươn không chỉ hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả mà còn giúp cơ thể hấp thu dưỡng chất tốt hơn, thúc đẩy quá trình trao đổi chất.
BSCKII Huỳnh Tấn Vũ cho biết, thịt lươn chứa nhiều vitamin A, D và B12 - những dưỡng chất quan trọng giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ quá trình hấp thụ canxi, góp phần củng cố xương chắc khỏe. Đặc biệt, lươn giàu DHA và lecithin, hai chất này không chỉ tốt cho não bộ, mà còn cải thiện trí nhớ và khả năng học tập, giảm nguy cơ mắc chứng suy giảm trí nhớ ở người lớn tuổi.
Một điểm cộng khác của thịt lươn là hàm lượng chất béo bão hòa thấp, rất tốt cho người mắc bệnh tiểu đường và tim mạch. Chất béo trong thịt lươn chủ yếu là chất béo không bão hòa, giàu omega-3 và omega-6. Đây là những axit béo thiết yếu cho sức khỏe tim mạch và chức năng não bộ.
Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng omega-3 có khả năng giảm nguy cơ mắc các bệnh tim, đột quỵ, ung thư, đồng thời hỗ trợ cải thiện huyết áp, giảm cholesterol và nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, viêm khớp. Hơn thế, omega-3 còn được chứng minh giúp cải thiện tâm trạng, giảm các triệu chứng trầm cảm và lo âu, mang lại sự cân bằng cả về thể chất lẫn tinh thần.
Thịt lươn được xem như một "thực phẩm vàng" giúp bổ máu nhờ chứa hàm lượng vitamin B12 và folate dồi dào. Những dưỡng chất này đóng vai trò quan trọng trong việc sản sinh các tế bào hồng cầu khỏe mạnh, từ đó ngăn ngừa nguy cơ thiếu máu và cải thiện sức khỏe tổng thể.
Theo BSCKII Huỳnh Tấn Vũ, thịt lươn không chỉ mang lại lợi ích về mặt dinh dưỡng mà còn được người xưa sử dụng với mục đích làm đẹp. Đặc biệt, phụ nữ muốn giảm nếp nhăn, tăng cường sức khỏe cho làn da, tóc và móng tay có thể cân nhắc bổ sung thịt lươn vào chế độ ăn. Điều này là nhờ hàm lượng collagen tự nhiên trong thịt lươn, một thành phần quan trọng giúp nuôi dưỡng và duy trì sự đàn hồi của da, đồng thời góp phần cải thiện độ chắc khỏe của tóc và móng.
Bài thuốc quý bồi bổ sức khỏe trong Y học cổ truyền
Theo Đông y, thịt lươn được xem là vị thuốc quý với nhiều công dụng chữa bệnh và bồi bổ cơ thể. Lươn có vị ngọt, tính ấm, quy vào kinh tỳ và vị, giúp bổ khí huyết, ôn dương, ích tỳ, bồi bổ gan thận, tăng cường sức khỏe xương khớp. Ngoài ra, thịt lươn còn có tác dụng khu phong, trừ thấp, điều trị các chứng như suy nhược cơ thể, ho hen, tiểu đường (tiêu khát), đau nhức gân xương, trĩ nội, phong thấp và bệnh huyết trắng ở phụ nữ.
Trong cuốn "Lĩnh Nam bản thảo" của danh y Hải Thượng Lãn Ông, lươn - còn được gọi là "Hoàng thiện" - được mô tả như sau: "Vị ngọt tươi, tính ấm nhiều, không độc, có công dụng bổ trung, ích khí, chỉ lậu, băng huyết, đuổi thấp, trừ phong." Điều này càng khẳng định giá trị y học truyền thống của lươn trong việc nâng cao sức khỏe và hỗ trợ điều trị bệnh.
BSCKII Huỳnh Tấn Vũ cũng bổ sung rằng, với đặc tính bồi bổ khí huyết, máu lươn được cho là có tác dụng tăng cường dương khí, thúc đẩy lưu thông máu huyết, hỗ trợ trị chứng khô miệng và viêm tai giữa mủ mãn tính. Đặc biệt, xương lươn còn được sử dụng như một vị thuốc trong điều trị bệnh chàm.
Tuy nhiên, máu lươn có độc tính tự nhiên nhưng sẽ bị phân hủy khi đun nấu chín. Vì vậy, cần đảm bảo lươn được chế biến kỹ lưỡng để loại bỏ hoàn toàn độc tố, mang lại giá trị dinh dưỡng và y học tối ưu.
Lươn tốt cho sức khỏe nhưng cần lưu ý những điều này
Lươn là một nguồn thực phẩm giàu chất đạm, nhưng đối với người mắc bệnh gút, nên tránh ăn lươn. Lý do là vì quá trình chuyển hóa chất đạm trong cơ thể có thể dẫn đến sự hình thành axit uric trong máu, gây ảnh hưởng xấu đến tình trạng bệnh gút và làm bệnh tình trở nên nghiêm trọng hơn.
Lươn sống chủ yếu trong các môi trường nước như đồng ruộng, ao hồ, sông suối, đầm lầy và khe đá, nơi dễ sinh sống và ẩn mình. Do đó, nếu việc làm sạch và chế biến lươn không đúng cách, sẽ tạo điều kiện cho ký sinh trùng phát triển và xâm nhập vào cơ thể chúng ta. Các chuyên gia khuyến cáo để làm sạch lươn hiệu quả, cần sử dụng nước vo gạo, rượu hoặc nước cốt chanh để chà xát và tuốt lươn cho đến khi hoàn toàn hết nhớt.
Các gia đình không nên vì giá rẻ mà mua lươn chết về ăn, bởi khi đó, hàm lượng axit histidine trong thịt lươn sẽ bị biến đổi thành histamine, một chất độc có thể gây hại cho sức khỏe.
Khi ăn lươn, cần tránh kết hợp với các thực phẩm có tính hàn như tôm, cua biển, dưa hấu, chuối tiêu... vì lươn có tính cam ôn. Nếu ăn chung, có thể gây rối loạn tiêu hóa, thậm chí dẫn đến ngộ độc.
Người có mức cholesterol cao nên hạn chế ăn thịt lươn chiên hoặc xào. Thay vào đó, việc chế biến lươn bằng các phương pháp như hấp, luộc, nấu cháo hoặc nướng sẽ tốt cho sức khỏe hơn. Ngoài ra, nhóm người này cũng không nên ăn quá nhiều lươn.
Đối với trẻ em trên 1 tuổi, thịt lươn là nguồn dinh dưỡng quý giá, nhưng cần chú ý không cho trẻ ăn quá nhiều vì thịt lươn có thể gây phản ứng dị ứng ở một số trẻ.
